Felle kritiek op bestuursstijl rector

Voor de vakbonden aan de Universiteit Gent is de ophef rond de geheime bestuursnota slechts het laatste incident in een lange reeks. "Door het voorval met de besparingsnota is duidelijk geworden dat het universiteitsbestuur op alle mogelijke manieren vermijdt écht over de kern van de zaak en de grote strategische hervormingen aan de universiteit met de vakbonden te spreken", klaagt Tim Joosen, die vertegenwoordiger is in de Raad van Bestuur voor het Administratief en Technisch Personeel (ATP) en daarnaast afgevaardigde van ACOD UGent.

Ontslag uit Raad van Bestuur

Niet alleen bij de socialistische vakbond heerst er onvrede, ook bij de christendemocraten van ACV rommelt het. ACV-afgevaardigde Stefanie Vermeire nam zelfs ontslag uit de Raad van Bestuur, waar ze net als Joosen namens het ATP zetelde, naar eigen zeggen uit onvrede met de bestuursstijl. 

Zowel Joosen als Vermeire uiten bezorgdheid over wat zij aanvoelen als een verwaarlozing van het sociaal overleg. "Als ACOD merken we dat er de laatste tijd stilletjesaan een afkalving is geweest van het sociaal overleg. Het reguliere overleg over de kleine dossiers die men sowieso moet voorleggen gaat wel door; we merken dat de rector en het universiteitsbestuur wel formeel de kleine dossiers onderhandelen die zij sowieso moeten voorleggen aan de vakbonden, maar dat het steeds moeilijker wordt om echt een inhoudelijk gesprek of debat te organiseren", stelt Joosen. "Aan de andere kant hebben wij ook steeds meer het gevoel dat hij een beetje de voeling kwijt is met wat er leeft bij veel personeelsleden. Hij heeft de neiging om erg top-down beslissingen te nemen, wat een aantal mensen afschrikt en wat een aantal mensen moeilijk begint te vinden. Daardoor heb ik ook het gevoel dat de enige mensen naar wie hij nog luistert, de mensen zijn die hem gelijk geven."

"De enige mensen naar wie de rector nog luistert, zijn de mensen die hem gelijk geven" – Tim Joosen

Ook Vermeire geeft aan dat er van de door de UGent benadrukte participatie- en overlegcultuur steeds minder lijkt over te schieten. "De laatste jaren komen commissies en werkgroepen amper samen. Vanuit het bestuur wordt dit niet gestimuleerd. Het overleg wordt tot een minimum beperkt", vult Vermeire aan. Ze gaat zelfs nog een stap verder: "Voor zijn eerste verkiezing heeft hij de vakbonden om de veertien dagen uitgenodigd. Hij kwam zeer aimabel over en we gaven hem een kans ondanks geruchten. Zodra hij verkozen werd heeft hij ons nooit meer uitgenodigd. Hij heeft ons gewoon gebruikt om zijn doel te bereiken. Vroeger was het vaker de stijl om naar consensus te streven en dat is weg. Nu is er een conflictmodel en de rector polariseert." 

Verontwaardigde rector

Rik Van de Walle steigert wanneer hij dergelijke beschuldigingen uit de hoek van de vakbonden hoort: "Ik vind dat een zeer incorrecte en eigenlijk ook wel respectloze voorstelling van zaken, en dat zit me hoog. Ik ken geen enkele universiteit waar het rectoraal management zó veel tijd en energie spendeert aan overleg met vakorganisaties als de Universiteit Gent. In alle eerlijkheid: als ik aan andere rectoren, laat staan aan mensen buiten de academische wereld, vertel hoeveel tijd en energie wij daarin steken en hoeveel tijd ik daar ook persoonlijk als zogenaamde 'nummer 1' van de universiteit in steek, dan begrijpt niemand dat. Niemand begrijpt dat ik er zo veel tijd in steek, maar voor de vakorganisaties is het blijkbaar nog niet genoeg. Dat weze dan maar zo. Men moet een beetje redelijk zijn."

