Het schild van de schuldpad

Protest tegen blinde hysterie

Ik zat twaalf uur op de bus naar Frankrijk, en alles ging nog goed. Verbazingwekkend goed zelfs. Ik besloot mijn gebrek aan stress en frustratie te belonen met wat lekkers uit het wegrestaurant, toen het gebeurde. Voor ik er erg in had, liet de kassierster mijn doosje met zoute noten in een plastic zak glijden om hem vervolgens in mijn gechoqueerde handen te duwen. Ik kon niets zeggen, ik kon niet meer terug en moest nu de vreselijke verantwoordelijkheid van de plastic zak met mij meedragen, terug de bus in. Schildpadden. Deze plastic zak gaat straks onvermijdelijk de zee in en de schildpadden denken dat ze kwallen zijn – het diepzee-equivalent van zoute noten -, waarna ze erin stikken. Maar je raakt niet alleen de schildpad. Je raakt ook de familie van de schildpad. De vrienden van de schildpad. De kennissen van de schildpad. De hele schildpadmaatschappij raakt ontwricht. De bittere tranen van zijn weduwe en half verweesde kinderen vermengen zich ongezien met de massieve oceaan, en dragen onopgemerkt maar gestaag bij aan haar ziltigheid. Voor een goede twee uur heb ik aan niets anders dan hun tragische lot moeten denken. Maar ook dit drama kwam ik te boven, want mijn schuldgevoel en het verdriet van de schilpaddengemeenschap zullen allebei voorbij gaan. En zo hoort het ook. Ondanks het imago van de groene beweging, die zogezegd een schuldcultuur wil creëren en zo mensen in een andere manier van leven dwingen, zou schuld nooit de essentie of motor van activisme mogen zijn. Noch voor jezelf, noch voor anderen.

De schildpad is geen causale denker

De schildpad, bijvoorbeeld, wijst niet met de vinger. Hij weet zelfs niet wat schuld is, want de schildpad is geen causale denker. Het enige wat hij wil, is het beter doen dan zijn voorvaderen om op zijn beurt ook weer door zijn nakomelingen overtroffen te worden. Onze eigen verantwoordelijkheid realiseren en hieraan onze levensstijl aanpassen wordt op alle vlakken veel te weinig gedaan. Als je daardoor eens het gelijk van iemand anders moet erkennen, is dat een harde noot om te kraken die je – in tegenstelling tot de schildpad - ongetwijfeld wel levend te boven zal komen. Als je je daardoor fervent inzet tegen de plasticindustrie, maar wel nog die vliegtuigreis naar Griekenland boekt via je smartphone, hoef je nog niet de grootste hypocriet ter wereld te zijn. Niet alleen is dat zonder twijfel een indrukwekkende competitie, maar kan je bewust leven op vele manieren. Daarbij hoeft geen enkel individu het gewicht van onze kwijnende wereld te dragen, en weten we allemaal dat het grootste deel van de verantwoordelijkheid ligt bij structuren en instanties die ons allemaal ver boven het hoofd komen. Maar wij staan erbij en kijken ernaar. In alle eerlijkheid zijn wij allemaal wel de schuldpadden. Dat wil niet zeggen dat wij naakt hoeven te staan tegenover die pijnlijke verantwoordelijkheid. Het is een schuld, maar niet één die met de vinger wijst en zegt “dit is jouw fout” maar met de vinger wijst en zegt “jij kan hier iets aan veranderen.” Dat kan ons schild zijn tegenover wanhoop, ongebreidelde kritiek, pessimisme en allerhande vormen van cynisme voor wie de oplossing in essentie niet meer is dan alles opdoen, en de laatste doet het licht uit.

0
Gemiddeld: 5 (2 stemmen)

Reactie toevoegen