Slammin' in the name of the lord

Sinds enkele jaren verovert een nieuwe vorm van dichten langzaam de Gentse literatuurscène: slam poetry. In deze oorspronkelijk Amerikaanse kunstvorm worden gedichten gebracht in een atmosfeer die meer lijkt op die van een rap battle. Wij spraken met twee collectieven uit 9000. 

Het is donderdagavond en de meeste studenten zijn al lang naar huis om zich op te maken voor een avondje Overpoort. Auditorium 3 van de Blandijn wordt ondertussen ingeplamd door Auw La, een studentenvereniging die nog maar een kleine drie jaar bestaat, maar toch duidelijk aan het groeien is. “Bij ons worden er geen teksten uitgedeeld. Alle mensen naar wie je bij ons kunt komen luisteren, zijn mensen die met eigen teksten hun ding komen doen. Zowel het publiek als de dichters spelen dan gezellig op elkaar in en je krijgt echt een community feeling", aldus voorzitster Laure-Anne Vermaercke. Ook het collectief Slambacht bestaat ongeveer twee jaar. Volgens hen bestond er in Gent nog geen echte scene. "In Gent waren er wel af en toe poetry slams van Stemschot, maar het was nog niets structureels. Wij waren het eerste echte collectief", vertelt Kevin Amse van Slambacht. "In het begin waren het enkel Martijn Nelen en ikzelf, maar nu zijn we al met drie. Daarnaast nodigen we ook soms gastschrijvers uit", aldus Amse. 

Belgisch kampioenschap

Ondanks het feit dat poëzie uit lyriek voortkomt, is niet elke dichter een goede performer. Dat besefte ook Marc Smith, een platenproducer uit Chicago, die zich ergerde aan het gebrek aan contact tussen publiek en dichter en de soms doodsaaie sfeer bij de voordracht van een gedicht. Zijn argument was dat niet alleen het gedicht zelf, maar ook de voordracht ervan kunst kon zijn. Hij stak zijn licht op bij rap battles. De gelijkenissen zijn er, maar moeten nu ook niet worden overschat. Beide genres zijn erg gefocust op ritme en lichaamstaal. Amse beaamt: "Tijdens het schrijven ben ik al bezig met hoe ik een bepaalde tekst op het podium ga neerzetten." 

Het duurde dan ook niet lang voor de eerste competities slam poetry gehouden werden. Vanuit de VS kwam het fenomeen overgewaaid naar Europa. In België hebben we nu zes jaar een kampioenschap, dat dit jaar voor het eerst gewonnen werd door een vrouw én Nederlandse, de slamster Lisette Ma Neza. De 19-jarige uit Schaarbeek won zowel de publieksprijs als de juryprijs met een tekst over de #MeToo-affaire. De volgende dag kwam ze al op de radio met een nieuw gedicht dat ze opdroeg aan de andere kandidaten. 

Tegendraads

Poetry slam kan over alles gaan, maar vaak is het maatschappelijk geëngageerd. Zo is de actualiteit een voorname inspiratiebron voor Kevin Amse, die dit jaar derde werd op het kampioenschap. Amse geeft ook zedenleer en is naar eigen zeggen veel bezig met maatschappelijke thema's. "Al schreef ik ook al over een man die verliefd werd op een seksrobot." Bij Auw La moeten de thema's niet per se maatschappijkritisch zijn. “Ik vind de hedendaagse focus op de politiek een beetje ambigu. Er zijn heel veel mensen die naar mij komen om te zeggen dat ze zich eigenlijk geen echte slammers voelen, omdat ze het niet op de juiste manier zouden doen of het niet over de juiste onderwerpen hebben. Poetry slam hoeft echter helemaal niet politiek te zijn, dat is gewoon een genre dat vaak terugkomt omdat het zich makkelijk leent tot het format. Je wil als dichter uiteraard je publiek zo snel mogelijk meekrijgen en meestal kunnen mensen zich al erg snel inleven in een gedicht als het over politieke of actuele onderwerpen gaat. Ook wat de vorm betreft, moet je helemaal niet bang zijn om af te wijken. Ik ken voorbeelden van mensen die een slam gewonnen hebben met een haiku", aldus Vermaercke. 

"Ik ken mensen die een slam gewonnen hebben met een haiku" - Vermaercke

Kanye dissen

Voor wie dit allemaal een beetje dramatisch klinkt, zijn er natuurlijk ook slams die meer richting stand-up comedy gaan. Kanye West dissen, afgeven op de hipstercultuur en slams met als titel 'I want to buy a sloth with you': het kan allemaal. Kevin Amse was vroeger niet echt bezig met humor, maar beseft nu dat een paar humoristische bindteksten het geheel wel goed balanceren. Hij leerde dat naar eigen zeggen van Buddy Wakefield, tweevoudig winnaar poetry slam, met wie hij ook het podium mocht delen. "Met een kwinkslag kan je af en toe de ernst van de thema's wat verteerbaar maken."  

"Iedereen staat op het podium met gelijke middelen" - Kevin Amse

Competitiebeesten 

Zelfs in dit gezellige lyrische wereldje heerst er natuurlijk competitie. 'Founding father' Marc Smith heeft ondertussen al laten weten dat hij niet tevreden is met het institutionele karakter dat de slams beginnen te krijgen. Dat is een terechte opmerking, maar dat komt door dat institutionele karakter en niet door het format, denk ik toch. Die competitie hoeft niet per se iets negatiefs te zijn, maar als iedereen daar gewoon is om te winnen, is de sfeer natuurlijk een beetje bedorven.

Amse vindt de sfeer op het BK eerder vrienschappelijk. "Ik was op het kampioenschap onder de indruk van de andere kandidaten. Iedereen staat er met gelijke middelen, want rekwisieten zijn verboden. Je staat daar alleen met je microfoon, en je hebt drie minuten. Als je over de tijd gaat, word je gediskwalificeerd, wat dit jaar gebeurde met een Franstalige kandidate. Dat was wel een berekende gok, dat over tijd gaan, want ze kon iedereen wegblazen met haar performance. Eigenlijk had zij op nummer één moeten staan."

Een aanrader van Kevin Amse voor mensen die eens een slam poetry event willen mee maken, is 'Mensen Zeggen Dingen', op 8 december in De Krook. Op 12 december organiseert Auw La haar volgende evenement: Waar zine de vrouwen?

Nog geen stemmen

Reactie toevoegen