"Wanneer je het op een familiefeest over discoursanalyse hebt, moet je geen jargon gebruiken"

Interview met dr. Thomas Jacobs

Thomas Jacobs studeerde geschiedenis en behaalde daarna ook een master in internationale relaties en diplomatiek aan het Europacollege in Brugge. Momenteel is hij aan de slag als postdoc bij het Centrum voor EU-studies, waar hij discoursanalyse en handelsbeleid onderzoekt.

Discoursanalyse, wat moeten we ons daarbij voorstellen?

"Discoursanalisten onderzoeken betekenis. Discoursanalyse vertrekt vanuit het idee dat betekenis niet volgt uit een object zelf, maar voortkomt uit de manier waarop we een object gebruiken en erover praten, en er op die manier betekenis aan geven. Discoursanalisten onderzoeken dus hoe betekenis collectief door ons gecreëerd wordt door de manier waarop we handelen en spreken in sociale interacties."
 

Hoe komt het dat u na een opleiding geschiedenis nu linguïstisch onderzoek doet?

"Tussen mijn 18 en 22 jaar heb ik een aantal keer geholpen op een congres van taalkundigen als manusje-van-alles. Ik moest beamers aanzetten, mensen de juiste zaal wijzen, enzovoort. Daardoor kwam ik in contact met presentaties die vaak mijn petje volledig te boven gingen. De enige presentaties die ik kon volgen waren die over discoursanalyse, omdat we daarover in onze opleiding geschiedenis ook een – eerder beperkte – module kregen. Zo ben ik een beetje autodidact geworden."


 

Waarover gaat uw onderzoek precies?

"Mijn onderzoek situeert zich in een onderdeel van discoursanalyse die discourstheorie heet. Die komt voort het het werk van Ernesto Laclau en Chantal Mouffe, twee marxisten die eigenlijk onderzochten waarom marxistische politiek niet werkte. Ze kwamen tot de conclusie dat dat kwam doordat het marxisme zeer deterministisch is, en ervan uitging dat de revolutie en de ommeslag naar het communisme onvermijdelijk waren. Daardoor dachten marxisten niet echt na over hun politieke strategie, want ze zouden sowieso winnen. Na het bekendste werk van Laclau en Mouffe is de aandacht voor politieke strategie in de discourstheorie verminderd, omdat ze ook veel andere concepten onderzocht hebben. Mijn doctoraat stelt opnieuw die notie van politieke strategie centraal, en discourstheorie als een methode om die strategieën te onderzoeken. Dat theoretische deel heb ik gekoppeld aan een empirische gevalsstudie die het taalgebruik van Europarlementariërs onderzoekt wanneer ze het hebben over handel en de macht van politiek om de handel te sturen. Zo kan je gaan kijken of bepaalde politieke strategieën meer of minder kans op slagen hebben omdat ze geformuleerd zijn op een manier die al dan niet overeenkomt met de heersende ideeën over handel."
 

Welke drie tips hebt u om overtuigender te spreken in het openbaar?

"1. Wees niet zenuwachtig. Dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan, maar niets maakt zo'n kolossaal verschil in overtuigingskracht als zelfvertrouwen.

2. Spreek in een jargon dat aangepast is aan je publiek. Wanneer studenten voor mij een presentatie geven, verwacht ik dat ze specifieke vaktermen gebruiken, maar wanneer je het op een familiefeest over discoursanalyse hebt, moet je dat natuurlijk niet doen.

3. Luister. Je kan nooit precies weten welke woorden en waarden je publiek belangrijk vindt, als je niet geluisterd hebt naar wat zij zeggen.

Het staat misschien een beetje los van discoursanalyse, maar ik denk wel dat het goede tips zijn."

0
Gemiddeld: 5 (1 stem)

Reactie toevoegen