Op 21 april 2018 is het weer zo ver: Record Store Day. De dag waarop menig platenliefhebber zich kan uitleven, maar ook, en vooral, de dag waarop de onafhankelijke platenzaak in de spotlight staat.
Wij gingen een koffie drinken met Karel Van Audenaerde, mede-eigenaar van Music Mania, en Jelle Denturck, frontman van de scheve noisepopband dirk. Beiden vertelden ons in geuren en kleuren over de platenindustrie, de huidige streaminggeneratie en de zin van het leven. Want wees eerlijk, wie is er nu geen fan van een vleugje filosofie en een overdosis aan goede vinyl en muziek?
De geschiedenis van de mensheid
In een wereld waarin we alle muziek kunnen beluisteren en kopen met een klik van de muis, is vinyl toch nog steeds hot. Platenzaken houden zich recht, maar volgens Van Audenaerde hebben ze zichzelf wel moeten heruitvinden om een rol te blijven spelen in het hedendaagse muzieklandschap. “Muziek is tegenwoordig veel meer gedigitaliseerd en dus overal aanwezig. Overweldigend aanwezig zelfs. Door die overvloed blijven mensen meestal bij hetzelfde. De platenzaak is eigenlijk een beetje een filter geworden. Wij halen de dingen naar boven die mensen compleet missen.” De digitalisering werkt de onafhankelijke platenzaak dus niet tegen, de twee vullen elkaar net aan. “Het gedigitaliseerde en het fysieke gaan wel samen. Zoals sommigen boeken lezen en een boekenkast hebben, hebben anderen een platenkast en bij elke plaat bepaalde herinneringen”, vertelt Van Audenaerde. Ook Denturck koopt nog weleens een album op plaat: “Ik luister ook veel Spotify en als ik het goed vind, koop ik de plaat. Ik koop geen vinyl als ik ze niet op voorhand beluisterd heb.” Als frontman van dirk. ziet hij niet alleen de keerzijde van de streamingindustrie. “Het nadeel van streaming is dat grote artiesten groter worden en kleintjes klein blijven, maar voor ons is dat tegelijkertijd een godsgeschenk. Er horen veel meer mensen onze muziek dan pakweg tien jaar geleden.”
"De platenzaak is een filter geworden" - Van Audenaerde
Ondanks het feit dat zowel Van Audenaerde als Denturck lof spreken over streamingdiensten als Spotify, is er volgens die laatste ook een eng kantje aan. Doordat je vaak suggesties binnen eenzelfde genre krijgt, kom je na verloop van tijd tot het besef dat je toch niet zo uniek bent als je zelf denkt. Blijkbaar passen veel mensen in een algoritme. “Tot zover het gevoel dat je uniek bent. Pas op, we zijn niet uniek, maar het ergens krijgt het menselijke ego toch weer een deuk. Als je kijkt naar de geschiedenis van de mensheid, hebben we gewoon een reeks klappen geïncasseerd. Toen we op aarde werden gebracht, vormden we het centrum van het heelal. God had ons geschapen naar zijn beeld, maar gaandeweg kregen we steeds weer patatten tegen ons wezen. ‘Nee, de zon draait niet rond ons’, ‘Oh en wacht, het heelal is oneindig groot’, ‘Ah en God bestaat niet, we zijn voortgekomen uit domme aapjes’, ‘Ah ja, en computers gaan slimmer worden dan wij’. Wat hebben we nog over? Voilà, tot zover de geschiedenis van de mensheid.” Toegegeven, ook wij waren even de draad kwijt.
Herinneringen en kleurboeken
Wat het verschil tussen de visuele en de luisterervaring betreft op vlak van vinyl en streamingdiensten, zijn zowel Van Audenaerde als Denturck het volmondig eens met elkaar. Hoewel Spotify de toegang tot muziek voor het breder publiek vergemakkelijkt, is een plaat altijd nét dat ietsje meer. Zo vertelt Van Audenaerde ons over de sentimentele kant die platen vaak met zich mee dragen. “Aan een plaat hangt een herinnering vast. Je hebt dat gekocht in die winkel, je was toen samen met dat lief, je zat met die mensen op school, je ging naar dat concert, had op dat festival die groep gezien, of whatever … Als je de muziek enkel hebt staan op een computer, heb je dat niet. Dat is een heel andere beleving, zeker en vast.” Hij omschrijft een plaat zeer bevattelijk als "het visitekaartje van de artiest". Denturck sluit zich hier volledig bij aan: “Het is enorm fijn om een plaat van andere artiesten vast te nemen en te weten dat ze over elk detail megalang hebben nagedacht. Als de lyrics erbij zitten, is het nog beter.” Hij gaat zelfs zo ver dat hij zélf al het artwork voor zijn band dirk. en hun bijhorende debuutplaat getekend heeft. “Ik ben al bezig met het artwork voor de volgende plaat en we moeten ze nog schrijven.” Zo krijgen de gelukkige kopers van hun debuutalbum, dat overigens ook gewoon 'Album' heet, bij de vinylplaat een kleurboek met een visuele representatie van elk nummer in de vorm van een kleurplaat.
