Recensie: Ein Fisch, der auf dem Rücken schwimmt

Tragisch, al te tragisch

In deze film krijgen we een intens en gedetailleerd portret dat probeert om te gaan met verlies en nieuwe liefde. Het is zeker geen film om rustig popcorn bij te eten, maar een aanrader voor de kijker die graag lang op een film blijft kauwen.

In de dramatiek was er vroeger een conventie om stukken op te delen in twee groepen: de komedie en de tragedie. De komedie had een goed einde en in de tragedie ging gebruikelijk iedereen dood. Zoals echter het geval is met de meeste simpele dingen in het leven, hebben de filosofen dit onderscheid een beetje verziekt. Hegel – één van de meest bekende zeikers – had bijvoorbeeld een heel andere definitie van een tragedie. Iets is pas tragisch, zo stelde hij, wanneer personages door exact te doen wat ze moeten doen, een vreselijk lot creëren. Het einde is niet zomaar slecht: het is noodzakelijk slecht.

Het is deze vorm van tragedie die we zien in de tweede langspeelfilm – en tevens het afstudeerproject – van Eliza Petkova. 'Ein Fisch, der auf dem Rücken schwimmt' vertelt het verhaal van vier personages die met elkaar in botsing komen. Hun karakters, de relaties die ze met elkaar aangaan en de zaken die ze samen meemaken zijn allemaal deel van een tragisch lot dat zich langzaam ontvouwt.

Tussen de personages zijn interessante parallellen te ontdekken. Vader Philipp wordt geportreteerd als een drukbezet man, die er alles aan doet om zijn emoties onder controle te houden. Doorheen de film blijft hij steeds kalm en kun je hem zelfs zien mediteren met een zwaard. Daardoor botst hij vaak met zijn zoon Martin, die duidelijk geen raad weet met zijn emoties en zich enkel in groteske handelingen kan uitdrukken. Deze eigenschappen worden bij beiden tot het uiterste gedreven door het overlijden van Hannah, Phillipps vrouw en Martins moeder.

Andrea is de enige die de twee mannen kan troosten. Andrea is in de woorden van Petkova een vrouw zonder verleden en zonder toekomst die louter op basis van haar intuïties handelt. Begrippen als verantwoordelijkheid kent ze niet. De twee mannen vinden in Andrea troost voor hun verdriet en eisen haar beiden voor zich op. Andrea staat in ruw contrast met Nadya, de plichtsbewuste schoonmaakster van het gezin, die altijd aan het werken is en altijd weet wat er aan de hand is. Lange shots van Andrea die als een kind alle objecten in het huis bekijkt, worden afgewisseld met korte shots van Andrea die steeds weer een andere taak uitvoert.

De film toont vooral interesse in de vraag wat er gebeurt als je een ambivalent figuur als Andrea toevoegt aan een reeds explosieve situatie. Zoals de titel ook al lijkt te impliceren is er hier geen eenduidig antwoord op te geven. 'Een vis die op zijn rug zwemt' klinkt als een eufemisme voor een dode goudvis, maar kan evenzeer doelen op een misbegrepen mossel.

Ondanks de geweldige cinematografie en gedetailleerde karakters, is de film niet voor iedereen een aanrader. De film is een prototypische slow burn en dreigt soms zelfs langdradig te worden. Niettegenstaande dat het verhaal zich goed leent voor analyse, wordt er door de regisseur geen eenduidige interpretatie naar voren geschoven. Het is vooral een aanrader voor iedereen die houdt van zeer gedetailleerde Duitse tragische films en niet veel zin heeft in popcorn.

Nog geen stemmen

Reactie toevoegen