Slapen zonder rem

Abstract

Is jouw slaappatroon zo onherstelbaar gebroken dat geen enkel schaapje je nog kan redden? Misschien ligt dat niet aan jou. In de middeleeuwen sliepen mensen namelijk geen acht uur aan één stuk door, maar in intervallen van vier uur met een pauze van twee uur. Waarom zijn we daar eigenlijk mee gestopt? In de nieuwe tijd ontdeed de verspreiding van de straatlantaarn de nacht van zijn negatieve imago. Ook werd het maatschappelijk leven drukker, waardoor er geen tijd meer was om in twee fases te slapen. De achturennacht werd geboren en daar kwamen voor velen slaapproblemen bij kijken. Verdient ons natuurlijke slaappatroon een tweede kans? We nemen de proef op de som.

Methode

Om te ontdekken of we dit slaapschema volledig onterecht hebben verlaten, besloten we een testje te doen voor één nacht. Drie vrijwilligers stelden met frisse tegenzin hun wekker in op een goddeloos uur, waarbij ze hun nachtrust riskeerden voor de wetenschap. De bedoeling was om, wanneer de wekker ging, twee uur wakker te blijven en daarna opnieuw vier uur lang te gaan slapen. Kamillethee geschonken, fleecedekentje klaargelegd en 'lofi-girlbeats to chill/sleep to' op de achtergrond gezet, kropen ze zo vroeg mogelijk hun bed in.

Liegen ze dit hele artikel aan elkaar omdat ze gewoon zijn blijven liggen?

Enkele variabelen werden getoetst. Hoe vermoeid zijn de testpersonen tijdens de slaaponderbrekingsperiode? Zijn ze de volgende dag uitgerust? Overschatten we de wetenschappelijk waarde van zelfrapportage en liegen ze dit hele artikel aan elkaar omdat ze gewoon zijn blijven liggen? Verder rijst ook de vraag naar de productiviteit van de proefpersonen. Elk proberen ze een reeks activiteiten uit en geven hierbij punten op tien. We kozen enkele studentikoze bezigheden uit, zoals scrollen op sociale media, lezen, studeren en snoozen.

Resultaten

De resultaten houden een spreidstand tussen verbazingwekkend en doodnormaal. Alle drie ondervonden ze het meest klassieke studentenprobleem: wakker gemaakt worden door de wekker. Ze hadden echter elk een andere manier om daarmee om te gaan. Testpersoon 1 slaagde erin om na enkele minuutjes op te staan, maar testpersoon 2 had een snooze nodig. Testpersoon 3 vertoonde het meest klassieke studentengedrag: te laat gaan slapen, zich omdraaien, en terug verder slapen. Subjecten 1 en 2 bleven tussen een uur en twee uur wakker, en vulden deze vrijgemaakte tijd nuttig in. De bovenstaande activiteiten werden in volgorde aangevangen: lezen, schoolwerk en multimedia. In onderstaande grafiek staan de scores die onze subjecten hieraan gaven, geïllustreerd.

We zien een duidelijk dalende grafiek. Hoe langer het experiment duurde, hoe minder positief de activiteiten ervaren werden. Subject 1 begon met wat schoolwerk. Hun brainstormsessie liet echter te wensen over, met verrassend veel ideeën die richting tekenfilms gingen. Administratief- en planningswerk bleken echter enorm goed te gaan. Het lezen ging bij subjecten 1 en 2 zeer vlot, maar net zoals bij de gemiddelde les historische kritiek of economie moesten onze subjecten vaak terugbladeren omdat hun ogen sneller leken te werken dan hun brein. Er vallen wel meer parallellen te trekken tussen de eerdergenoemde lessen en een semi-comateuze slaapsituatie, maar dit zal verder onderzoek moeten bevestigen. De multimedia-activiteiten vielen echter compleet in het water. Noch YouTube-filmpjes, noch Tiktok-video's bleken de aandacht langdurig te houden. Beide testsubjecten die überhaupt waren opgestaan, verkozen hierna om verder te slapen.

Onze subjecten moesten vaak terugbladeren omdat hun ogen sneller leken te werken dan hun brein

Opvallend is hoe uitgerust de testpersonen die het experiment voltooiden, zich voelden. Testpersoon 1 voelde zich misschien 's morgens iets vermoeider, maar beide gaven later op de dag aan dat ze zich veel minder vermoeid voelden dan aanvankelijk gedacht.

Discussie

Op het eerste gezicht lijken we een beter pepmiddel te hebben gevonden dan een kop koffie. We moeten echter ook kritisch zijn voor ons eigen onderzoek. Zo zijn er drie belangrijke argumenten tegen dit onderzoek.

Ten eerste hebben we dit experiment slechts gedurende één nacht gevoerd, terwijl wetenschappers die wel een nuttig diploma hebben dit langer zouden doen. Spijtig genoeg zijn we ook maar studenten met zowel deadlines als niet-opgenomen lessen. Externe sponsors mogen zich aanbieden. Bovendien vonden we ook slechts drie subjecten die effectief wilden meewerken aan dit onderzoek. Studenten blijken nogmaals niet zo happig om in het midden van de nacht op te staan. De wereld zit vol verrassingen. Ten slotte is dit onderzoek gebaseerd op een middeleeuwse dagindeling. Hoewel studenten vaak 'boeren' worden genoemd in de Overpoort of andere settings, hebben zij nog steeds een andere dagindeling en moeten ze niet meerdere maanden per jaar op de velden gaan staan (studenten bio-ingenieurs-landbouwkunde niet meegerekend, natuurlijk).

Conclusie

We kunnen eerst en vooral concluderen dat veranderen van slaappatroon best iets is wat doordacht gebeurt, waardoor men zich niet meteen weer omdraait wanneer de wekker gaat. Indien het wel lukt om op tijd te gaan slapen en op te staan, kan dit slaappatroon zeker beloftevol genoemd worden. De vrijgekomen tijd 's nacht kan gebruikt worden om de afwas te doen, een planning te maken voor de komende dag of enkele administratieve taken uit te voeren. Zoals steeds is er meer onderzoek nodig om verdere conclusies te trekken.