No country for young women

Seksueel geweld blijft een diepgeworteld probleem in India

India staat bekend als de verkrachtingshoofdstad van de wereld. Al jarenlang protesteren duizenden Indiërs tegen vrouwengeweld, toch blijft het aantal verkrachtingen jaar na jaar stijgen. Strengere maatregelen lijken niet aan te slaan. Moeten de oorzaken en oplossingen elders gezocht worden?

Delhi, 16 december 2012. Een 23-jarige studente kinesitherapie gaat samen met een vriend naar de film 'Life of Pi' kijken, waarna ze het openbaar vervoer terug naar huis neemt. Op de bus wordt ze overvallen door zes mannen, die haar vriend bewusteloos slaan. De vrouw zelf wordt op een brutale en meedogenloze manier verkracht, gemarteld en gepenetreerd met een ijzeren staaf. Twaalf dagen later bezwijkt ze aan haar verwondingen. Meer dan zeven jaar later, op 20 maart 2020, worden vier daders (een vijfde was minderjarig, een zesde overleed in de cel) opgehangen.

Vele Indiërs vinden dat met de executie eindelijk gerechtigheid is geschied, maar het gevecht tegen vrouwengeweld is hiermee allesbehalve gewonnen. Ondanks strengere maatregelen is het aantal verkrachtingen de laatste jaren alleen maar toegenomen. In de recentste criminaliteitscijfers uit 2018 werden bijna 34.000 verkrachtingen gerapporteerd, dertig procent meer dan in 2012. Elke twintig minuten wordt in India een vrouw verkracht. Waarom geraakt het verkrachtingsprobleem in India maar niet opgelost?

De RapePubliek India

India wordt al jaren bestempeld als gevaarlijkste land om te leven als vrouw. Met ongeveer 1,8 verkrachtingen per 100.000 inwoners behoort India tot de middenmoot van de wereld, terwijl heel wat Europese landen het veel slechter scoren. Experts denken echter dat dit meer te maken heeft met maatschappelijk bewustzijn en meldingsangst dan met werkelijke aantallen. Men gaat er van uit dat meer dan negentig procent van de verkrachtingen in India gewoonweg niet gemeld worden, omdat de feiten zich zo goed als altijd binnen de familiale sfeer afspelen. Vrouwen durven uit vrees voor een sociaal stigma niet getuigen, bang dat de familie-eer voorgoed besmeurd zou zijn. Het aantal verkrachtingen is dus waarschijnlijk vele malen hoger dan officieel bekend.

Opium voor het volk

Na de gebeurtenissen in 2012 kwamen duizenden Indiërs op straat om te ijveren voor een betere bescherming van vrouwenrechten. Politici surften handig mee op de algemene golf van verontwaardiging en maakten van de strijd tegen vrouwengeweld een electoraal thema. Al snel verdubbelden de straffen die op verkrachting staan en in extreme gevallen, zoals groepsverkrachtingen of recidivisme, kon de doodstraf worden ingeroepen. Het preventieve effect van de doodstraf is voer voor debat. De verstrenging van de straffen ging immers gepaard met een significante stijging in het aantal verkrachtingsmoorden. Daders doden hun slachtoffers om zo de belangrijkste getuige te elimineren en vervolging onmogelijk te maken.

Daders doden hun slachtoffers om zo de belangrijkste getuige te elimineren

Het promoten van onverbiddelijke gerechtigheid en directe vergelding heeft echter nog een kwalijk gevolg. De doodstraf is als opium voor het volk. De massa kalmeert, de regering ontloopt haar verantwoordelijkheid en bovenal kost het hen geen roepie.

Justice is a dish best served fast

Waarom hebben de maatregelen geen effect? Eerst en vooral is het Indiase rechtsapparaat compleet onderbemand. India heeft een van de laagste rechter-per-inwoners-ratio’s ter wereld, wat een soepele en adequate opvolging van de wet onmogelijk maakt. In 2018 behandelden de rechtbanken ongeveer 18.000 zaken, terwijl uitspraken in meer dan honderdduizend zaken nog steeds op zich lieten wachten.

Het Indiase rechtsapparaat is compleet onderbemand

Bovendien is het Indiase recht volgens ultra-bureaucratische principes georganiseerd. Om u een idee te geven: de vier terechtgestelde mannen werden reeds op dertien september 2013 veroordeeld, maar wisten door meerdere beroepen, petities en aanvragen tot genade hun executie jarenlang uit te stellen. Enerzijds zorgen dergelijke aanslepende procedures ervoor dat een zoektocht naar ‘gerechtigheid’ steeds vaker vooral een emotionele lijdensweg is. Anderzijds zorgt het gevoel van straffeloosheid ervoor dat verkrachters zonder al te veel problemen kunnen blijven toeslaan.

Het eeuwige patriarchaat

Als India echt werk wil maken van een duurzame oplossing, moet het op zoek gaan naar de ware wortels van het probleem: het patriarchaat. Seksualiteit in India is een heel complex sociaal-cultureel fenomeen. Eeuwenoude tradities hebben ervoor gezorgd dat gendernormen helemaal zijn ingeslepen in het gedachtegoed van de Indiase burger. Mannen zijn de kostwinner, vrouwen regelen het huishouden en baren de kinderen. Combineer dit met een volledig gebrek aan seksuele opvoeding en het hoeft geen verrassing te zijn dat sommige Indiase mannen het normaal vinden dat een vrouw binnen het huwelijk verkracht wordt. 

Sommige Indiase mannen vinden het normaal dat een vrouw binnen het huwelijk verkracht wordt

"Vrouwen lokken verkrachtingen uit door zich onzedig te kleden of te gedragen", is vaak de realiteit voor de mannelijke bevolking. Ook in de rechtbank is deze tendens duidelijk: slechts een kwart van de verkrachtingsaanklachten resulteert in een veroordeling. 

