Van Volksunie, tot N-VA en verder

Een gesprek met Karel Van Hoorebeke

Karel Van Hoorebeke, advocaat van opleiding, was gedurende jaren een prominent lid van de Volksunie. Hij loodst ons doorheen de nabije geschiedenis van de Volksunie en kijkt naar het heden en de toekomst van de partij die hij mee heeft helpen oprichten: de N-VA.


Wat was het doel van de Volksunie?

"In de statuten van de N-VA staat: 'de Nieuw-Vlaamse Alliantie is een partij die in Vlaanderen vorm wil geven aan een humanitair nationalisme voor de 21e eeuw'. Het woord humanitair is voor mij cruciaal. "In haar streven naar een beter bestuur en meer democratie kiest de Nieuw-Vlaamse Alliantie logischerwijs voor de onafhankelijke republiek Vlaanderen." Dat streven naar een onafhankelijke republiek staat niet in de statuten van de Volksunie; "Anders dan enige vooroorlogse afscheidingsbeweging gaat de Volksunie uit van een federale staat waarin Vlaanderen onafhankelijk zou kunnen zijn." De Volksunie was geen openlijk voorstander van een onafhankelijk Vlaanderen. Ik herinner mij nog goed hoe er op een congres een amendement voor separatisme werd ingediend door Jan Loones en enkele anderen, die wel voorstander waren van een onafhankelijk Vlaanderen, en toen is Schiltz woest geworden. Hij waarschuwde voor het verlies van de geloofwaardigheid van de Volksunie. Schiltz was een participationist, via deelname aan regeringen kon men de Vlaamse staatsvorming stap voor stap uitbouwen, maar daarvoor is hij ook zwaar verketterd geweest door de Vlaamse beweging. Voor de Volksunie moest Vlaanderen meer zelfstandig worden ten koste van een unitair België. We wilden een autonoom Vlaanderen binnen België en inzetten op de Vlaamse identiteit, taal en cultuur, maar niet op 'het Vlaamse volk'."

Hoe is de tweespalt binnen de Volksunie ontstaan? 

"Verhofstadt heeft in 1999 de Lambermontakkoorden doorgedrukt. De VU-ID-fractie werd zwaar onder druk gezet door Verhofstadt. Wij wilden het akkoord niet mee goedkeuren, maar anderen binnen onze fractie wel. Het akkoord werd goedgekeurd, maar wij hebben ons − met z'n vieren − onthouden, waarna de media ons spottend tot 'de bende van vier' hebben omgedoopt en de voorzitter ons ontbood op zijn kantoor. Geert, Frieda, Danny en ik zaten aan het bureau van Borginon wanneer hij zei: 'Ik ben voorzitter en gij zult doen wat ik wil.' Maar dat hebben we niet gedaan."

Probeerde Borginon de rol van verzoener op zich te nemen?

"Verzoen u door te doen wat de partij u zegt, dan wel. De grote tenoren hadden het moeilijk met de fakkel door te geven. De oude generatie kon het niet aanvaarden dat de jonge generatie niet blindelings hun politieke lijn volgde. Dat is de échte splijtzwam geweest." 

Kan men het Lambermontakkoord zien als een emanatie van het participationisme dat werd opgestart door Schiltz, maar waar 'de bende van vier' niet te ver in wilde gaan?

"Verhofstadt heeft dat akkoord erdoor gedrukt en ons de hemel beloofd, maar dat hebben wij nooit geloofd. Het participationisme moest functioneel zijn. Het is altijd zo geweest dat het toekennen van extra financiering aan Wallonië en Brussel gekoppeld werd aan toegevingen op Vlaamse eisen. Mochten er toen ook écht Vlaamse eisen aan dat akkoord gekoppeld zijn geweest, dan hadden wij dat akkoord wellicht mee kunnen goedkeuren. Wij zijn als dissidente parlementsleden de gezichten geweest van een veel ruimere groep ontevreden VU-leden. Deze groep zal later de basis vormen voor en opgaan in de N-VA."  

"Het was de periode van het teloorgaan van vriendschappen en het ontstaan van vijanden"

Hoe kijkt u terug naar de oprichting van de N-VA?