"Ik vind dat een zeer incorrecte en eigenlijk ook wel respectloze manier van de zaken voor te stellen" – Rik Van de Walle

"Ten tweede", gaat de rector verder, "ken ik geen enkele UGent-rector die in het verleden persoonlijk meer tijd en energie heeft gestoken in gesprekken in de schoot van het sociaal overleg dan ikzelf." Volgens Van de Walle beantwoordt het universiteitsbestuur naast het sociaal overleg ook alle vragen die vakorganisaties hebben en bijvoorbeeld via e-mail worden gesteld. "Het is niet omdat men een antwoord krijgt dat men niet graag leest, dat men kan zeggen dat er geen overleg is geweest." De bewering dat beslissingen systematisch voor het sociaal overleg genomen zouden worden, noemt hij "vals in alle mogelijke betekenissen van dat woord en bijgevolg totaal misplaatst."

ZAP-probleem

Volgens Vermeire is het vooral de veranderde samenstelling van de Raad van Bestuur die tot onbekwaam bestuur leidt. "Vroeger had je meer decanen in de Raad van Bestuur. Zij zijn met het dagelijks bestuur van al hun geledingen bezig en weten beter hoe een voorstel op de werkvloer tot uiting komt. Door de verkiezing van individuele ZAP-leden (Zelfstandig Academisch Personeel) in de RvB is dit verdwenen.  De dagelijkse 'bestuursrealiteit' is onvoldoende gekend bij hen. Ze beslissen heel ad hoc en geven weinig feedback over wat er in de Raad gebeurt. De stijl die het ZAP hanteert in de faculteiten is binnengeslopen in de Raad van Bestuur en dat is niet de mooiste stijl. Om goede bestuurders te worden, moeten ZAP-leden meer betrokken worden bij de operationele en strategische beslissingen."

"Het ZAP is het gewoon altijd hun zin te krijgen" – Stefanie Vermeire

Vermeire haalt ook aan dat ZAP-leden vaak enkel aan hun eigen geledingen denken. "Het ZAP is het gewoon altijd hun zin te krijgen omdat ze in alle beslissingsorganen heel goed vertegenwoordigd zijn. Dat is geen probleem, maar ze moeten ook  hun verantwoordelijkheid nemen." Ook bij enkele studentenvertegenwoordigers valt te horen dat het ZAP een invloedrijke stem binnen de RvB vormt. Als kleine geleding, zoals de studenten of het ATP, zou het dan vaak lastig zijn om de rest van de RvB-leden te overtuigen om tegen de voorstellen uit het ZAP of het universiteitsbestuur in te gaan.

Zowel Joosen als Vermeire hopen binnenkort op een professionele manier aan tafel te kunnen zitten met Van de Walle omtrent de huidige gang van zaken. De rector geeft aan open te staan voor een gesprek met de vakbonden. "Als vakbonden mij iets te vragen hebben, dan mogen ze die vraag aan mij stellen en ik zal die vraag beantwoorden. Ik doe daarom niet om het even wat, maar ze mogen om het even wat vragen."

Betoging vakbond

Druk vanuit Vlaamse overheid?

In de ogen van Tim Joosen kadert de zo gehekelde bestuursstijl in een bredere tendens, die op het beleid van Onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) terug te voeren valt: "De rector staat onder serieuze druk, onder andere door het kabinet van Vlaams minister Weyts, om meer en meer hervormingen door te voeren. Het is een druk om een zeer neoliberaal besparingsbeleid te voeren. Hij laat zich daar heel sterk door beïnvloeden." Volgens Joosen leeft de rector ook in de waan dat hij daar iets aan kan veranderen: "Hij heeft altijd aangegeven dat hij het gevoel heeft dat hij impact heeft op het kabinet van Weyts en dat hij ze wat kan sturen, maar ik heb het sterke gevoel dat het andersom is, dat het kabinet van Weyts een impact heeft op hém, dat zij hém sturen en aanzetten op de braafste leerling van de klas te zijn onder de rectoren, én dat hij dat gewoon verder zet in zijn politiek binnen de universiteit."

"Waarom mijnheer Joosen dergelijke onwaarheden verspreidt, is een raadsel voor mij" – Rik Van de Walle

Rik Van de Walle reageert duidelijk gepikeerd: "De insinuatie dat het universiteitsbestuur en ik in het bijzonder door het kabinet van minister Weyts onder druk worden gezet, raakt kant noch wal. Waarom mijnheer Joosen dergelijke onwaarheden verspreidt, is een raadsel voor mij. De minister of zijn kabinetsmedewerkers hebben mij nog niet één keer onder druk gezet om wat dan ook te doen of te laten. Het zou mijnheer Joosen bijgevolg sieren indien hij geen berichten, die ik als niets anders dan onzin kan omschrijven, zou verspreiden."