Van Audenaerde geeft ons nog mee dat het publiek dat vandaag platen koopt zeer divers is. Zowel mannelijke als vrouwelijke platenliefhebbers van alle stijlen en leeftijden komen in Music Mania over de vloer. “We zijn ook heel laagdrempelig, dus iedereen is welkom. Vroeger was dat anders. Platenwinkels, en zeker een speciaalzaak zoals Music Mania, waren een beetje elitair. De setting was heel gesloten en er hing zo’n sfeertje van ‘ge moogt vree content zijn dat ge in zo’n winkel een obscure plaat moogt gaan kopen’.”
"Vroeger waren platenwinkels een beetje elitair" - Van Audenaerde
Record Store Day 2018
Terug naar Record Store Day, waarop ons een pak releases, live-optredens en muzikale ontdekkingen staan te wachten. Op vlak van releases is er zelfs een zodanige overvloed dat we vaak door de bomen het bos niet meer zien. Van Audenaerde verduidelijkt. “Het Record Store Day-gebeuren is echt wel een beetje gecommercialiseerd en opgepikt door de grote majors. Ze brengen altijd heel veel releases uit, maar in de praktijk zijn die niet zo interessant en minder exclusief dan ze eigenlijk doen uitschijnen. Het is vaak meer commerce dan wat anders.” Ook hier neemt de platenzaak een filterende rol op zich. Music Mania maakt een selectie om muziekliefhebbers te helpen hun weg te vinden in de overdaad aan nieuwe muziek. “Wij gaan echt de platen naar voren schuiven die wij de max vinden en waarvan wij zeggen: 'Kijk, die plaat moet je eigenlijk echt kopen, en laat die commerciële zever en redelijk overpriced brol maar links liggen'.” Zo wijst hij onder andere 'Dub From Creation' van Creation Rebel aan als een van dé releases naar aanleiding van Record Store Day 2018. Wie verder kijkt dan zijn neus lang is, zal dus snel merken dat er heel wat interessante muziek voor het grijpen ligt, naast de eenheidsworst die vaak de revue passeert.
"Laat die commerciële zever en overpriced brol maar links liggen" - Van Audenaerde
Ook wil Van Audenaerde nog even een misvatting uit de wereld helpen. “Record Store Day is niet noodzakelijk vinyl. Het wil in de eerste plaats de aandacht vestigen op de onafhankelijke platenzaak. Het is ook een positief verhaal, niet anti-ketens of tegen het online-gebeuren.” Hij benadrukt dat het doel van het hele gebeuren een warme oproep inhoudt aan iedereen, waar dan ook, om eens naar de dichtstbijzijnde platenzaak af te zakken en opnieuw kennis te maken met de kennis en unieke beleving van een kleine platenzaak. Een van de middelen hiertoe is vinylplaten uitbrengen, maar evengoed het organiseren van evenementen met live-optredens. Hoewel alle platenwinkels zich op Record Store Day achter datzelfde doel scharen, ontbreekt een overkoepelende organisatie voor Record Store Day in België nog. “Er is simpelweg geen budget om dat overkoepelend te organiseren", legt hij uit. “Elke platenzaak doet het nu een beetje apart, wat eigenlijk wel spijtig is."
De Vlaamse muzikale kosmos
Ten slotte polsen we nog even naar het muzieklandschap in Vlaanderen in het algemeen. Met Denturck bespreken we zijn eigen band, dirk. Hij weet ons te vertellen dat het verhaal achter die naam niet zo spectaculair is, maar dat hij in de week waarin ze met de naam bezig waren heel wat mensen tegenkwam die Dirk heetten. Het was dus 'een soort teken van de kosmos'. Het leek hen een tof idee om harde, scheve muziek te maken en er een suffe boekhoudersnaam op te plakken. “Humor is essentieel in muziek. Hoe meer ik erover nadenk, hoe meer ik er een punt van wil maken. Ik vind dat we in tijden leven waarin veel mensen dezelfde fout maken. Ze nemen zichzelf te serieus, dat is fundamenteel een probleem aan het worden. Dat is in mijn hoofd de oorsprong van al het kwaad geworden.” Dirk. kwam er na Protection Patrol Pinkerton en was voor Denturck een houvast in een turbulent jaar en lange tijd de reden waarom hij opstond en weer ging slapen. “Wij nemen het niet serieus zijn heel serieus", zo verwoordt hij de essentie van dirk.
"Record Store Day is een positief verhaal: niet anti-ketens of tegen het online gebeuren"
De mannen van dirk. kruipen ook op het podium voor Record Store Day dit jaar. Naar jaarlijkse gewoonte slaan Music Mania, Vooruit en Democrazy de handen in elkaar om heel wat Belgisch talent te promoten. Overdag kan je genieten van tal van live-optredens in de Vooruit. Erna kan je rustig afzakken naar NEST, de oude stadsbibliotheek, voor een Belgische synthwave-avond. Tips van deze twee experts? Faces On Tv, Shht, Brihang en Fire Down Below.
Reactie toevoegen