Overal te lande vind je campussen van KU Leuven, ook in studentensteden die een 'eigen' universiteit hebben. Koloniseert KU Leuven langzamerhand studerend Vlaanderen, of bestaat er een minder spectaculaire verklaring voor haar wijdverspreide aanwezigheid?
Niet alleen in Gent, maar ook in Brugge, Brussel, Kortrijk en – godbetert – zelfs in Sint-Katelijne-Waver kan je tegenwoordig de KU Leuven-vlag zien wapperen. "Dat is historisch gegroeid", verklaart KU Leuven-rector Luc Sels. "Na de Bolognahervorming, die de bachelor-masterstructuur over bijna heel Europa implementeerde, vielen sommige opleidingen tussen schip en wal. Een opleiding Handelswetenschappen duurde even lang als een opleiding TEW, maar werd niet als universitair gezien."
Universiteit van Vlaanderen
Na de Bolognahervorming van 1999 besloot de Vlaamse overheid dan ook dat alle opleidingen met een bachelor-masterstructuur door universiteiten aangeboden moesten worden. "Op dat moment hebben wij gebruikgemaakt van onze bevoorrechte band met nogal wat vrije hogescholen, die zich dan geassocieerd hebben met KU Leuven", aldus Sels. Toenmalig KU Leuven-rector André Oosterlinck pakte de andere universiteiten toen inderdaad op snelheid en associeerde KU Leuven met veruit de meeste hogescholen in heel Vlaanderen. Oosterlinck handelde snel, en voor de rest bleven enkel nog kruimels over.
"Beweringen over expansiedrang, arrogantie en de universiteit van Vlaanderen laat ik aan mij voorbijgaan"
– Luc Sels, rector KU Leuven
"Wij hebben niet de ambitie om in Gent een enorme campus te ontwikkelen", gaat Sels verder. "Onze aanwezigheid in Gent is het gevolg van de acquisitie van een opleiding, om een term uit de privésector erop te kleven. We hebben in 2013 de opleiding overgenomen, inclusief de medewerkers en studenten." Volgens Sels is de houding van zijn universiteit ook lang niet uniek in Vlaanderen: "Je kan het perfect vergelijken met de UGent-campus in Kortrijk. Daar maken wij ook geen probleem van, ook al ligt die campus dicht bij onze Campus Kulak."
Regelmatig klinkt echter kritiek over de zogenaamde expansiedrang van KU Leuven. De universiteit zou 'de universiteit van Vlaanderen' willen worden. Die kritiek vindt Sels evenwel volledig misplaatst: "Sommige mensen denken echt dat wij plots invasief in Gent zijn aangekomen met een vlag van KU Leuven en besloten hebben om ons daar te vestigen. Je mag bij de vier andere rectoren navragen of er grote bereidheid tot samenwerking is vanuit KU Leuven, ze zullen 'ja' antwoorden. Beweringen over expansiedrang, arrogantie en de universiteit van Vlaanderen laat ik aan mij voorbijgaan."
Positief verhaal
Toch werden en worden uitbreidingsplannen van de universiteit vaak met gefronste wenkbrauwen onthaald. "In Brussel was men aanvankelijk achterdochtig", geeft Sels toe. Daar nam KU Leuven in 2013 de opleidingen van de Katholieke Universiteit Brussel over. Sindsdien is de universiteit ook in de hoofdstad aanwezig. "Met een beperkt aantal opleidingen, weliswaar. Omdat we dat echt wel nodig hebben om voldoende Nederlandstalige studenten in de stad Brussel te behouden. In Brussel is er naast VUB best nog wel plaats voor een andere Vlaamse universiteit."
Toen de aan de KUL gelieerde hogeschool Thomas More in Antwerpen wegens plaatsgebrek wilde verhuizen, resulteerde dat in de nodige commotie. "Als wij naar een nieuwe locatie verhuizen", legt Sels uit, "met dezelfde opleiding en dezelfde studenten, geeft dat natuurlijk rimpelingen, onder andere in de media. Dan komt het heel erg over alsof we expansief aanwezig zijn, terwijl we in feite gewoon verhuizen. Dat heeft een tijd geleden tot spanningen geleid, maar die zijn intussen uitgepraat."
"Er zijn heel veel voorbeelden van soortgelijke steden in het buitenland die meerdere universiteiten huisvesten"
De aanwezigheid van KU Leuven in een andere stad dan de Vlaams-Brabantse provinciehoofdstad is volgens Sels een overwegend positief verhaal. "In Gent hebben we een campus in het Rabot. Dat was niet een van de meest welvarende of sterkst ontwikkelde wijken van Gent. De inplanting van onze campus is een enorme impuls voor stadsontwikkeling geweest. Sindsdien floreert die buurt. Daarom omarmt het stadsbestuur onze aanwezigheid. Onze aanwezigheid draagt ook bij tot het profiel van de stad als echte onderwijsstad. Maar wij doen dat ook met een zekere bescheidenheid. Mijn band met UGent-rector Rik Van de Walle is ook erg goed. Wij gedragen ons dus niet agressief of expansief."
Genoeg plaats
Waarom waagde KU Leuven, ondanks alle achterdocht, toch de stap naar steden waar eigenlijk al een universiteit zat? Is het niet eenvoudiger om elke universiteit binnen de eigen stad te laten werken? "Omdat we de vrijheid van vereniging en associatie en dus ook van onderwijsorganisatie gevolgd hebben. Dat is de enige juiste manier van handelen. Anders ga je naar een maatschappij waar de overheid bepaalt met wie je moet samenwerken. Die richting wil ik niet uitgaan. Daarvoor plukken we te veel vruchten van de vrijheden die we nu hebben."
Bovendien, vindt Sels, is er genoeg plaats in Gent en Antwerpen voor meerdere universiteiten. "Er zijn heel veel voorbeelden van soortgelijke steden in het buitenland die meerdere universiteiten huisvesten. Ook Brussel raakt stilaan geplaveid met Angelsaksische universiteiten die graag European Studies of EU-recht willen aanbieden in de Europese hoofdstad." Dat een universiteit binnen de eigen stadsmuren moet blijven, vindt Sels dan ook een vreemde gedachte. "Neem nu de University of Sydney, of de Sorbonne in Frankrijk. Die hebben allemaal meerdere campussen en dat is de normaalste zaak van de wereld. Ze proberen een onderwijsaanbod op meerdere plaatsen in te richten. Zij hebben het initiatief genomen om ergens een campus op te bouwen. Dat is bij ons zelfs niet het geval. Wij hebben gewoon bestaande campussen overgenomen."
Reactie toevoegen