De Raad van Bestuur van de universiteit heeft een voorstel tot wijziging van het verkiezingsreglement voor de rector- en vicerectorverkiezingen goedgekeurd. De universiteit hoopt hiermee een herhaling van de verkiezingen van 2017 te vermijden, toen Rik Van de Walle en Mieke Van Herreweghe slechts na negen rondes verkozen raakten.
Het kiessysteem dat de Universiteit Gent zo veel heibel bezorgde, werd gekenmerkt door twee elementen: een vereiste van tweederdemeerderheid en een specifiek gewicht dat aan elke stem werd gehangen, naargelang men prof (67%), student (16%), academisch assisterend (8,5%), of administratief en technisch personeel (8,5%) was.
De tweederdemeerderheid deed de Raad van Bestuur twee jaar geleden al op de schop, toen de universiteit na zeven stemrondes nog geen rector en vicerector had. Een gewone meerderheid kwam in de plaats. Die wijziging creëerde evenwel een democratisch deficit: gezien de stemmen van het professorenkorps voor 67% meetelden, waren de professoren in principe in staat om op hun eentje een rectoraal duo te verkiezen.
De gewichten toegekend aan de verschillende groepen zijn vastgelegd in het Vlaams decreet dat de inrichting van de UGent regelt. Ze kunnen dus ook maar aangepast worden na stemming door het Vlaams parlement. Waar de Raad van Bestuur over stemde, is bijgevolg maar een voorstel: als de komende Vlaamse regering weigert of het decreet niet tijdig wijzigt voor de volgende rectorverkiezingen binnen twee jaar, blijft het oude reglement van toepassing. Een nieuwe patstelling valt dan misschien niet te vrezen, maar volledig scheefgetrokken machtsverhoudingen tussen de groepen wel.
Indien het Vlaams parlement het voorstel wel goedkeurt, kan de Raad van Bestuur voortaan zelf het kiesreglement aanpassen, zonder om een decreetswijziging te moeten vragen.
Het nieuwe voorstel
Het voorstel dat de Raad van Bestuur goedkeurde, vertrekt vanuit het principe dat een duo een gewone meerderheid moet halen in minstens drie van de vier groepen. In de tweede en derde ronde wordt ook een alternatieve optie voorzien waarbij het duo een gewone meerderheid moet halen in slechts twee groepen, al wordt dan ook vereist dat het duo 50% van het gemiddelde stemmenpercentage behaalt (namelijk het gemiddelde van de percentages behaald in elk van de vier groepen). Indien na drie rondes niemand verkozen is, wordt de verkiezingscyclus automatisch afgesloten en start de Raad van Bestuur een nieuwe cyclus op.
De vier groepen worden evenwel niet volledig gelijkgeschakeld. De professoren krijgen een vetorecht toegekend: zonder meerderheid in hun groep kan een duo niet verkozen raken. De stemming onder de professoren bepaalt bovendien ook wie doorgaat naar de tweede en derde ronde: naar de tweede ronde gaan slechts de twee duo’s door die het best scoren onder de professoren, en naar de derde ronde gaat enkel het best scorende duo door.
De UGent en verkiezingsprocedures
Het oude verkiezingssysteem van de UGent, met gewichten toegekend aan de groepen, stamde uit de tijd waarin de rector en vicerector achter gesloten deuren werden verkozen. Een blokkering was bijgevolg onwaarschijnlijk: er werd gewoon onderhandeld tot een tweederdemeerderheid kon worden bereikt. Zo was de verkiezing van vorig rector Anne De Paepe, die uit katholieke hoek kwam, het resultaat van een compromis waarbij de vrijzinnige Freddy Mortier het vicerectorschap werd gegeven. De kleinere gewichten toegekend aan de studenten en aan het assisterend academisch en administratief en technisch personeel waren in die opstelling ook niet zo problematisch: een blokkeringsminderheid was al gauw gevormd.
Het systeem werd evenwel onhoudbaar toen enerzijds beslist werd de verkiezingen van 2017 open te stellen voor alle UGent’ers, en anderzijds toen de Vlaamse overheid oplegde dat kandidaten in (genderneutrale) duo’s moesten opkomen. Het systeem verloor hiermee de flexibiliteit die het voorheen had doen werken. Het resultaat was de slopende rector- en vicerectorverkiezing van 2017.
Reactie toevoegen