Een nieuwe wind waait door het Vlaamse comedylandschap. Wie daarbij een licht onwelriekende ondertoon van zwartgallige ongemakkelijkheid opmerkt, hoeft niet verder te kijken dan Sander VDV. In gesprek met een van Schampers meest bekende alumni. "Ge blijft sociaal altijd wel een beetje een deb."
Sander 'VDV' Vanderveeren doet bij het grote publiek misschien nog geen belletje rinkelen, maar in de Vlaamse comedy is hij al lang geen nobele onbekende meer. Na een passage op de halve finale van Humo’s Comedy Cup in 2014, won hij vorig jaar de Humorklas van Radio 2. Daarnaast is hij achter de schermen actief als grappenschrijver voor de nog altijd bijzonder populaire televisiequiz 'De Slimste Mens ter Wereld' en de rubriek 'Comedy Karaoke' bij 'De Ideale Wereld.'
Zijn vroegste sporen heeft Sander evenwel verdiend tijdens zijn studententijd als striptekenaar voor Schamper. Een vorige generatie studenten herinnert zich ongetwijfeld nog het scabreuze en uitermate licht - we zijn te goed opgevoed om al te zware veronderstellingen te maken - autobiografisch geïnspireerde ‘Ge zult nog beloond worde’, dat steevast de laatste pagina van het blad sierde. Die ervaring zal hij binnenkort gebruiken voor een geheel nieuw album, dat hij zal meebrengen naar zijn optredens.
"Een geslaagde joke overstijgt altijd het onderwerp"
Hoewel Sander ontegensprekelijk aanleg heeft om op papier een geslaagde mop te verzinnen rond opgehoopte cumzakdoekjes onder de ouderlijke zetel en liefdesobjecten die denken dat hij op het spectrum zit, blijft hij in de eerste plaats een man van de gesproken witz. Sander: “Het is gewoon makkelijker. Als je iets wilt brengen, kun je dat meteen doen. Je hoeft er minder lang thuis mee bezig te zijn. Op een podium kun je ideeën veel vlugger proberen. Dat is maar zo handig.”
De perfecte joke
Het moge duidelijk zijn dat hij niet terugdeinst voor moppen die fijnbesnaarde zielen wel eens voor het hoofd zouden kunnen stoten. “Het Heizeldrama ligt nog te gevoelig om mee te lachen. Als ik er in mijn shows een grap over durf te maken, ben ik meteen de helft van het publiek kwijt”, klinkt het in een van de sketches. “Een beetje zoals het Heizeldrama, eigenlijk.” Of er voor Sander dan geen grenzen zijn, is een kwestie van context. “Ik vind dat je over alles een joke kunt maken, maar er is wel een afweging. Als ik bijvoorbeeld een gehandicapte zie, dan doe ik wel nog altijd die jokes, omdat ik denk dat die dat niet zo erg vinden. Maar stel dat ik Paul Marchal in het publiek zou zien zitten, dan zou ik mijn Dutroux-moppen wel laten vallen.”
"Had ik toen de jovi uitgehangen, was ik nu waarschijnlijk minder grappig geweest"
De bovenstaande grap is anders wel typerend voor Sanders manier van spelen: het publiek meetrekken in de opbouw van een clou, om het dan staalhard ergens anders te doen belanden dan waar het dacht terecht te komen. “Ik vind het tof als ik het publiek kan doen lachen ondanks henzelf of wat ik aan het zeggen ben, gewoon omdat het goed in elkaar zit. Heeft jullie generatie nog Tetris gespeeld? Dat spel valt te vergelijken met een goede punchline: na vier opgeblokte lijnen, alles in één keer wegspelen. Mensen die dachten: hoe gaat hij dít nog grappig krijgen? Dat is voor mij dan de perfecte joke.” Dat er daardoor zelden of nooit maatschappijkritische humor aan te pas komt, is een logisch gevolg. “Wanneer je in die stijl aan iets begint, is de kans ook groter dat mensen al weten waarop het zal uitdraaien. Ik haal liever geen lach met iets waar mensen het op voorhand al mee eens zijn. Eigenlijk overstijgt een geslaagde grap altijd het onderwerp. Dat is althans wat ik probeer.”
