Besparingen, meer besparingen en een Vlaamse overheid die niet meewerkt: het is slecht gesteld met de financiën van onze alma mater. De oplossing van rector Rik Van de Walle: het inschrijvingsgeld verhogen.
De energiecrisis van eind 2022 brak de dam open van een probleem dat al veel langer in de maak was: onze universiteit komt niet meer rond met haar centjes. In november keurde de Raad van Bestuur de begroting goed, maar dan wel met een gepland tekort van 13,6 miljoen euro in 2023. De inkomsten kunnen de uitgaven niet dekken. Er wordt ook geschat dat indien er niets verandert, het tekort kan oplopen tot 31 miljoen euro in 2027, het jaar waarin de meerjarenbegroting van 2024-2027 afloopt. De doodsteek komt wellicht vanwege de stijgende energieprijzen. Zo blijkt de geraamde meerkost voor energie in 2023 al 15,5 miljoen euro te zijn, maar ook stijgende uitgaven aan onder meer lonen diepen de tekorten verder uit. De crisis geldt voor iedereen, zo ook onze alma mater.
De financiële druk is al veel langer voelbaar
Hoewel de plotse en intense uitrol van energiebesparingsmaatregelen eind vorig jaar het doet vermoeden, mag voor dit probleem niet enkel de energiecrisis als grote boosdoener worden aangewezen. De financiële druk is al veel langer voelbaar.
Besparen, besparen, en nog eens besparen
In februari 2022 keurde de Raad van Bestuur nog een reeks besparingen goed in het kader van het 'kerntakendebat' en 'de meerjarenbegroting in evenwicht', met hoger inschrijvingsgeld voor doctorandi en besparingen bij het administratief en technisch personeel (ATP) tot gevolg. De huidige financiële problemen zullen het kerntakendebat hoogstwaarschijnlijk nog heviger doen oplaaien, en we kunnen ons wellicht verwachten aan nog meer besparingen. Althans, zoveel valt toch te concluderen uit de opmerkingen die de Commissie Financiën bij de bespreking van de begrotingen gaf. Ook de herberekening van de maaltijdprijzen, de herziening van het financieel beleid wat betreft de homes en de herfinanciering van het project AndersWonen@UGent die het laatste jaar zijn doorgevoerd, passen al te goed bij de zich steeds verder opdringende nood aan een financieel gezonde universiteit. Maar waar komt die druk vandaan?
Begin deze week gaven de Vlaamse rectoren duidelijk antwoord op die vraag. Rector Rik Van de Walle klaagde in een opiniestuk in De Morgen (13-02-2023) het (wan)beleid van de Vlaamse Overheid aan. Zij zou de "decretaal vastgelegde financieringsmechanismen" al jaren niet nakomen, aldus Van de Walle. Lees: het aantal studenten blijft stijgen, maar de financiering vanuit Vlaanderen volgt niet mee zoals beloofd werd. Dit omdat de zogenaamde 'kliks', de proportionele toewijzing van middelen naargelang het stijgend studentenbestand, uitblijven. Ook indexeringen zouden niet volledig doorgevoerd worden.
Prijzen stijgen
Naast de vaststelling van deze feiten komen de Vlaamse rectoren ook met een oplossing: het inschrijvingsgeld voor niet-beursstudenten verhogen, bovenop de jaarlijkse indexeringen. Die bedragen worden door de overheid vastgelegd, waardoor de universiteiten sowieso naar Vlaanderen moeten kijken om hun middelen te vrijwaren, via inschrijvingsgeld of de werkingstoelage (de financiering vanuit Vlaanderen). Wel wordt benadrukt dat beursstudenten, die slechts een deel van het inschrijvingsgeld betalen, niet geraakt zouden worden door een dergelijke stijging. Die zou volgens rector Rik Van de Walle zelfs kunnen bijdragen tot de betaalbaarheid van studeren voor beursstudenten, indien een deel van die hogere inschrijvingsgelden wordt gebruikt om een verlaging ervan langs de zijde van de beursstudenten te financieren.
Dat de rectoren lijken te kiezen voor hoger inschrijvingsgeld, wordt niet overal met applaus onthaald. Op sociale media regende het reeds negatieve reacties, ook vanuit de Vlaamse politiek. Vlaams parlementslid en professor 'bestuursrecht' aan UGent Brecht Warnez (CD&V) vindt het idee "onbespreekbaar". Fractieleider Thijs Verbeurgt (Vooruit) wijst dan weer de vinger naar onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) en verwijt de Vlaamse regering de factuur door te schuiven.
"De studenten worden op dit moment al langs alle kanten getroffen door prijsstijgingen"
– Sven Lippens, voorzitter GSR
Ook bij de studenten lijkt er onvrede over het voorstel. "Wij zijn niet te vinden voor het optrekken van de inschrijvingsgelden", aldus Sven Lippens, voorzitter van de Gentse Studentenraad (GSR). "Het volledige bedrag is het eerste dat je als toekomstige student te zien krijgt en dat kan een afschrikkend effect hebben." Het is ook duidelijk waarom hoger inschrijvingsgelden gevoelig liggen. "De studenten worden op dit moment al langs alle kanten getroffen door prijsstijgingen, ook vanwege de universiteit."
Volgens Lippens is de financiële druk op de universiteit nu al te voelen bij studenten. "Als studentenvertegenwoordigers merken wij overal de druk en de gaten die in de begroting zitten door de gebrekkige financiering vanwege de overheid. De UGent alleen al krijgt jaarlijks tientallen miljoenen minder van de overheid dan beloofd, omdat zij indexeringen en 'kliks' niet toepast. Dit terwijl de kosten jaar na jaar stijgen."
Reactie toevoegen