Wie vandaag de dag een vrij statement post op sociale media, gevolgd door een goedlachse smiley, kan al eens wat reactieve responsen in zijn rustige leventje getorpedeerd krijgen. Al deel je de meest onschuldige ideeën over lifestyle of niche-evenementen, de haters zullen onvermijdelijk in je nek komen hijgen met hun vermeende expertise en al je zelfwaarde ongenadig tot gruis herleiden. Een intelligent debat in de cyberwereld lijkt zo goed als onmogelijk, daar een discussie meer lijkt op ongemakkelijke egelseks, zo waren de gevleugelde woorden van Ruben Mersch.
Men moet toegeven, het gaat er online (Twitter, Facebook...) soms erg stekelig aan toe. Iedereen moet tegenwoordig een 'mening' hebben en die zo luid mogelijk van de daken reclameren. Technologie heeft ons ertoe in staat gesteld onze ideeën te propageren aan de wereld en tevens is dit slechts een topje van de ijsberg wat betreft de (problematische) invloed van de digitalisering op ons leven. Wim Slabbinck, klinisch seksuoloog, gaf er onlangs een lezing over in het UFO, georganiseerd als jaarlijkse winterlezing door het GAP (Genste alumni psychologie). Inzake online debatteren zou men kunnen stellen dat ons gemiddeld buikgevoel onze emoties als na een nachtje doorzuipen ziekelijk over het toetsenbord laat spuien. We zijn kwade kapucijnapen die dadels naar elkaar slingeren en op het einde van de dag is het onmogelijk door al het gebrabbel heen nog exact te bepalen wie voor hoeveel percent gelijk heeft. Problemen worden te vaak gesimplificeerd en we menen een patent te hebben op de werkelijkheid. Deze online hostiliteit schaadt ook onze offline levens. Waar is onze warmte toch gebleven? En onze menselijkheid, nu we er toch over bezig zijn.
Fake News is Great News
Wat je vaak merkt, is dat mensen eigenlijk niet weten waar ze het over hebben. Als je jezelf de vraag eens stelt waarin je nu écht een expert bent, zal je vermoedelijk niet meer dan hooguit twee items kunnen opnoemen. Vanwaar dan die vermeende alwetendheid? Anonimiteit en bescherming door de digitale muur tussenin twee debatteurs ligt hier vermoedelijk aan ten grondslag. Slabbinck poneerde een ideologische oplossing voor dit probleem: de feitenbank.
Discussies zijn, vaker dan goed is, weinig zinvol
Een databank voor alle feitjes van de wereld, gecontroleerd door échte experten en professionals. Neem dat je een verhitte discussie voert betreffende een onderwerp waarover beiden eigenlijk geen sikkepit weten, dan kan je er onmiddellijk de juiste cijfers bijhalen in plaats van te berusten op flauwe noties en onbetrouwbare, menselijke intuïtie. Het is echter, jammer genoeg, niet alleen ideologisch, maar ook gewoonweg onmogelijk in hedendaagse tijden. Je hoorde vermoedelijk reeds menig criticus in de ronde dansen terwijl ze al lachend fake news kakelden. Heden ten dage klik je op een link zonder te weten of de inhoud ervan accuraat is. Harde tweets zijn nu eenmaal ook leuker.
Eigen schuld, dikke bult
Is dit dan eerder een digitale of menselijke beperking? Aangezien AI's voorlopig nog steeds weinig intentie vertonen tot giftig taalgebruik, en emoji's slechts een armetierig alternatief vormen voor lichaamstaal, kan men het tweede sneller met de vinger aanwijzen. Mening-pingpong is onze internationale sport, oprechte verhelderende gesprekken zijn uit den boze. Zij die dit niet geloven worden vriendelijk doorverwezen naar de comment section van de HLN-Facebookpagina of die van Theo Franckens profiel, om maar enkele Belgische voorbeelden te geven. Wij maken de technologie en de technologie maakt ons tot gevoelloze monsters. Discussies zijn, vaker dan goed is, ook weinig zinvol. Trouwens, wat gaat er gebeuren eens je uiteindelijk je gelijk haalt tegen die anonieme Indiër?
