Open Boek met genderhistoricus Jonas Roelens
12/05/2025 – 8:38Jonas Roelens is postdoc aan de vakgroep Geschiedenis en een van de docenten van het vak Gendergeschiedenis. Een gesprek over sodomie, zondebokken, heksen en activisme.
Jonas Roelens is postdoc aan de vakgroep Geschiedenis en een van de docenten van het vak Gendergeschiedenis. Een gesprek over sodomie, zondebokken, heksen en activisme.
Aan al het mooie komt een eind, en Gent Jazz vormt daar geen uitzondering op. De laatste dag gaat de geschiedenis in als het bloedhete slotstuk van een editie die nog lang zal nasmeulen.
Het is wegsmelten aan de Garden Stage. De meeste toeschouwers troepen samen onder de schaduw van de bomen. De dapperen die zich op het grasveld wagen, doen dat niet zonder zonnemelk en waaiertjes in de hand. Het is alsof Oriana Ikomo vanuit de wolkeloze hemel komt neerdalen om met haar diepe, mature stem de nodige verkoeling te brengen. Op het menu staat doorleefde soul, afgewisseld met opgewekte dansnummers. Ikomo schuwt de diepgang niet, noch in performance, noch op gebied van lyriek. Bij de muzikaal moeilijkere stukken gaat ze geconcentreerd op de hurken zitten en haar teksten zijn doorspekt met de nodige levenswijsheden. "Love might be the answer to whatever you ask", klinkt het in koor met de achtergrondzangeressen, die ervoor zorgen dat elk nummer heerlijk harmonieus nazindert. Ikomo bewijst aan al wie het horen wil dat gesofisticeerde muziek niet nodeloos complex hoeft te zijn.
Als kleinzoon van trompettist Doc Cheatham kreeg Croker de liefde voor het vak met de paplepel ingegeven. Vandaag voorziet hij de Main Stage van eigenwijze trompetjazz die rustig op en neer deint, met hier en daar een sample of elektrische arpeggio tussendoor. Saai wordt het nooit, iets wat vooral de ijzersterke drummer op zijn palmares kan schrijven. De dynamiek met het publiek blijft het grootste deel van de show afwezig. Geen enkele keer spreekt Croker de massa toe vanachter zijn microfoon, een beetje alsof er een glazen wand tussen beide partijen staat. Pas tijdens het laatste kwartier, wanneer hij het publiek in zijn beste Nederlands bedankt, komt de reden voor zijn zwijgzaamheid aan het licht. De muzikant merkt op dat we nog maar weinig tijd hebben en dat hij liever niet veel meer zegt. Wanneer een stem uit het publiek hem vraagt waarom niet, is het antwoord pragmatisch en verhelderend: "Because I want to play."
Het optreden van de Italiaans-Belgische De Biasio wordt gekenmerkt door dualiteit: ze pendelt tussen dwarsfluit en akoestische gitaar, tussen Engelse en Italiaanse nummers. Dat doet ze in een sobere zwart-wit setting, wat het hele gebeuren mystieke allures geeft. Gaandeweg laat ze de ietwat ontoegankelijke jazz overvloeien in meer dansbare popmuziek. Bij het publiek gaan de nummers van de set één voor één als zoete broodjes naar binnen. Vooral het liedje 'Your Freedom is the End of Me' wordt met een warm applaus onthaald. De dubbele staande ovatie doet er geen twijfel over bestaan: De Biasio mag zich kronen tot de primadonna van de avond.
Weet u hoe punkjazz klinkt? Wellicht niet, maar na een initiatie door Don Kapot zal u het niet snel meer vergeten. Hun muziek is chaotisch en energiek, een scherpe breuklijn met de kalme jazz die vandaag zo alomtegenwoordig was. Die trendbreuk beïnvloedt ook het gedrag van het publiek: waar men tijdens de eerste optredens plechtig stilzat, wordt er nu druk gekeuveld en gedanst. De saxofoon is de hoofdrolspeler vanavond: schel, weerbarstig en agressief, soms zelfs op het randje van vals. Dat laatste deert niemand, want het past perfect binnen een punky, tegendraads geheel.
Acht is het getal van de oneindigheid. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de namen op de achtste dag Gent Jazz bewijzen dat je met muziek de plooien van de tijd voor eens en altijd kunt gladstrijken.
