Op negen maart zullen borstels, dweilen, potten en pannen eenzaam op hun plaats blijven staan. Zorgarbeiders staken om de aandacht te vestigen op de werkomstandigheden. Volgens veel van hen zijn die niet houdbaar: hoge werkdruk, intimidatie en een gebrek aan erkenning maken het werk zwaar.
Als je 's morgens een van de uniefgebouwen binnenstapt op weg naar je bureau of aula is de kans groot dat er al voor jou gepoetst en gekookt is. Voor het krieken van de dag, rond halfzes, was het onderhoudspersoneel al bezig om alles spic en span te krijgen, en rond half acht werden de eerste potten en ovens gevuld in de resto's. Het personeel dat een groot deel van haar tijd doorbrengt achter de schermen, overwegend vrouwelijk en vaak met een migratie-achtergrond, kent werkomstandigheden die aanzienlijk slechter zijn dan die van het eigen UGent-personeel.
"Er heerst angst bij veel personeel"
Zo klinkt er bezorgdheid over lonen, statuten en een stijgende werkdruk. Bij het poetspersoneel zijn er zelfs meldingen over intimidatie en uitbuiting. De vraag is of Universiteit Gent wel voldoende zorg draagt voor haar werknemers in de schoonmaak, de resto's en de kinderopvang. Daarom roept de organisatie van UGent Vrouwenstaking op tot een staking, in samenwerking met de vakbonden ACOD en ABVV. Ze leggen het werk neer op maandag 9 maart, niet toevallig daags na de Internationale Vrouwendag.
Onzekerheden en onzichtbaarheid
Aan de UGent werken niet alle personeelsleden aan dezelfde voorwaarden. Joke D'Heer en Sigrid Vertommen zijn leden van de UGent Vrouwenstaking en twee organisatrices van de actiedag. Zij gingen langs op meer dan twintig werkplekken en legden er hun oor te luister. Het onderhoudspersoneel wordt aangebracht door het privébedrijf ISS. "Doordat mensen geoutsourcet worden, heerst er veel onzekerheid", zegt D’Heer. "Wanneer de UGent met vakantie gaat, bijvoorbeeld, is er geen poetspersoneel aanwezig. Zij worden op die momenten werkloos. Ook de werking van ISS verloopt niet altijd even proper, waardoor er ook wel angst heerst bij veel personeel. Ze zijn bang om zich openlijk uit te spreken en vragen zich constant af: 'Kan ik hier blijven werken?'"
Vertommen beaamt dit: "Mensen zijn bang om hun job te verliezen. Zo doen er geruchten de ronde bij het poetspersoneel dat ze voor hun deelname aan de staking afgestraft zullen worden van hogerop. Er werken veel mensen die in een kwetsbare positie zitten doordat ze bijvoorbeeld een migratie-achtergrond hebben en de taal niet goed beheersen. Voor hen is het verlies van hun job extra beangstigend en de argwaan groot." Uit de gesprekken blijkt dat er een slechte verhouding is met de bazen, dat het loon laag ligt en dat de werkdruk toeneemt.
"Mensen zijn bang om hun job te verliezen"
Het restopersoneel is UGent-personeel, maar deze groep werknemers is niet vastbenoemd en werkt contractueel. Zij willen graag statutair benoemd worden. Vertommen verduidelijkt: "We hebben met mensen in de resto's gesproken die niet rondkomen met hun loon ondanks het feit dat ze al vijf à zes jaar aan de UGent werken. Het kan niet dat je met zes jaar anciënniteit nog onder die 14 euro bruto per uur valt en nog steeds geen 1600 euro netto per maand verdient. Als je een alleenstaande moeder bent is dat te weinig. Dat moet gewoon omhoog."
Three strikes? You're out!
