"Wij hebben een van de oudste dossiers bij Staatsveiligheid": KVHV en 'T Zal

In de rode hoek: Vrijdenkerscollectief 'T Zal Wel Gaan. In de blauwe hoek: Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV). Al vroeg in het interview bleek dat geen van beide een hol geeft om wie er nu al dan niet de oudste is. Uit pure armoe en omdat de adem van de hoofdredacteur in onze nek alsmaar heter werd, is hier dan maar een verzameling van pittige anekdotes uit hun rijke geschiedenis. Voor de onbevlekte studenten bij wie de namen 'T Zal en KVHV geen belletje doen rinkelen: beide zijn politiek-filosofische verenigingen. 'T Zal Wel Gaan is een pluralistisch allegaartje dat tegenwoordig veeleer progressief is en KVHV is exact het tegenovergestelde: conservatief en katholiek. Volgens sommige waarnemers schuift de vereniging op naar extreemrechts.

Goddelozen vs. communicantenzieltjes

We beginnen bij het begin, anno Domini 1852. In dit gezegende jaar werd het vrijdenkerscollectief 'Tzal Wel Gaan boven het doopvont gehouden. Vrijzinnig, Vlaams en weinig leden − vaste waardes doorheen hun geschiedenis − waren ze klaar om menig onschuldig studentenzieltje te verderven met hun vaak liberale gedachtengoed. Op een bepaald moment werd het zo gortig dat paus Pius IX de vereniging in de ban van de Kerk sloeg. Pastoors gaven preken tegen dit stelletje zuipende ketters en ouders verboden hun kroost ook maar in de buurt van deze goddelozen te komen.

KVHV onderhoudt een knipperlichtrelatie met het concept 'bestaan'

In schril contrast daarmee staat KVHV: smetteloze communicantenzieltjes die, als de Heilige Vader het zou verlangen, bereid zouden zijn om naar het Heilige Land in het oosten te trekken. Deus vult tegenover ni dieu ni maître, dat klinkt als water en vuur. Maar toch hebben de twee verenigingen meer gemeen dan je op het eerste gezicht zou denken. In de negentiende eeuw waren ze allebei voorvechters van de Vlaamsche zaak, toen het flamingantisme nog een zuiver socio-culturele beweging was. Wanneer in het interbellum de Vlaamse Beweging verder naar rechts opschoof, schoof KVHV mee, 'T Zal in mindere mate. Tekenend voor de speciale verhouding tussen de twee, was een knokpartij in de 19e eeuw. Enkele 'T Zallers en KVHV'ers raakten slaags in de schaduw van het Gravensteen. Tot een kudde Franstalig uitschot ten tonele verscheen. De Klauwaerts staakten het interne conflict en balden de vuist tegen de Leliaarts. Er is echter maar een iets dat Zwartzakken en Franskiljons harder haten dan elkaar: de flikken. Toen de arm der wet het plein op stoof, zochten onze dappere studentjes hun toevlucht in de plaatselijke horeca om samen te klinken op de overwinning.

De Vlaamsgezinde jeugd zat duidelijk in de hoek waar de klappen vielen

Maar bon, wie is nu feitelijk de oudste? Dat is ongetwijfeld 'T Zal Wel Gaan. Het KVHV is niet alleen later opgericht, in 1887, maar is ook al meerdere keren uitgedoofd en uit as verrezen. KVHV onderhoudt namelijk een knipperlichtrelatie met het concept 'bestaan'. Tijdens het interbellum lag de werking stil omdat veel KVHV'ers ook een lidkaart van een andere koepel hadden en het te druk hadden om actief te zijn. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd KVHV opgenomen in de door de bezetter opgerichte vereniging GSV (Gents Studenten Verbond). "Maar de bezetter verbood wel petten en activiteiten, dus we waren een deel van onze identiteit kwijt", aldus het KVHV. De Vlaamsgezinde jeugd zat duidelijk in de hoek waar de klappen vielen. In dezelfde periode sneuvelden enkele 'T Zallers in de Spaanse Burgeroorlog, als leden van de Rode Brigade. Verschillende verzetscellen werden opgericht door (ex-)'T Zallers en enkelen onder hen stierven in de vernietigingskampen.

