Luk Perceval regisseerde een driedelige reeks toneelstukken met historische feiten als uitgangspunt. Hij brengt er een waaier aan trauma's mee naar voren en is zeker niet verlegen om zijn eerste deel van een duidelijke politieke agenda te voorzien. Met het oog op kolonialisme confronteert het stuk je met een een brandend actueel fenomeen: de sluipende gevolgen van racisme.
Black is het eerste deel van het drieluik The Sorrows of Belgium waarin donkere passages uit de Belgische geschiedenis worden uitgelicht. Black-Yellow-Red staan niet alleen voor de kleuren van onze nationale vlag, maar ook voor respectievelijk de exploitatie van Congo onder Leopold II, de collaboratie met de Duitse bezetter tijdens de tweede Wereldoorlog en de terroristische aanslagen in Brussel.
De eerste voorstelling begint met een zwarte bladzijde uit de Belgische geschiedenis: de gebeurtenissen in Congo. Black vertelt het bijzondere reisverhaal van William Henry Sheppard, de eerste Afro-Amerikaanse ontdekkingsreiziger in Congo. De zwarte missionaris uit Virginia reisde in 1890 samen met zijn witte reisgezel Sam Lapsley vanuit New York naar Afrika. Sheppard, die Amerika ontvluchtte voor rassenhaat, krijgt in Congo met dezelfde vooroordelen te maken. Zijn bijnaam ‘blanke zwarte’ toont aan dat hij in hun ogen toch een westerling blijft. Sheppard was de eerste om de mensonterende exploitatie van Koning Leopold II van België aan te klagen. In die tijd brachten zijn lezingen veel rumoer teweeg in Amerika, en lieten de theaters waar hij optrad zelfs voor het eerst zwarte toeschouwers toe. Toch zal u zijn naam niet vaak terugvinden in de geschiedenisboeken. De harde beelden van mensonterende praktijken worden al te vaak weggelaten omwille van de confrontatie met de harde realiteit. Wat Luk Perceval te weinig terugvond in de geschiedschrijving, gooit hij met deze voorstelling terug in het gezicht van zijn bezoekers.
Percevals Black is geen klassiek - noch vrolijk - theaterstuk, maar toch is er humor en luchtigheid aanwezig. Soms is het net die humor die wringt. Bij elke lach voel je schaamte. Vier zwarte en vier blanke acteurs brengen het narratief waarbij de onderdrukking van blank of zwart de vaste constante vormt. Perceval laat zijn acteurs verschillende standpunten innemen en laat dit alles samenvloeien tot een tijdloos, precair en onverbloemd geheel. De acteerprestaties zijn overweldigend goed, het decor donker, de muziek gebracht door Sam Gysel vult aan waar woorden stilvallen. Het plaatje klopt, de confrontatie met Congo-Vrijstaat is geslaagd.
Racisme is niet iets van gisteren, de diepgewortelde angst voor onbekende is nog steeds even actueel in onze huidige maatschappij
Een krant of boek kan makkelijk worden dichtgeslagen als het je teveel wordt, maar theater houdt de ogen open. Onze blinde vlek is te groot, en net die apathie en onwetendheid is de prijs die we betalen voor segregatie. "Ik ben een domme zwarte geit, herhaal mij!", beveelt de blanke onderdrukker aan een zwarte vrouw, "en luid, zodat de mensen op het balkon je kunnen verstaan." Ik geef mij gewonnen, de tranen stromen de roodheid aan schaamte van mijn kaken. Even later volgt een ovatie, ik heb het begrepen. Racisme is niet iets van gisteren, de diepgewortelde angst voor het onbekende is nog steeds even actueel in onze huidige maatschappij. Net dit hedendaags racisme is de erfenis van ons koloniaal verleden. Het applaus gaat over in een minutenlange staande ovatie, en we hebben het in de zaal allemaal begrepen.
Black: The Sorrows of Belgium I: Congo is nog te zien tot 21.05.19 in NTGent.
Reactie toevoegen