Gent staat vooral bekend als een middeleeuwse metropool en een industrieel centrum uit de negentiende eeuw. Toch kun je niet naast de koloniale sporen kijken eens je weet dat die er zijn.
Gent is het decor van onze studententijd. We wandelen door de straten, picknicken in het Citadelpark bij mooi weer en genieten van biertjes in de gezellige cafés. We zijn ons alleen niet bewust van de historische beladenheid van bepaalde beelden, straten en pleinen. De connectie van deze plekken met het kolonialisme wordt vaak vergeten. Toch is het belangrijk dat we weet hebben van dit verleden.
Senegalese mensentuin
Naar aanleiding van de Wereldtentoonstelling opende Gent maar liefst twee menselijke dierentuinen. In het Citadelpark werden 120 Senegalezen verplicht te 'leven' in nagebouwde hutten, langs de Kortrijksesteenweg speelden zestig Filipijnen dagelijks hun 'authentieke bestaan' na, als spektakel voor de massa.
De gevangen bewoners weigerden vaak koppig om in de camera te kijken
Mensentuinen, een macabere traditie sinds de Romeinen, kregen in de 19e eeuw een nieuw jasje als koloniale propaganda. Protestmogelijkheden waren schaars, maar de gevangen bewoners weigerden vaak koppig om in de camera te kijken. Het spektakel verdween niet snel: zelfs op Expo 58 in Brussel was er nog een Congolees dorp.
Standbeeld Pedro de Gante
Op het Fratersplein in Gent staat het standbeeld van Pedro de Gante, geboren als Pieter van der Moere. In 1523 trok hij als missionaris naar het huidige Mexico. Terwijl Pedro de Azteken tot het christendom probeerde te bekeren, was hij getuige van de brute verwoestingen door Europese kolonisatoren. In brieven aan de machthebbers Karel V en Filips II klaagde hij de uitbuiting aan. Pedro stichtte scholen, kerken en de eerste drukkerij van Amerika. Toch bleef hij, ondanks zijn kritiek, zelf deel uitmaken van het koloniale project dat de inheemse culturen onderdrukte en Europa's overheersing versterkte.
Standbeeld Sakala
Sinds 1888 staat in het Gentse Citadelpark het standbeeld van prins Sakala, ook bekend als 'het Moorken'. Sakala was een Congolese twaalfjarige die door Lieven Van de Velde naar België werd meegenomen. Zijn doel was om aan de mogelijke geldschieters van de Belgische kolonie in Congo van Leopold II een "beschaafde Congolees" te tonen. Terwijl Lieven Van de Velde zijn propaganda verder uitvoerde, volgde Sakala onder andere Frans aan de rijksschool Ledeganck. Toen Lieven Van de Velde de leidinggevende werd aan de post van de Stanleywatervallen verliet hij België samen met Sakala en ging hij terug naar Congo, waar Sakala herenigd werd met zijn familie. Enkele weken later overleed Lieven Van de Velde en werd het monument opgericht.
Leopold II-laan
Net zoals het weggenomen standbeeld van Leopold II aan het Zuidpark in Gent, is ook de Leopold II-laan van naam veranderd omwille van het rapport 'Dekoloniseer mijn stad'. De stad wil komaf maken met het koloniaal verleden. Leopold II was het Belgische staatshoofd van 1865 tot 1909 en staat nu vooral bekend om zijn gruweldaden in Congo, toen Congo-Vrijstaat. Zijn bewind wordt getypeerd door moord, ontvoering en het afhakken van handen bij slachtoffers die de rubberquota niet haalden. De straat langs het Citadelpark heet nu de Floraliënlaan, een verwijzing naar de vijfjaarlijkse plantententoonstelling. Door de naamsverandering wil Stad Gent tonen dat geweld en racisme niet meer thuishoren in Gent.
Hippoliet Lippensplein
De tram die je naar het Zuid brengt, stopt aan het Hippoliet Lippensplein. Als je er met de tram langsrijdt, ben je je niet bewust van de connectie met het koloniaal verleden van België. Het plein is vernoemd naar oud-burgemeester, Hippolyte Lippens. Hij zat in het bestuur van Compagnie du Congo pour le Commerce et l'Industrie, beter bekend als CCCI. De onderneming CCCI moest een spoorlijn aanleggen tussen Matadi, een havenstad, en Stanley Pool, meer bij de hoofdsteden. De spoorlijn moest gebieden die niet bereikbaar waren via de Congostroom overbruggen.
De arbeidsomstandigheden waren erbarmelijk, waardoor veel betrokken Congolezen het leven lieten
De arbeidsomstandigheden waren erbarmelijk, waardoor veel betrokken Congolezen het leven lieten. De organisatie had ook concessies op verschillende gebieden in Congo. Zij had dus het recht om aan exploitatie te doen in deze gebieden. Ook de bouw van de spoorlijn maakte de ontginning en het vervoer van grondstoffen van die gebieden gemakkelijker.
Gebroeders Vandeveldestraat
De Gebroeders Vandeveldestraat verwijst naar Jozef en Lieven Van de Velde. Hun ouderlijk huis stond in deze straat. De gebroeders werden in 1881 ingezet als verkenners en onderzochten verschillende gebieden langs rivieren in Congo. Jozef stierf in 1882 na aankomst in Congo aan galkoorts. Lieven zette zijn opdracht verder en deed vooral topografische studies die gebruikt werden bij de aanleg van spoorwegen. Hij deed daarnaast etnografisch onderzoek. Ondertussen moest hij daarbij banden scheppen met lokale leiders. Zo konden Belgische kolonisten gemakkelijker handelsposten en stations oprichten. Dit maakte de exploitatie van gebieden in Congo gemakkelijker.
Reactie toevoegen