Tijdens de gesprekken kwamen ook aspecten van de interne werking van het bedrijf aan het licht. "Collega's vertelden ons dat ze soms ziek komen werken omdat ze maar drie keer per jaar ziek mogen zijn. Ze vertelden ook dat ze aanmaningen krijgen als ze niet goed poetsen, en ontslagen worden bij drie aanmaningen", aldus Vertommen. De werkdruk ligt bovendien bijzonder hoog en daarmee ontmoedigt het bedrijf, volgens sommigen bewust, de collegialiteit. Als er mensen ziek zijn, worden die vaak niet vervangen, waardoor collega's zomaar hun werk erbij moeten nemen. Door werk zo te organiseren, worden mensen argwanend en creëer je spanning op de werkvloer. Er komen dan al snel vragen als 'Waarom is diene ziek, wat heeft díe?'. Elke ploeg heeft een ploegbaas en naar verluidt zijn de relaties daarmee van wisselende kwaliteit. Hogerop bij ISS is er een baas waar men slecht over spreekt omdat die zich heel minachtend gedraagt tegenover het personeel. Ook bij de vakgebondsafgevaardigde zou hij redelijk intimiderend overkomen.
Struisvogelpolitiek
Volgens Vertommen is de beslissing om de onderhoudsactiviteiten uit te besteden louter financieel gemotiveerd: "Dat is zogezegd goedkoper. De enige reden waarom ISS een dergelijk goedkoop contract kon aanbieden, is omdat ze met te weinig personeel werken. Wat wij horen, is dat er elk jaar nieuwe taakjes bij komen die niet in het contract stonden dat ISS met de UGent had afgesloten. De UGent betaalt dus meer, maar voor dat extra werk wordt geen extra personeel aangeworven, en de lonen stijgen daarbij niet naargelang de stijgende werkdruk."
"De enige reden dat ISS zo'n goedkoop contract kon aanbieden, is omdat ze met te weinig personeel werken"
Vertommen en D'Heer zien geen reden waarom de UGent haar verantwoordelijkheid niet zou opnemen. "Ze trekken hun paraplu open, verstoppen zich achter de uitbesteding en wijzen naar ISS. Poetsen is iets dat, ook aan de UGent, altijd zal moeten gebeuren en is net zoals maaltijdvoorziening iets heel structureels. Er is geen enkele reden om dat niet ernstig te nemen en het onderhoudspersoneel niet opnieuw in eigen beheer te nemen. Het geeft hun betere rechten in geval van ziekte, er wordt gewerkt met hogere loonschalen, en op het einde van de loopbaan is er een leefbaar pensioen. Het wordt tijd dat deze mensen beter behandeld worden. Vaak wordt daarover gedacht dat het iets is dat in de marge gebeurt en niet tot de kerntaak van een universiteit behoort, maar dat is fout. Zonder deze zorgarbeid kan ook de instelling niet draaien."
In alle sereniteit?
Actievoerders roepen alvast alle UGent-personeelsleden en alle collega's van de schoonmaak op om naar het centrale actiemoment te komen dat op maandag 9 maart tussen 12u en 14u zal doorgaan aan het rectoraat. Er zijn korte speeches gepland door collega's van de poetsdiensten en resto's, een posteractie, een liveband, soep en brood en om 15u een lezing door Anja Meulenbelt in de Jozef Plateauzaal (Rozier).
De UGent wenst het debat niet te voeren via publieke fora en wilde ook niet reageren op dit artikel, naar eigen zeggen opdat het overleg in alle sereniteit zou kunnen gebeuren. Er vond al twee keer overleg plaats zonder doorbraak. "Ik denk dat de UGent wel wat geschrokken is aangezien dit jaar de vakbond ook meedoet aan de stakingsaanzegging", merkt Vertommen op. "Maar voorlopig is er nog niets concreet uit de bus gekomen."
Tot op heden heeft ISS niet gereageerd op onze vraag voor een reactie. Mocht deze alsnog komen, vindt u die hieronder terug.
Reactie toevoegen