Dopen bij VRG Gent: van grensoverschrijdend naar grensverleggend?

Je studententijd is de mooiste tijd van je leven, of dat wordt startende studenten tenminste op het hart gedrukt. Een studentenvereniging kan die periode extra glans geven. Helaas is dat echter niet altijd het geval. Iedereen kent de verhalen van mensen voor wie het verenigingsleven niet bepaald de banden-voor-het-levensmedende ervaring was waarop ze hadden gehoopt. Er doen al lang verhalen de ronde over door met grensoverschrijdend gedrag beladen dopen, gaande van vernederingen tot seksueel getinte opdrachten. Sinds 2007 bestaat er een doopdecreet waar studentenverenigingen zich aan moeten houden, al zorgde dat er niet meteen voor dat alle problemen de wereld uit waren. Het decreet werd dan ook regelmatig geüpdatet. De recentste versie aan de UGent dateert van het academiejaar 2019-2020 en laat dat nu net het jaar zijn van de doop waarrond recent op Twitter ophef ontstond.

Schachtenverkoop in ondergoed

Zoals vaak bij dit soort zaken was er niemand die on the record wou getuigen. Wel kwam er een anonieme getuigenis binnen over de doop van het Vlaams Rechtsgenootschap (VRG) in 2017, waar een persoon in ondergoed moest staan tijdens een schachtenverkoop. Niet alleen dat: ook tijdens de doop zelf werd van de schachten geëist dat ze seksueel getinte opdrachten uitvoeren. Denk daarbij aan een banaan pijpen en met medeschachten standjes nabootsen. Op zich hoeft dat geen ramp te zijn, maar de hiërarchische omgeving waarin het gebeurde − onder het wakende oog van het doopcomité − geeft het geheel een wrange nasmaak. Die hiërarchie was sterk aanwezig; schachten zouden destijds hun 'meerderen' niet eens recht in de ogen mogen kijken. Bij de vereniging zou ook een hoge druk heersen om zoveel mogelijk aanwezig te zijn, zonder al te veel aandacht voor de persoonlijke levens van schachten en andere leden.

Daarnaast is er de getuigenis die op Twitter gedeeld werd. Daarin klaagt een (voormalig) VRG-lid over slavengrapjes tijdens haar doop, elitair gedrag bij het praesidium tegenover nieuwelingen en roddelgedrag wanneer men door omstandigheden niet voortdurend voor hen kon klaarstaan. Verder beschuldigt ze de vereniging van woekerwinsten op boekenverkopen, studenten dwingen tot overmatig drinken, en haalt ze een geval uit 2015 aan waarbij de zelfdoding van een studente in verband gebracht werd met haar weigering om aan ontgroeningsactiviteiten mee te doen. De aanleiding hiervoor was een artikel in 't Balanske, het magazine van het VRG, waarin "12 gelijkenissen tussen 'woke cancel culture' en Mao's dictatuur en Culturele Revolutie" werden genoemd.

Schachten mogen trigger warnings aangeven

Kleineren, pesterijen en intimidatie: dat is waar het hier dus over gaat. Deze getuigenissen dateren van een tijd geleden, toen er een ander praesidium het VRG leidde. Het huidige praesidium zit duidelijk verveeld met de kwestie. Daarom was het nodig om in gesprek te gaan met de huidige schachtentemmer, Louise, en Timon, een lid van VRG. Timon was zelf aanwezig op de doop van 2018 - 2019, waar het in de tweets over ging.

Eerlijkheid voor alles

Wanneer er hen gevraagd wordt naar de aantijgingen in de tweets, zijn ze meteen duidelijk: in het verleden zijn er fouten gemaakt. Beide getuigen hebben dat zelf ook aan den lijve ondervonden. Ze betreuren het dat mensen een slecht gevoel hebben overgehouden aan hun doop. Louise geeft aan dat ze het jammer vindt dat haar verweten wordt wat de mensen voor haar hebben gedaan, terwijl ze net die fouten probeert recht te zetten. Timon voegt daaraan toe: "Studentenverenigingen in het algemeen moeten zelfkritisch blijven. Er is nog heel veel werk aan de winkel. Niet alleen bij ons."

"Het FK heeft dit jaar gezegd dat controleren bij ons een vakantie is omdat we zo in orde zijn" – Louise

Net omdat de huidige leiding van het VRG de wantoestanden heeft meegemaakt, zijn ze er extra attent voor geworden. Ondertussen hebben er volgens hen heel wat hervormingen plaatsgevonden, en er worden nog verdere stappen gezet. Het doopdecreet wordt nauwgezet gevolgd. Louise vertelt trots: "Het FK (Faculteiten Konvent, controleert de dopen bij facultaire verenigingen, red.) heeft dit jaar gezegd dat controleren bij ons een vakantie is omdat we zo in orde zijn." Louise is ook de schachtentemmer die naaktheid op schachtenverkopen gebannen heeft.

Een modern jasje

Timon vindt dat thema's zoals gender, racisme en mentale gezondheid meer aandacht verdienen in het verenigingenlandschap. VRG neemt daar volgens hem een leidende rol in. De schachtentemmer is er een vertrouwenspersoon geworden die zelf niet deelneemt aan de doop. Naast de medische fiche die het doopdecreet oplegt, voorziet het VRG hetzelfde systeem voor mentale gezondheid. Schachten mogen, als ze daar behoefte aan hebben, trigger warnings aangeven. Bepaalde woorden worden dan tijdens activiteiten met de schachten vermeden, zodat ze geen onveilig gevoel krijgen.

Het is belangrijk dat er geen op macht beluste mensen in het doopcomité terechtkomen

Ook sancties zijn nieuw sinds vorig academiejaar. Dit academiejaar nog werd er een schorsing uitgedeeld bij grensoverschrijdend gedrag. Tot op heden worden de sancties gebaseerd op het moreel kompas van het praesidium, maar een formele procedure is in de maak. Zelfs met een procedure op papier kan het echter nog steeds fout gaan. Daarom wordt het doopcomité met zorg geselecteerd. Het doopcomité is een orgaan dat los staat van het praesidium. Het praesidium op zijn beurt mengt zich niet in de doopactiviteiten.

"Het is veel belangrijker om rekening te houden met de persoonlijkheid van de mensen die je in die posities zet", meent Louise. "Meer dan eender welke regeltjes die je kan opstellen." Zo is het belangrijk dat er geen op macht beluste mensen in het comité terechtkomen. Timon vindt dat er geen machtsrelaties zouden mogen zijn, maar als die er zijn, moet er streng op worden toegezien dat er geen misbruik plaatsvindt.