Studenten tegen racisme: verenigingen in Gent

Met welke ingesteldheid heb je Umoja opgericht?

Marie-Laure (master sociologie UGent): Umoja is in de eerste plaats een groepsinspanning. In de vorige zomervakantie hebben we er veel tijd in gestoken, door bijvoorbeeld statuten op te maken. Onze leden zijn onze prioriteit. De vereniging is opgericht om studenten met een Afrikaanse achtergrond, en eigenlijk iedereen die wil, te ondersteunen. Het gebeurt nog te vaak dat zwarte studenten te maken krijgen met discriminatie en vooroordelen.

Faiza, jij maakte dit jaar deel uit van Black History Month Belgium, wat doen jullie precies?

Faiza (master internationale politiek UGent): BHM Belgium bestaat al een tijdje en we zijn actief in Gent, Brussel en Antwerpen. De kick-off was in Gent dit jaar. BHM is afkomstig uit de VS en brengt mensen op de hoogte van de zwarte geschiedenis. Een maand lang onderwijzen we elkaar over black issues, zoals wat het betekent om 'zwart te zijn' en mentale gezondheid binnenin de gemeenschap. Het is ook eventjes weg zijn van een witte maatschappij en een safe space creëren.

Wat is de plaats van de verenigingen in de huidige crisis?

Marie-Laure: Dat is een vraag die we ons ook veel gesteld hebben. Onze eerste reflex was afwachten. In de VS stond alles snel op zijn kop en ook hier zagen mensen de parallellen. Hoewel het een volledig verschillende situatie is, is institutioneel racisme hier ook geen onbekende. We zijn dan wel een studentenvereniging, racisme is een probleem dat het individu overstijgt. Overal doken er nieuwe organisaties op, dus wij besloten om ons te richten op de mensen die ons voorgingen en samen met andere studentenverenigingen zoals Karibu en AJo namen we contact op met onder andere Black Speaks Back.

"Mensen ondernamen meteen actie en wij besloten om daar een informerende factor in te zijn"

Veel mensen ondernamen meteen actie en wij besloten om daar een informerende factor in te zijn. We kregen veel vragen via sociale media over de protestacties, daarom deelden we op onze social media tips voor veilige protesten, om in de eerste plaats niemand in gevaar te brengen. Nu zijn we met een open brief naar buiten gekomen: ondanks de examens hebben we toch tijd gemaakt om onze mening te uiten. We willen dat de UGent en alle andere onderwijsinstituten in Gent beter hun best doen. Er is al wat vooruitgang met, onder andere #durfdiversdenken, maar het kan beter. Hoe kunnen ze proactief reageren? Onze kansen worden nog altijd ingeperkt. Een vriend vertelde me dat een prof tegen hem zei dat mensen met een migratieachtergrond minder kans hebben om te slagen. Statistisch gezien kan dat misschien kloppen, maar aan wie of wat ligt dat?

"Statistisch gezien kan dat misschien kloppen, maar aan wie of wat ligt dat?"

Als je mensen altijd zegt dat ze minder kans hebben, gaan ze dat geloven. Er zijn veel struikelblokken voor studenten met een achtergrond die niet enkel Vlaams is. Niet iedereen durft er iets van te zeggen, velen laten het aan zich voorbij gaan. Racisme is een realiteit en daar moeten we iets aan doen. De nadruk ligt op acties. We zijn het beu om het aan te kaarten, we willen verandering. En we willen de instituten daarbij helpen, maar zij moeten wel het beleid voeren. 

Faiza: We zijn blij dat er een bewustzijn gecreëerd wordt, dat toont ook dat het draagvlak van onze evenementen er is. Iedereen weet dat er een probleem is, maar nu wordt het uitgesproken. De keerzijde van dit verhaal is dat alles weer op de schouders komt van de zwarte gemeenschap. Wij weten hoe het is om op te groeien in onze maatschappij, en veel van ons zijn daar heel actief in. Maar het is zoveel emotionele arbeid.

"In een racistische maatschappij wordt de menselijkheid van zwarte lichamen in vraag gesteld"

Als studenten gaan we gebukt onder de gruwel van alle video's, met ondertussen ook corona, en de examens. Het is zo vermoeiend om de hele tijd onze menselijkheid uit te leggen aan witte mensen. Want daar komt het telkens op neer: in een racistische maatschappij wordt de menselijkheid van zwarte lichamen in vraag gesteld. Daarom zijn onze organisaties zo belangrijk als veilige ruimtes, zonder witte micro-agressie. 

Wil je nog iets kwijt?

Maire-Laure: We hadden het vooral over antiracisme, maar in het hoger onderwijs is het veel complexer dan dat. Het curriculum verdient ook aandacht. Wij hebben de expertise niet om het curriculum te dekoloniseren, maar er zijn genoeg mensen die er wel mee bezig zijn. Waarom krijgen we nog steeds zo weinig andere visies uit andere werelddelen? Als je dat wel zou doen, creëer je een nieuwe generatie die beter weet hoe de wereld eruitziet.

Faiza: Het zou echt veel betekenen voor het debat als witte mensen hun schuldgevoel zouden kunnen aan de kant zetten. Dan pas kunnen we echte gesprekken hebben en naar de toekomst kijken. Er kan enkel vooruitgang plaatsvinden als we allemaal kunnen zeggen wat er vroeger gebeurd is, gepaste maatregelen nemen, en bekijken hoe we zullen samenwerken.