De ene tourde al mee met de Mama's and the Papa's nog voor hij de baard in de keel had, de ander componeerde de muziek voor meer dan 100 films. Ritenour en Grusin hebben een cv om u tegen te zeggen, maar het eerste optreden van de namiddag is en blijft een ondankbare plek. Hoewel de opkomst mager is – slechts een kwart van de tent is gevuld – genieten de twee oermuzikanten zichtbaar van de ingetogen, Braziliaans getinte jazz waarop ze het publiek trakteren. Ritenour neuriet mee met z'n eigen akkoorden, dirigeert bij tijd en wijle zijn gevolg en is niet vies van een grapje. "He's done everything, 'cause he's old", schertst hij over Grusin, die net 90 is geworden en zich nog altijd kranig staande houdt achter de klavier. "I can say that, 'cause I’m old too." Gezegende leeftijd of niet, zijn solo’s blijven trefzeker en delicaat en zorgen ervoor dat het hele gebeuren aanvoelt als een intiem, rokerig onderonsje in een donker muziekcafé.
De bandleden van FC Atlaska, die net hun eerste EP uit hebben, staan paalrecht tegenover de jarenlange ervaring van Ritenour en Grusin. Dat maakt ze niet minder strijdvaardig. De zon schijnt wanneer ze enthousiast de Garden Stage op komen lopen. "We gaan je meenemen langs de Scheldevallei!" klinkt het, waarop ze met elektrische gitaar de eerste noten van de set in zetten. Hun muziek is dromerig maar tegelijk energiek, met de kornet als rode draad doorheen het optreden. Die is bij momenten zacht en bij momenten ruw, alsof het instrument je ondanks het zwoele weer wil dwingen om bij de les te blijven. Halverwege het optreden verdwijnt de zon eventjes achter een grijs wolkendek, maar de toon is en blijft gezet. Om in de gaten te houden.
Een icoon dat geen introductie nodig heeft. Het is over koppen lopen aan de Main Stage. De muzikanten die Eliades Ochoa vergezellen, zijn uitgedost in spierwitte pakken en hebben hun instrumenten al in de hand wanneer de Cubaanse Johnny Cash onder luid gejuich opkomt, in een inktzwarte outfit met dito cowboyhoed. Een uur lang speelt hij sfeervolle bolero, sambaballen incluis. Aan weerszijden van de dansvloer staan koppeltjes met elkaar te swingen. Op het einde wordt hij op een staande ovatie getrakteerd. De Main Stage was, om het in de woorden van Ochoa zelf uit te drukken, even una gran familia.
De Main Stage was even una gran familia
Cimafunk is een kind van dezelfde Cubaanse bodem als Ochoa, maar voorziet de Main Stage van iets anders: opzwepende saxofoonsolo’s en onweerstaanbare funk. Gewapend met een zonnebril en wit glitterhemd produceert hij genoeg energie om het festival voor de rest van de editie van stroom te voorzien. Tijdens dit optreden staat stilzitten gelijk aan de achtste hoofdzonde.
De studenten die al weken het UFO bezetten, halen hun slag thuis. Of toch deels: de rector heeft besloten om de banden tussen de UGent en Israëlische universiteiten te verbreken, maar die met zes Israëlische bedrijven worden in stand gehouden.
Rector Rik Van de Walle liet vanmorgen weten dat de Universiteit Gent van plan is om alle banden met Israëlische universiteiten te ontbinden, dit na wekenlang protest van studenten en personeel. De beslissing kwam er na een gesprek tussen de rector en de bezettende studenten op 28 mei enerzijds en een samenkomst van de commissie mensenrechtenbeleid anderzijds, die nogmaals de huidige Israëlische partners van de UGent evalueerde. Vier universiteiten en een onderzoeksinstelling in Israël kregen van de commissie een negatief advies. De rector liet weten dat hij dat advies integraal zal volgen. Naast de drie samenwerkingen die eerder al werden stopgezet, worden dus nog meer banden verbroken, wat betekent dat de UGent met geen enkele Israëlische onderwijs- of onderzoeksinstelling meer zal samenwerken.
De UGent zal nu met geen enkele Israëlische onderwijs- of onderzoeksinstelling meer samenwerken
Toch is het einde van de bezetting nog niet in zicht: de mensenrechtencommissie gaf namelijk een positief advies voor zes Israëlische bedrijven waarmee de UGent momenteel geassocieerd is. Volgens de commissie is er geen sprake van mensenrechtenschendingen bij die niet-academische partners en zijn ze niet verbonden aan de Israëlische overheid, waardoor de samenwerkingen gewoon kunnen doorgaan.
