Klimaatnood hoog, universitaire redding ver weg

De klimaatnoodtoestand werd het afgelopen jaar een rage, maar de UGent hinkt achter op de trend en de feiten. Milieucoördinator Riet Van de Velde en studentenvertegenwoordiger in de Raad van Bestuur Koen Vanderschelden leggen uit waarom.

De planeet verkeert in een crisis, althans volgens sommigen. Vorig jaar kondigden het Europees Parlement en 11.000 wetenschappers de klimaatnoodtoestand af. Daarmee wilden ze ingrijpende maatregelen stimuleren om de opwarming van de aarde zo goed mogelijk tegen te houden. Ook België riep onlangs de noodtoestand op vlak van milieu en klimaat uit. Sophie Wilmès, onze premier, nam deel aan de 'Summit on Biodiversity' van de Verenigde Naties en ondertekende het pact, samen met de politieke leiders van 64 andere landen. Met de 'Leaders Pledge for Nature' willen de deelnemende landen het verlies aan biodiversiteit tegen 2030 terugdraaien. De premier onderschrijft groene beloftes op vlak van gezondheid, economie, wetenschap en internationale samenwerking. 

Aan onze universiteit circuleerde lange tijd een open brief met de eis diezelfde klimaatambitie te tonen. Deze brief werd door meer dan 1800 UGent-leden getekend, waaronder 449 professoren, acht decanen en de Gentse Studentenraad. "Universiteit Gent moet de klimaatnoodtoestand uitroepen", luidde de petitie en na een half jaar is er een 'beslissing' genomen.

Tussen urgentie en haalbaarheid

De Raad van Bestuur (RvB) heeft uiteindelijk besloten om niet te stemmen over het uitroepen van de klimaatnoodtoestand. De gestelde eisen werden door de Raad logistiek onhaalbaar geacht. De brief verbond de UGent ertoe een voortrekkersrol op te nemen, de urgentie te erkennen en ernaar te handelen door de uitstoot van broeikasgassen te verlagen. Dit zou betekenen dat de universiteit tegen 2030 CO2-neutraal moet zijn met betrekking tot haar directe uitstoot en tegen 2050 met haar directe en indirecte uitstoot.

"Het duurzaamheidsbeleid blijft te traag, te behoudsgezind en te voorzichtig" − Riet Van de Velde

De RvB wil de hoogdringendheid en de ernst wel onderschrijven, maar tezelfdertijd acht men het onrealistisch om helemaal klimaatneutraal te zijn binnen een periode van tien jaar. Met de toegewezen middelen blijft het wikken en wegen tussen urgentie en haalbaarheid. Milieucoördinator Riet Van de Velde beaamt dat dit geen vanzelfsprekende beslissing is: "Ik vind het zelf een heel moeilijke afweging. Als activist zou ik natuurlijk niet liever hebben. Anderzijds ben ik ook een beleidsmedewerker en zie ik hoe moeilijk het is om de doelstellingen te behalen. We hebben voor ons energiebeleidsplan samengezeten met allerlei experts die heel goed geïnformeerd zijn en we zijn niet verder geraakt dan de doelstelling om klimaatneutraal te zijn in 2050 en om tegen 2030 de CO2-uitstoot te reduceren met 55 procent. Dat is al zo'n gigantische omschakeling tegenover hoe we momenteel bezig zijn. Laat ons nu maar zorgen dat we dit halen en dat de beslissingen binnen de UGent daar ook op worden afgestemd."

