Waarom spreekt de manosphere duizenden jonge mannen aan?

Manosphere, quoi?

De manosphere kan omschreven worden als een netwerk van blogs, fora, YouTube-kanalen en podcasts waar zelfverklaarde alpha-coaches praten over mannelijkheid, relaties, seks, carrière, crypto en fitness. Ook delen ze graag hun overtuiging dat vrouwen en alles wat woke is de baarlijke duivels van deze tijd vormen.

Heb je een depressie? Stop er dan mee, want volgens Andrew Tate zijn depressies fake

Breekt het koude zweet je uit bij concepten zoals feminisme en heb je het gevoel dat alles een complot is tegen mannen? Geen nood, want de manosphere biedt oplossingen. De contentmakers beweren te weten hoe de wereld echt in elkaar zit en geven je tips om een echte man te worden. Een greep uit het aanbod: stop met sushi te eten, want dat is iets voor vrouwen, kwetsbaarheid is zwak en relaties zijn een spel van onderhandelingen.

Wie manosphere zegt, zegt Andrew Tate. De Britse influencer wordt 'the king of toxic masculinity' genoemd en is naar eigen zeggen een vrouwenhater. In zijn podcastcursus 'Pimping hoes' leer je hoe je goed je boterham kan verdienen dankzij manipulatie en geweld tegen vrouwen. Heb je de cursus voltooid en is de studiemoeheid nog niet toegeslagen? Dan kun je nog een 'doctoraatsopleiding' volgen waarin Tate je leert dat vrouwen enkel aardig zijn wanneer je hen ertoe dwingt. Heb je een depressie? Stop er dan mee, want volgens Tate zijn depressies fake.

Blue pill or red pill?

De wereld van de manosphere is er een van wantrouwen tegenover de wereld die zich tegen het mannelijk geslacht keert. Wie dit niet beseft, is gefopt door de Matrix, een directe verwijzing naar de bekende film waarin 'the Matrix' een simulatie is die de mensheid actief onderdrukt. In de film krijgt het hoofdpersonage de keuze om de blauwe pil of de rode pil door te slikken. Kies je de eerste, dan leef je onwetend verder in de simulatie; de tweede stelt je echter bloot aan de echte wereld.

Manosphereleden passen ditzelfde principe toe. Je moet de figuurlijke rode pil innemen om de realiteit en de ware aard van vrouwen onder ogen te komen. Dit laatste is gerelateerd aan de beruchte '80-20-regel' die stelt dat 80 procent van de vrouwen enkel aangetrokken is tot 20 procent van de mannen. Het idee is dat vrouwen kieskeurig zijn en ervoor zorgen dat 80% van de mannen een seksloos leven leidt. Dit gedachtegoed faciliteert extremisme en creëert een broeihaard voor complottheorieën waarin de wereld wordt gecontroleerd door feminisme en de globale elite. Eens je deze realiteit hebt geaccepteerd, kan je streven naar het ideaal: een alfaman zijn. 

Waarom zitten er zoveel mannen in de manosphere?

Hoewel het makkelijk is om de manosphere weg te zetten als een marginale internetgroep, valt hun impact op de maatschappij zeker niet te onderschatten. Zo wees een recent Europees onderzoek uit dat steeds meer jonge mannen vrouwonvriendelijk gedachtegoed aannemen. De manosphere heeft een grote rol gespeeld in de verspreiding van deze ideeën. Hoewel mediageletterdheid hierbij een belangrijke rol speelt, moeten we ook dieper durven kijken naar waarom er überhaupt zo'n brede voedingsbodem is voor dit soort gedachtegoed. 

De manosphere is ontsproten vanuit het gevoel dat een man zijn in deze tijd wordt gezien als iets negatiefs. Intersectionaliteit, het idee dat verschillende vormen van ongelijkheid onderling verweven zijn, houdt weinig rekening met het feit dat de witte heteroman ook te maken kan hebben met armoede en/of psychologische problemen.

Veel van de sociaal kwetsbare mannen merken weinig van de privileges die ze als man zouden hebben binnen het patriarchaat

Onder ons huidige economische systeem wordt er een sterke rolverdeling gemaakt vanuit genderrollen. Denk bijvoorbeeld aan het onderscheid tussen hoofdverdiener-bijverdiener en de perceptie dat bepaalde jobs inherent mannelijk zijn, zoals fabrieksarbeider. Die jobs staan vandaag wel wereldwijd onder druk, door bijvoorbeeld een veranderende wereldeconomie, wat resulteert in een enorme druk op mannen.

In deze omstandigheden is het kader van intersectionaliteit toepassen op kortgeschoolde mannen niet accuraat, wat zorgt voor frustratie. Veel van de sociaal kwetsbare mannen merken weinig van de privileges die ze als man zouden hebben binnen het patriarchaat. Figuren als Andrew Tate tonen begrip en steun voor hen, waardoor ze vervolgens ten prooi vallen aan radicalisering.  

Dit leidt tot een sfeer waarin iedereen elkaar als schuldige aanwijst. De cycle of dehumanization draait verder, doordat beide groepen elkaars zorgen en noden als 'minderwaardig' of 'gevaarlijk' beschouwen. Dit houdt een wederzijdse dynamiek van dehumanisering in stand die kan leiden tot vergaand geweld en discriminatie. Concrete voorbeelden van dit discours zijn massaal gedeelde leuzen zoals 'kill all men' of 'feminazi's'.

Deze cyclus kan enkel verbroken worden als er een toestand is waarin tegenstanders elkaar als gelijken zien. Een hoopgevend voorbeeld is de Afro-Amerikaan Daryl Davis die honderden KKK-leden overtuigt om uit de racistische organisatie te stappen. Dit deed hij met een techniek genaamd meta-humanization, waarbij geprobeerd wordt om elkaars standpunten te begrijpen door te luisteren naar de ander.  Dit betekent niet dat alles wat gezegd wordt ook geaccepteerd wordt. Maar door te starten vanuit begrip en te proberen gelijkenissen te zoeken bij elkaar, zal je elkaar meer als mens erkennen.