Feniks met een hersenschudding

In 1966 moest de fiere Vlaamsche jeugd er nog eens een jaartje mee ophouden door financieel wanbeheer. U ziet, het zijn niet alleen de liberalen en socialisten die graag met cijfertjes goochelen. Waar is het Agustageld, Frank? In 1977 moest KVHV er iets bruusker mee ophouden. Na een rel met linkse studentenverenigingen werd het verbond er door de wereldvreemde rechterlijke macht toe verplicht een schadevergoeding te betalen. "Daar hadden we natuurlijk geen zin in, dus stopten we ermee", klinkt het. In 1984 herrees het koene KVHV uit zijn as als een ware feniks. Deze feniks vloog vier jaar later echter tegen een raam, liep een hersenschudding op en moest geëuthanaseerd worden. Het jaar 1991 bleek dan weer een stuk productiever. Met de val van het Sovjetimperium leek de tijd namelijk rijp om de Vlaamse student weer van een Gentse thuisbasis te voorzien. De huidige iteratie lijkt weerbaarder dan haar voorgangers en blaast binnenkort dertig kaarsjes uit.

'T Zal ontdekte dat 'anarchie' niet de beste manier is om een vereniging te besturen

De jaren zeventig waren niet alleen een woelige periode voor het KVHV: 'T Zal ontdekte namelijk dat 'anarchie' niet de beste manier is om een vereniging te besturen. Luttele momenten nadat ze euforisch het bourgeois bestuur hadden afgeschaft, pleegde een splintergroepering een putsch en installeerde "een kolonelsregime" − niet onze woorden. De putsch faalde, omdat de reactionaire financiële elite (Bond der Oud-Leden) de coup niet besloot te ondersteunen. Het was niet de eerste keer dat het Vrijdenkerscollectief zich afkerig toonde tegenover gezag. In de beginjaren hielden een aantal leden er republikeins gedachtegoed op na: "Wij hebben waarschijnlijk een van de oudste dossiers bij Staatsveiligheid. In die tijd ging de grap dat er op 'T Zal-lezingen tien aanwezigen waren: de spreker, acht leden en een spion van staatsveiligheid." Het dossier van KVHV is daarentegen iets recenter. Ook valt niet na te gaan hoeveel agenten van Staatsveiligheid op KVHV-lezingen aanwezig zijn.

Alabama aan de Schelde

Met tien aanwezigen was 'T Zal al over zijn hoogtepunt heen, want op een bepaald moment had bijna iedere student een lidkaart. Wat indrukwekkender klinkt dan het is, aangezien de universiteit toen slechts een handjevol elitaire snotneuzen als student had. Ook het KVHV kan indrukwekkende cijfers voorleggen. Van de ongeveer 3500 studenten in 1945 was meer dan een derde in het bezit het kenmerkende petje.

"Wij hebben waarschijnlijk een van de oudste dossiers bij Staatsveiligheid" − 'T Zal

De beide verenigingen hebben ook een sterke familietraditie, al krijgt dat begrip bij allebei een andere invulling. Bij KVHV gaat lidmaatschap vaak over van vader op zoon, volledig in de feodale katholieke traditie. Bij 'T Zal trouwde op een bepaald moment iedereen met elkaars familie. De bijnaam 'Alabama aan de Schelde' lijkt erg toepasselijk. Illustere geschiedenissen en orgieën terzijde, kan je je afvragen of leeftijd er zelfs toe doet. Schamper zelf begint uiteindelijk ook de vijftig te naderen, en het is niet dat we ons daarom veel beter voelen dan de rest. Dat zijn we gewoon al.