Balance ton Quoi

Een eerste stap in de goede richting zou dus het onderuithalen van deze gevestigde normen kunnen zijn. Het is echter nog maar zeer de vraag of het Indiase Parlement meegaat in dit verhaal en het probleem op een structurele manier willen aanpakken. Na de gebeurtenissen in 2012 richtte de overheid een fonds van tien biljoen roepies (121 miljoen euro) om te investeren in de strijd tegen vrouwengeweld. Groot is dan ook de verbazing dat tot op vandaag 91% van dat geld niet gespendeerd is. In een land waar sommige zetelende parlementsleden zelf beticht zijn van seksueel geweld, ziet het er dus sterk naar uit dat het huidige beleid niet in staat is om in te grijpen.

Zoals in elk probleemverhaal valt ook hier een sprankeltje hoop te bespeuren. Op meerdere plekken in India zijn particuliere projecten opgestart die gericht zijn op het sensibiliseren van adolescenten, door hen seksuele opvoeding, maar ook dialoog met het andere geslacht aan te bieden. Zonder overheidssteun zijn deze projecten echter gedoemd om in de marge te blijven staan. Zolang dringende investeringen in sensibilisering, rechtspraak, maar ook basisvoorzieningen zoals degelijke straatverlichting uitblijven, zal India nog even de verkrachtingshoofdstad van de wereld blijven.

We kregen een reactie van Simon Winant, doctoraal onderzoeker aan het departement Talen en culturen: 

1) Een uitspraak als “Eeuwenoude tradities hebben ervoor gezorgd dat gendernormen helemaal zijn ingeslepen in het gedachtegoed van de Indiase burger” schildert India af als een onveranderlijk en monocultureel land. Zo’n zin lijkt ongemakkelijk veel op frases uit een koloniaal discours. Het herleidt India tot een monoliet en negeert zowel de effecten van kolonialisme op Indische gedachtegoeden (meervoud) als het werk van sociale activisten zoals Ram Mohan Roy, Savitribai Phule, Bhimrao Ambedkar, Medha Patkar en talloze anderen. 

2) Een bewoording als “De RapePubliek India” gebruiken als een paragraaftitel zonder te vermelden dat deze pun in India zelf is ontstaan en gebruikt wordt als slogan door Indiase feministische activisten is bijzonder ongelukkig.  Zonder deze context mee te geven in het artikel komt dit over als een misplaatste ‘rape joke’ die seksueel geweld minimaliseert. 

Daarnaast zijn bewoordingen als  “verkrachtingshoofdstad van de wereld” sensationeel en onnodig wanneer men het gebruik ervan in het Indiase discours amper duidt. Modi, de eerste minister van India, en Rahul Gandhi, de vroegere leider van de Congress-partij en oppositieleider, hadden bijvoorbeeld eind vorig jaar een gemediatiseerd dispuut waarin dergelijke bewoordingen vielen. 

De ‘problemen benoemen’ betekent niet tendentieuze bewoordingen gebruiken zonder de context waarin ze ontstaan zijn te verklaren.

3) Het artikel vermeldt nauwelijks de soms extreme verschillen tussen de vele lagen van de Indiase maatschappij. India kent immers een enorme diversiteit van deelstaat tot deelstaat wat betreft kaste, klasse, religie, talen, politieke actoren etc. Het artikel toont geen inzicht hoe klasse, kaste en ethniciteit toegang tot een sociaal platform en gerechtigheid beperken. Dit is alsof men een artikel over politiegeweld in de VS zou schrijven en nergens systemisch en structureel racisme tegenover de Afro-Amerikaanse bevolking aankaart. Zo vermeldt het artikel enkel de Nirbhaya case uit 2012, die internationaal zeer bekend geworden is als een symboolzaak, maar vernoemt geen andere recentere zaken zoals de Unnao case of de Modasa case. De Modasa case vond dit jaar plaats en is gelijkaardig wat betreft gruwelijke details als de Nirbhaya case, maar bleef enkel beperkt tot lokaal nieuws in de deelstaat Gujarat, vermoedelijk omdat het slachtoffer een dalitvrouw was in een minder bekende en welvarende streek in India dan de National Capital Region Delhi. De Nirbhaya case veroorzaakte juist zo’n ophef in India omdat het een middenklasse vrouw van een relatief hoge kaste in de hoofdstad Delhi betrof. 

“Mannen zijn de kostwinner, vrouwen regelen het huishouden en baren de kinderen” is een uitspraak die soms opgaat voor bepaalde segmenten van de Indiase bevolking, maar de complexe relaties tussen arbeidsparticipatie, kaste, klasse en gender in India enorm veralgemeent. Vrouwen van Scheduled Tribes en lagere kasten in rurale gebieden zijn vaak ook kostwinners, weliswaar ingeschakeld in de informele economie en gedwongen door economische omstandigheden. Een interessant artikel hierover is ‘Srivastava, Nisha, and Ravi Srivastava. "Women, work, and employment outcomes in rural India." Economic and political weekly (2010): 49-63.’

Als alle politieke figuren en sociale dynamieken eigen aan India onbenoemd blijven en alles tot cijfers en fenomenen niet uniek aan India (‘dark numbers’, patriarchie, ...)  geabstraheerd wordt, dreigt dit te leiden tot een essentialistisch gelijkstellen van India met seksueel geweld. Een goed artikel over seksueel geweld in India moet juist informeren over een sociale en politieke strijd gevoerd door concrete actoren die een eigen stem hebben. 

0
Gemiddeld: 5 (1 stem)

Reactie toevoegen