Een nieuw duurzaamheidsbeleid 

Door de petitie wordt er wel een geëngageerd klimaatplan gelanceerd voor de komende jaren. Met het nieuwe duurzaamheidsverslag toont de UGent welke maatregelen er genomen zullen worden om te streven naar een duurzame transitie. "We willen op een aantal punten werken: de CO2-uitstoot drastisch reduceren, de omschakeling naar circulaire economie vorm geven en door in te zetten op water, groen en biodiversiteit te werken aan klimaatadaptatie. Zo bouwen en renoveren we nu bijvoorbeeld fossielvrij en investeren we in groene energie. Maar dit volstaat niet. We moeten ook werken aan gedragsveranderingen door ons gebouwenpatrimonium veel efficiënter te benutten en infrastructuur te delen over de vakgroepen heen, over de faculteiten heen, zelfs met externen. Daarnaast zetten we hard in op duurzame mobiliteit en doen we de eerste stappen naar een sturend autoremmend parkeerbeleid", duidt Van de Velde.

Toch zal de UGent zich nog harder moeten inzetten om de reeds vooropgestelde doelstellingen te kunnen realiseren. "Ik ben zeker trots op het duurzaamheidsbeleid, ik denk dat we op verschillende punten tonen dat we voortrekker zijn, maar het is niet genoeg. Het blijft te traag, te behoudsgezind, te voorzichtig voor wat eigenlijk nodig is. We hangen te veel af van het juiste moment en de juiste persoon om een stap te kunnen zetten. Dit is een aanpak die ons vooruit doet gaan, maar veel te traag. We hebben sturend leiderschap nodig, willen we versnellen en opschalen. Daarnaast zullen we duidelijke keuzes moeten maken. We kunnen niet rekenen op extra geld voor de transitie, maar zullen zaken moeten schrappen om zo middelen vrij te maken voor bijvoobeeld warmtenetten, energierenovaties, ontharding, enzovoort. En dit zijn zeer moeilijke beslissingen, waardoor het draagvlak voor een duurzame transitie opeens een stuk kleiner wordt", concludeert Van de Velde.

Studentenvertegenwoordigers for Climate

De Raad van Bestuur stemde dus over het aangrijpen van de open brief en de klimaatambitie die het belichaamde, niet over het uitroepen en erkennen van de klimaatnoodtoestand zelf. Ook Koen Vanderschelden, uittredend studentenvertegenwoordiger in de Raad, reageert: "Aan de ene kant voelt het wat slapjes aan. Van ons (de studentenvertegenwoordigers, red.) mocht het signaal sterker. We hebben nog overwogen om de stemming over de noodtoestand voor te leggen aan het de Raad, maar aan de andere kant heeft het rectoraal team met hun uitleg uiteindelijk wel unanimiteit verkregen. We konden ons vinden in de argumenten die ze naar voren brachten. De noodtoestand afkondigen impliceerde bijvoorbeeld een compleet, uniform klimaatplan voor academiejaar 2020-21 en op een week kan je dat onmogelijk afwerken. Uiteindelijk wilden we geen dingen beloven die niet waargemaakt kunnen worden. De vorige keer dat de klimaatdoelstellingen strenger werden, kon er geen nieuwe home gebouwd worden."

"We wilden geen dingen beloven die niet waargemaakt konden worden" – Koen Vanderschelden

De Raad van Bestuur erkent wel de hoogdringendheid van meer ingrijpende maatregelen. Vanderschelden ziet positieve initiatieven en mogelijkheden tot vooruitgang. "Op kleinere thema's kunnen we even hard inzetten, in de Raad van Bestuur en in de Sociale Raad, zoals de wegwerpbakjes bij de takeaway-restomaaltijden. Een nauwe samenwerking tussen het Duurzaamheidskantoor en de nieuwe studentenvertegenwoordigers zal ook zijn vruchten afwerpen", besluit Vanderschelden hoopvol. Volgens een anonieme bron uit de Raad van Bestuur kwam er tevens expliciete kritiek op de besparingen van de overheid en het klimaatbeleid van de regering, dat niet optimaal zou zijn. Zolang de stijgende zeespiegel Gent niet omtovert tot badstad, roeit onze universiteit met de riemen die ze heeft in de Leie.

0
Gemiddeld: 1 (1 stem)

Reactie toevoegen