True crime is een excuus voor pervers voyeurisme geworden

True crime is niets meer of minder dan de digitale versie van een nieuwsgierige buurman die toevallig de krant uit de bus komt halen wanneer er verderop in de straat een ambulance met loeiende sirenes arriveert. Het is de kijkfile die ontstaat wanneer er op de autosnelweg een gruwelijk ongeval gebeurd is. De brandweerlui zijn het bloed en de losgerukte ingewanden nog van het wegdek aan het schrapen, maar de rij met kijklustigen heeft zich al gevormd. Kortom: het is niet de meest fijnzinnige vorm van entertainment.

Eén mogelijke valkuil voor makers van true crime is een onnodige, overdreven focus op gruwelijke details. Een recent voorbeeld van zo'n truecrimereeks is Netflix' nieuwste pareltje 'Dahmer'. Daarin worden onder andere enkele moordscènes expliciet in beeld gebracht. Je hoort het kwijl haast uit de monden van de producenten druppelen terwijl ze de woorden 'rauw' en 'ongefilterd' in de reeksbeschrijving typen. Het doel is sensatie; ze willen de kijkfile. Als zij ermee kunnen leven, goed voor hen. De slachtoffers en hun nabestaanden hebben daar helaas de kans niet meer toe.

Een andere mogelijke uitschuiver in het genre betreft de daders, die meestal moordenaars zijn. In de drang om een spannend en meeslepend verhaal te vertellen, worden die misdadigers soms wat sympathieker voorgesteld dan ze echt waren. Of zelfs een stuk aantrekkelijker, zoals Netflix tot twee keer toe flikte met Jeffrey Dahmer en Ted Bundy. Zij hadden op het kleine scherm meer weg van een model in een parfumreclame dan een levensgevaarlijke psychopaat.

Te gezellig bestaat ook

In podcasts bestaat er ten slotte vaak een vrij persoonlijke band tussen presentatoren en publiek. Op die manier ontstaat de intieme, gezellige sfeer die het genre zo aantrekkelijk maakt. Te gezellig bestaat echter ook. In een populaire podcast als 'De volksjury' bespreken twee vriendinnen misdaden op een losse, gemoedelijke manier. Ze doorspekken hun podcast met luchtige zijsprongen, anekdotes en mopjes, al dan niet vergezeld van een stevige fles cava. Dat al dan niet aangeschoten gegniffel tussen twee ijzingwekkende moorden door laat vaak een zure nasmaak achter. Daarnaast wordt er bij momenten volop gegoocheld met theorieën en gefangirled over advocaten op basis van (relatief beperkte) research. Zelf noemen ze dat 'onverantwoord speculeren'. Entertainend, maar je kan je afvragen of het nog mogelijk is om 'onverantwoord' te zijn met een publiek dat regelmatig uit meer dan 20.000 luisteraars bestaat.

True crime hoeft lang niet altijd brood en spelen van de walgelijkste soort te zijn. De aandacht ervoor is zelfs begrijpelijk, want het is bijzonder entertainend. Er is niets mis met een gezonde dosis nieuwsgierigheid. Het genre kan dankzij zijn grote publiek bovendien een informatieve functie vervullen. De voorwaarde daarvoor is evenwel dat de podcasthosts, auteurs of programmamakers op een verantwoordelijke, feitelijke en respectvolle manier tot hun eindproduct komen en zichzelf en hun publiek voldoende serieus nemen. Laat dat nu zijn waar in veel gevallen het schoentje knelt.