Nacht van de Vrijdenker: Stijn Bruers

Stijn Bruers is doctor in de Theoretische Natuurkunde en Moraalfilosofie. Als rationeel ethicus en activist zet hij zich in voor mens, dier en natuur. Hij werkt als vrijwilliger in organisaties voor mensenrechten, dierenrechten, ecologie, sociale rechtvaardigheid, vrede en natuurbescherming. Met zijn organisatie, Effectief Altruïsme Vlaanderen, wil hij mensen aanzetten de wereld te verbeteren, maar dan op de meest efficiënte manier.

Wat kunnen wij als arme studentjes doen om de wereld een beetje beter te maken?

“Een van de zaken waarmee je het meeste impact kan hebben, is jullie studies. Daarmee bedoel ik niet dat bepaalde studies zinvoller zijn voor ons welzijn dan andere. Wat je met je studies achteraf aanvangt, is het belangrijkste. Elk vakgebied kan waardevolle bijdragen leveren tot het welzijn van onze maatschappij en daarbuiten. Het is vooral een kwestie van hoe je je kennis gebruikt. Sommige carrières kunnen tien tot honderd keer effectiever zijn dan andere wanneer je welzijn voor ogen hebt. Een sterrenkundige, bijvoorbeeld, lijkt niet meteen een enorme bijdrage te leveren aan het welzijn van de mensheid vandaag. Maar als je erbij stilstaat dat de kans reëel is dat we in de toekomst onze planeet zullen moeten verlaten, is de kennis van astronomen van onschatbaar belang. Het kan werkelijk het verschil betekenen tussen het voortbestaan van miljoenen generaties van miljarden mensen, of volledige uitroeiing. Een organisatie die je helpt bij het plannen van je altruïstische carrière - en ook je persoonlijke carrière - is 80,000 hours. Ze helpen je de ongeveer 80 000 uren van je loopbaan in te vullen waarbij je effectief altruïstisch te werk gaat en jezelf op de beste manier ontplooit."

"Het kan werkelijk het verschil zijn tussen het voortbestaan van miljoenen generaties van miljarden mensen, of volledige uitroeiing."

Wat doe ik het best: red ik nu een aantal mensen met een donatie, of investeer/beleg ik dat geld om binnen twintig jaar meer mensen te redden met mijn gegroeid kapitaal?

“Dat hangt heel sterk van de context af. Men zou kunnen denken dat wachten beter is, puur pragmatisch gezien, wanneer je de netto som van het totale welzijn in acht neemt. Maar als we die vraag aan de hulporganisaties zelf stellen, krijgen zij liever 1000 euro vandaag dan 1100 volgend jaar. 80,000 hours is hier ook sterk mee bezig, en verandert zelf soms van advies naargelang de situatie en de tijdsperiode. Momenteel is het budget op korte termijn klein bij hulporganisaties, vandaar ook hun vraag naar directe investeringen. Ook is het nooit zeker dat het geld dat je nu bezit ook later voldoende gegroeid zal zijn.”

Effectief altruïsme wil het lijden in de wereld verminderen, maar ook voorkomen. Hoe staat effectief altruïsme bijvoorbeeld ten opzichte van geboortebeperking?

“Geboortebeperking is natuurlijk een heel gevoelig thema, waar de meeste mensen niet makkelijk over spreken. Wanneer bijvoorbeeld de kans op een heel pijnlijke erfelijke ziekte erg hoog is, zou men toekomstige ouders kunnen verbieden kinderen te krijgen. Het is een mogelijkheid, maar aangezien het idee zo controversieel is, is het momenteel misschien beter om dergelijke zaken op andere vlakken aan te pakken, bijvoorbeeld door extra in te zetten op onderzoek naar genetica en de behandeling en preventie van erfelijke ziektes, of ouders zelf beter te informeren over de risico’s van het krijgen van kinderen bij bepaalde aandoeningen. Zo vermijd je een heftig debat en help je toch mee aan een oplossing.”

"We zouden allemaal meer van mening moeten veranderen."

Is er een strategie om onze eigen ethische illusies te doorprikken?

“Iedereen heeft bepaalde geloofsovertuigingen over goed en fout waar we heel sterk aan vasthouden. Ze bepalen als het ware mee onze identiteit. Maar deze overtuigingen zijn vaak fout. We mogen ons niet alleen laten leiden door emoties en ons ‘gezond verstand’. We koppelen ons beter los van onze overtuigingen, zodat ze ons niet kunnen misleiden en we de juiste beslissing kunnen maken, gebaseerd op rationele argumenten die niet onderhevig zijn aan vooroordelen of een drang naar bevestiging van onze waarden. Veranderen van mening over een bepaald onderwerp, gebaseerd op nieuwe informatie, is iets waar we allemaal meer open voor zouden moeten staan. Helaas wordt het net als iets goeds gezien wanneer iemand blijft vasthouden aan zijn of haar waarden. Dan word je als standvastig en consequent gezien, omgekeerd is dat niet zo.”