Wim Slabbinck biedt echter een pragmatische oplossing voor het probleem van de harteloze cyberman. Vanuit therapeutisch standpunt begint alles bij het erkennen van het probleem. We moeten allen erkennen dat we verslaafd zijn geworden aan digitale media, zo niet afhankelijk in desastreuze gevallen. In onze instant satisfaction maatschappij is epistolografie al geheel verloren, maar alles 'snel snel snel' doen heeft ook niet bepaald een positieve invloed op onze gezondheid. Dit gaat echter veel verder dan ongestructureerde online discussies.
Onze hersenen lijken selectief negatief te herinneren wat we in ons leven meegemaakt hebben
We zijn meer op de hoogte, maar we hebben ook meer stress. Uit menig onderzoek is immers gebleken dat digitale media een nefast effect hebben op vele vertakkingen van ons dagelijks leven. Zo correleert Facebook negatief met onze stemming en heeft ons zelfvertrouwen er ook zwaar aan te tillen wanneer we vertoeven op sociale media, zo sprak Slabbinck. Elk nadeel heb echter z'n voordeel. Zo is ook gebleken dat wanneer men positieve berichten op zijn of haar Facebookfeed krijgt, men geneigd is zelf ook meer positieve berichten te posten dan omgekeerd. Geregeld je eigen profiel eens inspecteren in plaats van dat van een ander zou ook een positief effect hebben op je gemoedsrust. Aangezien we allemaal bijna exclusief positieve ervaringen online delen, zal je er dus vooral herinnerd worden aan het feit dat je leven niet zo miserabel is als je denkt. Onze hersenen lijken immers selectief negatief te herinneren wat we in ons leven meegemaakt hebben.
#FOMO
De fear of missing out heeft menig mens echter sterk in zijn greep. Urenlang op sociale media rondwaren is niet zo ongewoon en werkt als inhibitor op sociaal contact, ironisch genoeg. Zeker op vlak van relaties zijn de gevolgen erg nefast. Het is niet verwonderlijk dat je partner het vermoedelijk leuker vindt als je je ogen op hem/haar houdt, dan op dat flakkerende scherm. Op restaurant, tijdens een date bijvoorbeeld, leidt dit tot fysieke aanwezigheid, maar emotionele afwezigheid. Een cliënt van seksuoloog W. Slabbinck verwoordde het zelfs alsof de partner reeds gestorven was en een leeg omhulsel bleef rondwaren.
Wankele relaties leiden tot koude beddenlakens
Zelfs seks is niet ongenaakbaar, zo blijkt. Door deze schermpjesverslaving keldert de intimiteit in sommige relaties drastisch en zoals algemeen geweten is: wankele relaties leiden tot koude beddenlakens... Het nationaal gemiddelde ligt op een magere driemaal per maand (bij niet-studenten welteverstaan). Ook blijkt dat we er steeds later aan beginnen. Als men dan een relatie heeft, vergiftigen sociale media alle moeite. Wat is ontrouw immers in een digitale wereld? Het spectrum gaat van een x'je sturen tot naaktfoto's, maar waar ligt dan die grens? Je kan er gewoonweg niet omheen dat digitale media ons leven tig complexer hebben gemaakt.
Digitale warmte
We kunnen misschien niet de technologie van ons afschudden, maar we kunnen wel leren hoe te luisteren in plaats van te schreeuwen wat betreft online woordenwisselingen. Hoe we mensen in hun waarde kunnen laten, zowel offline als online, en dus niet op de man hoeven te spelen. Hoe we zwart-witte meningen kunnen nuanceren en elkaar af en toe eens een complimentje kunnen gunnen. Nederigheid is immers geen verloren deugd. Je kan blijven doordraven over standplaatsgebondenheid en dat sommige mensen er niet aan kunnen doen, maar op het einde van de dag moeten we het standpunt bespreken en niet de persoon, wat jammer genoeg te vaak gebeurd. Onze relaties zijn meer waard dan ons ego. Af en toe eens filteren wat ons in feite ziek maakt en focussen op wat waardevol is, is misschien nog niet zo'n gek idee.
Reactie toevoegen