Vier jaar films kijken
In de strips die hij in zijn studententijd maakte, draaide het verhaal telkens rond een op Sander geïnspireerd personage en zijn maten, die hele dagen op kot rondhingen en enkel met frisse lucht in aanraking kwamen wanneer ze een film gingen huren bij de videotheek om de hoek. “Ergens was ik toen wel gelukkiger dan nu”, vertelt hij. “Er zit veel rust en vrede in gewoon je plaats te kennen in de wereld. Zelfs al is dat als 22-jarige maagd die zijn verjaardag met drie vrienden viert bij de Chinees. Het is veel vermoeiender nu om het universum constant proberen wijs te maken dat ik meer waard ben dan dat.” Dat zijn studie Taal- en Letterkunde niet voor onnoemelijk veel kopzorgen zorgde, is hoegenaamd een understatement.
"Ik haal liever geen lach met iets waar mensen het op voorhand al mee eens zijn"
“Letteren studeren leek mij een verstandigere zet dan te kiezen voor een creatieve richting. Ik heb wel overwogen om iets met mijn diploma aan te vangen, maar uiteindelijk heb ik er dus niks mee gedaan. Mocht ik het opnieuw kunnen doen, zou ik niet op mijn stappen terugkeren. Het was gewoon cool dat je zoveel vrije tijd had, op de unief in het algemeen ook. Tenzij je een of andere praktische richting doet, kijk je daar achteraf ook meestal op terug als vier jaar films kijken.” Het was een periode die - naast een bloeiende videotheek - duidelijk de inspiratie voor ’s mans humor met zich meegebracht heeft. “Als ik toen meer de jovi (opgewekte jongeman, red.) had uitgehangen, was ik misschien niet zo gefrustreerd geraakt en misschien minder grappig geworden. Ik had minder die drive gehad. Andere gasten gaan uit zichzelf onder de mensen komen, maar ik heb het meer via een omweg gedaan.”
Een omweg die tot nu de moeite waard bleek te zijn. Samen met collega Lukas Lelie, die in 2014 nog aan de haal ging met de hoofdprijs in Humo’s Comedy Cup, schuimt hij binnenkort de culturele centra in Vlaanderen af – plaatsen waar het niet áltijd even vlot loopt. “In CC’s heb ik al meegemaakt dat het publiek muisstil blijft. Dat het af en toe wat stroever verloopt dan normaal, lijkt hem ook niet echt te kunnen deren. Integendeel: “Totale stilte na een mop vind ik eigenlijk niet zo erg. Het is lastiger wanneer het maar half-half is: je blijft hengelen aan het publiek en probeert aan te voelen wat wel of niet pakt, om dan nog harder op je bek te gaan en je te schamen voor iets dat je eigenlijk niet wou doen. Als ik dan toch scoor met iets waar ik eigenlijk zelf niet achter sta, hoop ik gewoon dat hun bulderlach het brandalarm heeft overstemd en we er allemaal aan gaan.”
Gelatenheid bij een dergelijk shitpubliek is één optie. Alcohol is een andere. Sander bekende eerder dat hij nog nooit nuchter op een podium heeft gestaan, iets waar tot dusver nog geen verandering in is gekomen. “Het is deels ter ontspanning, maar ook tegen de stress. Het moeilijke is gewoon een podium opstappen. Eens je er staat en merkt dat de show werkt, is het niet meer erg. Maar ik zal dat dus wel moeten afleren, al is het maar om mij de dag erna niet meer dood te schamen voor de sms'en die ik in de backstage heb zitten rondsturen.” We kennen het gevoel, Sander.
Reactie toevoegen