Je praat wel eens met vrienden over Satisfyer Pro's, kijkt 'Sex Education' en denkt na over wat je zelf graag hebt in de slaapkamer. Al zijn we allemaal wat amateurseksuologen, Els Elaut is dat professioneel.
Wat is dat eigenlijk, seksuologie?
"Er wordt vandaag de dag van alles over seks en seksualiteit verteld, maar niet altijd op een ernstige − laat staan wetenschappelijk verantwoorde − manier. We nemen niet alleen psychologische, maar ook biologische en sociale aspecten mee in ons onderzoek. Hier in Gent kunnen psychologen, pedagogen en artsen instromen in de specialisatie en zij leren dan bij over elkaars vakgebied. Seksuologie is breder dan seksuologische zorg (denk aan ondersteuning van mannen met zorgen rond hun erectie of koppels met een verschil in seksueel verlangen) en buigt zich als wetenschap ook over seksueel gedrag en seksuele verlangens. Waarom doen mensen wat ze doen? Dat is een heel breed veld. Het gaat over #MeToo en grensoverschrijding, maar ook over transgenderzorg en hoe zwangere vrouwen hun seksualiteit ervaren."
"Het is duidelijk dat relatievormen in onze samenleving aan het evolueren zijn of geëvolueerd zijn"
Waarom heb je voor Seksuologie gekozen?
"Ik ben per ongeluk in het onderzoeksveld terechtgekomen. Ik heb psychologie gestudeerd en was vanuit mijn masterproef geïnteresseerd in transgenderzorg. Daar bestaat tot op vandaag geen formele opleiding voor, iets wat we eens moeten veranderen. In Leuven was er dan een opleiding seksuologie waarvan ik toen dacht dat dat de opleiding was die ik moest volgen om meer over transgenderzorg te weten te komen.
"Soms denkt men van vrouwelijke seksuologen dat ze nymfomanen zijn. Ik ken er toch heel wat anderen"
Zo ben ik in dat vakgebied terecht gekomen, al kwam transgenderzorg toen nog niet aan bod. Die opleiding is sindsdien helemaal veranderd; transgenderzorg zit er ondertussen wel in. Nu doe ik onderzoek over seksueel functioneren, verlangens en zorgen van trans- en genderdiverse personen."
Welke methodologie gebruiken jullie?
"Dat is een grote uitdaging. Zo starten studenten bijvoorbeeld vanuit literatuur en definities voor concepten. Op basis daarvan kan dan een survey gemaakt worden, maar de reactie die je dan vaak krijgt, is dat het zo moeilijk is om dat te definiëren en in hokjes te plaatsen. Dit jaar betrof het eindwerk van de studenten bijvoorbeeld consensuele non-monogamie. We kregen dan ontelbare mails van mensen die uitlegden hoe hun relatie in elkaar zat en hoe dat niet helemaal juist naar boven kon gebracht worden in hun antwoorden op de surveyvragen. Het is duidelijk dat relatievormen in onze samenleving aan het evolueren zijn of geëvolueerd zijn. Er is een nood om daar samen over na te denken, om daar woorden voor te vinden, om daar een andere weg in te zoeken dan het klassieke pad dat ons voorgehouden wordt als we opgroeien. Het gros van het seksuologisch onderzoek verschilt methodologisch niet zo veel van klassiek medisch of psychologisch onderzoek. Dat is hoofdzakelijk het geval met vragenlijsten of psychologische experimenten, implicieteassociatietests en dat soort zaken."
Hoe zien die experimenten er dan uit?
"Wat uniek is voor de seksuologie zijn sekslabs, waar lichamelijke reacties worden onderzocht − uiteraard ethisch verantwoord en met de nodige voorzorgen op het vlak van privacy. In Amsterdam heeft men onderzoek gedaan naar de link tussen fysieke reacties en hoe men zich voelt bij het kijken van erotische en niet-erotische filmpjes. Bij personen met een penis blijkt die link meer te bestaan: als ze een erectie ervaren voelen ze zich vaker opgewonden. Bij vrouwen blijkt dat anders te zijn. Hun lichaam kan reageren, hun vagina wordt vochtig, maar toch rapporteren ze niet steeds dat dat hen emotioneel iets heeft gedaan. Dat is een unieke onderzoeksmethodologie."
Hoe staat u tegenover de nieuwe trend van TikTok-seksuologen?
"De TikTok-seksuologen zijn teleurgesteld in de relationele en seksuele vorming onder jongeren vandaag. Dat is niet verbazend; het werkveld kaart al decennia aan dat RSV (Relationele en Seksuele Vorming, red.) op sommige scholen professioneler kan én moet. Ik denk dat seksuologie steeds beter in de pers komt. Er zijn ook een aantal echt heel goede seksuologen in ons land, maar via sociale media moet het snel en heel gesynthetiseerd zijn, en soms gaat er dan wel wat nuance verloren."
Zijn er nog dingen die u wil rechtzetten over seksuologen?
"Soms denkt men van vrouwelijke seksuologen dat ze nymfomanen zijn. Ik ken er toch heel wat andere. Alsof mensen in de verslavingszorg ook gevoelig zouden zijn voor verslaving aan middelen. Zowel Vlaanderen als Nederland heeft via de beroepsvereniging de afgelopen vijftien jaar al twee keer een onderzoek gedaan naar de seksualiteit van seksuologen en telkens weer blijven die resultaten in de kast liggen. Ze raken niet gepubliceerd. Dat heeft met logistiek, tijd en geld te maken en er zitten dus zeker geen slechte intenties achter, maar het is een blinde vlek."
"Seksuologie is een heel moeilijk financierbaar domein. Het zit overal in onze samenleving maar er wordt lacherig over gesproken. Er is nochtans nog veel werk aan de winkel. In de vorige lichting studenten is de allereerste geriater-seksuoloog van België en Nederland afgestudeerd. We weten dus quasi niets over seksualiteit in de ouderenzorg. Kijk ook naar Liesbeth Stevens, specialiste in seksueel strafrecht. Dat is geen klassiek profiel, maar kijk wat voor zinvolle dingen je daarmee kan doen."
Voor studenten die nu geprikkeld zijn om ook seksuologie te gaan studeren: in Leuven zijn de inclusiecriteria enkel een academische bachelor. De eerste sociale en militaire wetenschappen-seksuoloog of sinologie seksuoloog mag Schamper contacteren voor een opvolgend artikel.
Reactie toevoegen