EndFossil en Students4PalestineGhent, de organisaties die de bezetting van het UFO aansturen, lieten in een persbericht weten dat ze niet van plan zijn het protest te staken zolang ook die banden niet verbroken worden. Ze blijven bij hun eis tot een complete boycot van alle Israëlische instellingen en een opschorting van alle samenwerkingen, inclusief de multilaterale banden. Daarnaast sporen ze de UGent aan om een politiek standpunt in te nemen en Israël officieel te veroordelen. Over die multilaterale banden schrijft de rector in zijn persbericht dat via geschikte kanalen gepleit moet worden voor een stopzetting van Israëls deelname aan Europese onderzoeks- en onderwijsprogramma’s. Hij belooft dat de UGent daarin een voortrekkersrol zal opnemen.
De bezetting gaat verder omdat de andere eisen rond het klimaatbeleid van de UGent tot nu toe niet ingewilligd zijn. Van het begin aan hebben de actievoerende studenten duidelijk gemaakt dat, naast de academische boycot, ook duurzaamheid een belangrijk agendapunt is. Zo willen de studenten dat de UGent haar klimaatdoelen voor 2030 bindend maakt en duurzaamheid centraal stelt in haar beleid omtrent budget en onderwijs. Verder zou de UGent haar vooruitgang op het vlak van duurzaamheid openbaar moeten maken en strategieën vooropstellen indien de ze die doelen niet blijkt te halen. De bezetters vinden daarnaast dat de Raad van Bestuur ook publiekelijk zijn inzet voor de klimaatdoelen van het klimaatakkoord van Parijs moet bevestigen.
De studenten eisen dat de UGent haar klimaatdoelen voor 2030 bindend maakt en duurzaamheid centraal stelt in haar beleid
Voorlopig blijven de actievoerders dus nog even het UFO bezetten, dat door hen omgedoopt werd tot het Refaat AlAreer-gebouw. Of dit verdere impact zal hebben op de organisatie van de examens, is nog niet bekend.
Gisteren hebben enkele studenten het rectoraat bezet uit protest tegen de banden tussen de UGent en Israëlische instellingen. Een tiental demonstranten werd aangehouden.
Al sinds begin mei bezetten studenten het UFO, maar gisterenmorgen gingen de protesterende studenten nog een stap verder: ze drongen het rectoraat binnen en palmden een deel van de parking voor het rectoraat in. Rond de middag werd een tiental demonstranten opgepakt door de aanwezige politieagenten. Ook de oproerpolitie kwam ter plaatse.
EndFossilGent, de organisatie die een drijvende kracht is achter de pro-Palestijnse protesten aan de UGent, liet in eerste instantie weten dat de protesten in en aan het rectoraat vreedzaam verliepen. Ze beweren dat geen enkel personeelslid gehinderd werd tijdens de acties die gisteren plaatsvonden.
Ze drongen het rectoraat binnen en palmden een deel van de parking voor het rectoraat in
Rector Rik Van de Walle, die momenteel niet in het land is, publiceerde na kennisname van de feiten een persbericht. Hij is naar eigen zeggen niet te spreken over het ernstige vandalisme van de demonstranten en heeft het zelfs over geweld tegenover UGent-medewerkers. De acties van gisteren zijn volgens hem in strijd met de gemaakte afspraken rond veiligheid en om die reden besliste hij dat er een einde moet komen aan de bezetting van het UFO. De rector heeft naar eigen zeggen de nodige juridische diensten ingelicht om de ontruiming van het UFO te realiseren. Een week geleden gingen de actievoerders die het gebouw bezetten nog in gesprek met de rector, waarna vanuit de UGent beslist werd om problematische banden met drie Israëlische instellingen te verbreken. Aangezien de demonstranten een volledige academische boycot van Israël eisen, ging de bezetting gewoon door.
EndFossilGent was allesbehalve tevreden met dit statement van de rector en liet in een persbericht weten dat het niet akkoord gaat met zijn versie van de feiten. Ze ontkennen met klem dat er geweld gebruikt werd, maar hebben het wel over een schermutseling tussen een actievoerende student en een beveiliger, waarbij de student in kwestie gewond raakte. EndFossilGent is van plan om een klacht in te dienen voor slagen en verwondingen.
De rector heeft naar eigen zeggen de nodige juridische diensten ingelicht om de ontruiming van het UFO te realiseren
Gisterenavond werden de opgepakte studenten vrijgelaten door de politie. De rector verwacht dat alle leden van de bezetting het UFO vandaag verlaten, met als uiterste deadline twaalf uur 's middags. Indien het UFO tegen dat uur niet ontruimd is, wordt hoogstwaarschijnlijk een uitzettingsprocedure opgestart. De studenten plannen vandaag een mobilisatie om zich te verzetten tegen die beslissing.