Wetenschapskort: Nobelprijswinnaars

Literatuur

Hoezee voor onze zuiderburen, want Frankrijk heeft na vijftien mannen voor het eerst een vrouwelijke winnares van de Nobelprijs voor Literatuur. Annie Ernaux kreeg de prijs voor haar grotendeels autobiografische oeuvre waarin ze volgens het comité "met moed en klinische scherpte de wortels, vervreemdingen en collectieve beperkingen van het persoonlijke geheugen blootlegt." Haar werk behandelt de grote moderne thema’s: economische klasse, gender, en gevoelens als jaloezie, schaamte en vernedering. Nu Ernaux een plaatsje heeft tussen andere winnaars als Camus en Sartre, voelt de 82 jaar oude schrijfster zich gemotiveerd om verder belangrijke thema's aan te kaarten. Veel van haar boeken zijn in het Nederlands vertaald, wat elk excuus om niet naar de bibliotheek te rennen voor een exemplaar wegneemt.

Fysiologie en geneeskunde

Interesse in geschiedenis en toch de Nobelprijs voor Fysiologie en Geneeskunde winnen? Het kan! Svante Pääbo, grondlegger van de paleogenetica, deed het. Zijn doorbraak was het klonen van DNA van mummies. De Nobelprijs won hij dankzij een meer op de mens toepasbare ontdekking. Pääbo slaagde erin om het genoom van de neanderthaler uit te lezen. Ook ontdekte hij een (nu al niet meer zo) nieuwe mensachtige, de denisovamens of Homo denisova. Na 'The Human Genome Project', een project waarmee wetenschappers poogden het menselijk genoom in z'n volledigheid bloot te leggen (maar daar slechts deels in slaagden), gebruikte hij dezelfde techniek, maar met veel ouder en veel minder DNA. Door een 'gene flow' of uitwisseling van genetisch materiaal tussen verschillende populaties, hier tussen de denisoviër en de neanderthaler, werden hun genen vermengd en zijn ze nog altijd relevant voor ons genoom in vergelijkende studies. De genetische restanten hebben nog steeds een invloed op de werking van ons immuunsysteem.

Economie

Waarschijnlijk het buitenbeentje, omdat het stiekem geen echte Nobelprijs is, maar de 'Prijs van de Zweedse Rijksbank voor Economische Wetenschappen ter nagedachtenis aan Alfred Nobel'. Zie het gerust als de de Nobelprijs van den Aldi. Deze ging naar Ben Bernanke, Douglas Diamond en Philip Dybvig. Kort samengevat lijkt het alsof ze met hun onderzoek naar banken het warm water opnieuw uitvonden met baanbrekende stellingen als 'banken lenen uit en investeren'. Verder spreken ze zich met hun onderzoek uit tegen klassieke antikapitalistische boutades, zoals 'de banken bestelen ons', die we steeds vaker horen – zeker in periodes van economische malaise. Dat doen ze door te onderbouwen waarom banken belangrijk zijn. Zo stellen ze dat banken onze economie overeind houden, zelfs in periodes van globale recessies en torenhoge energieprijzen. Mocht iemand een teletijdmachine hebben, stuur hun onderzoek dan eens naar Dexia anno 2008.