De ruïnes van de Sint-Baafsabdij worden weleens beschouwd als de oudste muren van Gent. Maar weet u eigenlijk waarom deze voormalige abdij aan de andere kant ligt van Portus Ganda, zo ver van de gelijknamige Sint-Baafskathedraal?
Schelden
Het was op de plek waar de Schelde en de Leie samenvloeien, dat Amandus, een missiebisschop uit Frankrijk, de bevolking wou bekeren tot het christelijke geloof. Zijn missie bleek enig doorzettingsvermogen te vragen, want bij zijn eerste bezoek aan Ganda verwelkomden de heidense bewoners hem met onchristelijke woorden en een fris bad in de Schelde. Maar Amandus gaf niet op, en stichtte rond het jaar 630 twee kloosters, die uiteindelijk de Sint-Pietersabdij en de Sint-Baafsabdij zouden heten. Deze laatste werd vernoemd naar Bavo, ooit een rijke edelman uit Haspengouw, later een van Amandus' bekeerlingen. De evangelisering van Ganda was een succes.
Mijn abdij is mooier
Het Gandaklooster, dat meer en meer Sint-Baafs werd genoemd, kreeg in de 9e eeuw ook haar eerste stenen kerk. Herhaaldelijke bezoeken van Noormannen maakten echter een einde aan de bloeiperiode: de abdij werd geplunderd, bezet en de geestelijken sloegen op de vlucht. Pas in 946 werd ze, nu onder leiding van Benedictijnen, gerestaureerd. Aangezien de Schelde als grens diende tussen het Frankische en Duitse rijk, zag keizer Otto II het strategische nut in van de abdij, en sponsorde hij een hevige heropbloei. De concurrentiestrijd met die andere abdij, Sint-Pieters, werd geopend, en leidde tot de bouw van een grote romaanse kerk, waarvan heden ten dage ‘de oudste muur van Gent’ nog te vinden is. De meeste andere gebouwen die we nog kunnen bezichtigen, zijn van de 10e tot de 12e eeuw, toen een heel Sint-Baafsdorp was ontstaan.
Slopende strijd
Het begin van het einde kwam er in 1540, toen Keizer Karel zijn vonnis uitsprak na de Gentse opstand. Een van de straffen was het slopen van de abdij en de omliggende buurt om plaats te maken voor Castrum Novum, later bekend als het Spanjaardenkasteel. Vijf jaar later was de afschrikwekkende dwangburcht, waar zo’n 2500 militairen zich vestigden, klaar om de stad voor goed in de gaten te houden. De ontheemde monniken verhuisden dan maar naar de Sint-Janskerk, die later Sint-Baafs zou heten. Maar waar staat dan dat gigantische kasteel nu, vraagt u? Ook dat werd uiteindelijk gesloopt. Jozef II zag er geen strategisch nut in en beval de ontmanteling in 1781, een volledige afbraak volgde pas in de 19e eeuw. Vandaag bestaat het ‘Sint-Baafsdorp’ opnieuw, en zijn de prachtige ruïnes terug te bewonderen, al kreeg het domein enkele maanden geleden nog te kampen met grootschalig vandalisme. Die Noormannen toch.
Reactie toevoegen