WK goes Mother Russia

Ophef onder de Russische studenten: in de aanloop naar het wereldkampioenschap voetbal dat deze zomer in Rusland zal plaatsvinden, zullen sommige studenten hun koten moeten vrijmaken om plaats te ruimen voor agenten en soldaten.

Dat velen onder ons ervoor zouden staan te springen om een WK in eigen land mee te maken, staat als een paal boven water. Dat een even groot deel van de studenten daarvoor hun kot zou afstaan, is een andere zaak. In Rusland is het nochtans de realiteit, en zo is de gebruikelijke sociale commotie en controverse voor een WK weer een feit.

Studenten niet content

Tussen 14 juni en 15 juli zal Rusland, in navolging van Brazilië en Zuid-Afrika, gastland spelen voor het WK voetbal. Voor het eerst zal dit evenement plaatsvinden in Oost-Europa. Studenten die op kot zitten in de buurt van de verschillende voetbalstadions, zullen in mei hun woonst moeten verlaten zodat agenten en soldaten er hun intrek kunnen nemen tijdens het WK. Dit voorstel komt van het Ministerie van Onderwijs en de organisatoren van het WK zelf. Het is de bedoeling om voldoende accomodatie voor voetballiefhebbers te voorzien, zonder dat deze gestoord worden door veiligheidspersoneel.  

"De berichtgeving over massale uitzetting tijdens het WK klopt niet"

Het Ministerie van Onderwijs ontkende dit plan inmiddels al in de Russische krant Interfax: "De berichtgeving over de massale uitzetting uit koten tijdens het WK klopt niet, studenten zullen hun koten al verlaten hebben tijdens de zomervakantie op het moment dat het veiligheidspersoneel er tijdelijk zal intrekken." Het Ministerie liet weten dat studenten die tijdens de zomer op kot blijven, niet manu militari buitengezet zullen worden. De universiteitsbesturen in Nizhny Novgorod, Yekaterinburg en Samara zouden echter al bezig zijn met het herstructureren van de academische kalender en examenroosters zodat studenten zich begin mei al kunnen voorbereiden op het vertrek. 

Poentin

Eind oktober verhoogde de Russische overheid het budget voor de organisatie van het WK nog met een half miljard euro, wat het totale budget op tien miljard euro brengt. Het budget wordt voor meer dan de helft voorzien door de Russische overheid zelf, de rest wordt gehaald bij bedrijven en regionale overheden. Waar de extra investering naartoe zal gaan, is niet bekend. Het geld dat reeds voorzien is voor het WK gaat voornamelijk naar beveiliging, investeringen in nieuwe luchthavens, hotels en wegeninfrastructuur en de bouw van stadions. Zo'n 2,3 miljard werd bestemd voor zeven nieuwe stadions. Andere stadions moeten nog gerenoveerd worden. "De kosten zijn waanzinnig uit de hand gelopen. We weten niet wat het uiteindelijke prijskaartje zal zijn, maar het is nu al zes keer duurder dan oorspronkelijk gepland", zei Jan Balliauw in juni nog in Sporza. "Dit komt door corruptie en slecht management, wat typisch is bij grote bouwprojecten in Rusland. Men geeft cadeautjes aan bevriende aannemers en politici." 

"Corruptie en slecht management is typisch bij grote bouwprojecten in Rusland"

De stadions in Volgograd en Nizhny Novgorod werden toegewezen aan Stroytransgaz, geleid door Gennady Timchenko, een vriend van Poetin. De corruptie beperkt zich niet tot de voorbereidingen voor het WK. Zo rijfde Arkady Rotenberg, een jeugdvriend van de president, 5,5 miljard pond aan contracten binnen van de massale investeringen die Rusland deed voor de Olympische Winterspelen in Sochi in 2014. De mensen die destijds hun huis moesten verlaten, werden hiervoor gecompenseerd. "Een deel van mijn opleiding betaal ik met het geld dat we gekregen hebben toen ze ons land claimden voor de Winterspelen", klinkt het bij een Russische student. 

Na Copa vai ter luta

Algemene verontwaardiging over de hoge kosten van het prestigieuze project blijven echter uit in Rusland. De nationale trots is absolute prioriteit en de organisatie van grote evenementen als de Winterspelen en het WK gaan hiermee gepaard. Dit in schril contrast met de grootschalige protesten in Brazilië in 2013 en 2014, toen het WK daar werd georganiseerd. "Na Copa vai ter luta!" klonk het daar: de beker gaat gepaard met protesten. Demonstranten hekelden de overheid die miljarden dollars besteedde aan het WK, maar het eigen land verwaarloosde. Zo riep men op tot een algemene staking, omdat de kosten voor de renovatie van het Maracanastadion zodanig hoog opliepen dat de overheid met dat geld ook 200 nieuwe scholen had kunnen bouwen. Het bedrag dat toen in het WK geïnvesteerd werd, zou beter besteed worden aan sociale zorg, onderwijs, veiligheid en infrastructuur, meenden de demonstranten.

"We moeten stilstaan bij de negatieve impact van het WK"

In The Guardian deed een Braziliaanse student zijn relaas: "De wereld kijkt momenteel naar Brazilië, dus wij maken duidelijk dat wij ons niet vertegenwoordigd voelen. Ik hou van voetbal en het nationaal elftal, maar we moeten stilstaan bij de negatieve impact van het WK. We moeten niet al de slechte gevolgen  accepteren die het met zich meebrengt, zoals gedwongen worden om te verhuizen of de inperking van het recht tot staken."

Reputatie

Het WK wordt wel vaker bekritiseerd over zijn impact op de lokale bevolking. Volgens Terre des Hommes, een NGO die opkomt voor kinderrechten, treft het vooral de allerarmsten, die uit hun huizen worden gezet en zien hoe miljarden euro’s worden geïnvesteerd in evenementen waar zij – in de meest achtergestelde buurten – soms zelf niet eens naar kunnen kijken, bij gebrek aan elektriciteit. Organisator FIFA geniet ook van een voordelig belastingtarief in de gastlanden, waardoor de miljarden aan inkomsten uit het WK het land voor een groot deel verlaten. Tijdens het WK in Zuid-Afrika in 2010 werd bovendien aan de lokale bevolking verboden rond de stadia de informele handel te drijven waar velen voor hun levensonderhoud afhankelijk van zijn. Ook het WK in 2022, dat georganiseerd zal worden in Qatar, is niet onbesproken. Door de slechte werkomstandigheden zijn er onder de hordes buitenlandse gastarbeiders al honderden doden gevallen. Het wordt misschien tijd voor FIFA om werk te maken van een PR-campagne. Of een ethische code. Het is maar een ideetje.

Nog geen stemmen

Reactie toevoegen