"Het secretariaat van de Volksunie in Gent behoorde toe aan een coöperatieve van Paul Van Grembergen, Oswald Van Ooteghem, Frans Baert en enkele anderen. Van Ooteghem heeft zich achter ons geschaard, maar Van Grembergen en Baert niet. Wij waren het secretariaat plots kwijt. Het is belangrijk om weten dat de structuren Anciaux-gezind waren. Ondanks dat wij de structuren mochten overnemen, werd ons dat moeilijk gemaakt. Het was de periode van het teloorgaan van vriendschappen en het ontstaan van vijanden."

Heeft men de kieswetgeving veranderd om het pad voor de prille partij te bemoeilijken?

"Verhofstadt heeft de arrondissementen omgevormd tot provinciale kieskringen en de kiesdrempel ingevoerd om kleinere partijen te neutraliseren. Ook een nieuwe uitgesproken Vlaamse partij, wou men vermijden. In 2003 werd enkel Geert Bourgeois verkozen als volksvertegenwoordiger. Bart De Wever was toen de kopman in Antwerpen, maar werd niet verkozen. Op dat moment was het overleven. Het was de periode dat we weggehoond werden. Zo had je de journalist Siegfried Bracke, die zei: 'Ja, die N-VA, dat partijtje met dat vendelzwaaien en oubollige flamingantisme.' "

"Op die manier komen andere thema's aan bod, zoals migratie en identiteit"

Hoe heeft u het flamingantisme zien evolueren gedurende uw loopbaan bij de N-VA?  

"In 2003 heb ik mij teruggetrokken uit de actieve politiek, maar ik  bleef wel actief achter de schermen van de Gentse N-VA-afdeling. Na een hele tijd werd het duidelijk dat de Gentse afdeling vond dat ik oud genoeg was geworden. Het was tijd om plaats te maken voor een nieuwe generatie. Een oud-Volksunie man zei mij ooit: 'Karel, jij bent geen échte flamingant, want jij hebt nooit de repressie meegemaakt'. Ik ben in de periode opgegroeid toen er nog moest gestreden worden voor de Vlaamse ontvoogding. Dat is nu weer anders. Binnen de pluralistische Volksunie konden alle geledingen van de maatschappij zich terugvinden onder de noemer van de Vlaamse ontvoogding. De huidige generatie wordt door het klassieke flamingantisme niet meer zo aangesproken. Op die manier komen andere thema's aan bod, zoals migratie en identiteit."

"Het in vraag stellen van internationale verdragen, dat kan toch niet?"

Is dat pluralisme dan een splijtzwam voor de N-VA? Bijvoorbeeld omtrent de harde taal jegens asiel en migratie. 

"Dat is hetgeen wat mij moeilijk valt. Ik ben parlementslid geweest onder Tobback, Vande Lanotte en De Crem op Binnenlandse Zaken en was lid van de commissie tijdens mijn loopbaan. De kwesties omtrent het vereenvoudigen van de asielprocedure overheersten toen de actualiteit. Wij namen daar stelling tegen in, maar al rekening houdend met de mensen achter een dossier. De Marrakech-episode is − los van de gevolgen die men zelf gecreëerd heeft en waarover men nu ongetwijfeld spijt heeft – een lamentabel schouwspel geweest voor mij. Het gaat hier om het in vraag stellen van internationale verdragen, waaronder het Verdrag van Genève. Dat kan toch niet?"

Het huidige discours van de N-VA is niet wat u voor ogen had bij het oprichten ervan?

"Even terug naar de N-VA ten tijde van het kartel. Dat kartel met CD&V was een overlevingsstrategie en is gesneuveld wanneer we voldoende slagkracht en populariteit verworven hadden als  partij. Toen heeft de N-VA de wind uit de zeilen van het Vlaams Belang gehaald, maar dat heeft de N-VA genoodzaakt om bij te sturen naar rechts . Het identitaire discours begon aan zijn opmars en dat brengt ons op vandaag. De Volksunie was geen single-issue partij. Wij hadden toen bijvoorbeeld ook al aandacht voor het milieu.  Vandaag is dat bij N-VA bijna niet aanwezig. Je kan veel zeggen over Anuna De Wever, maar dat denigrerende toontje over de klimaat-jongeren heeft mij ontstemd. Ik vind de klimaatstrijd immers te belangrijk." 

Wat denkt u over de politieke taal die de partij soms gebruikt? 

"Als je dreigt in de oppositie terecht te komen, dan moet je gaan scoren. Maar daardoor dreig je steeds meer te polariseren. Men moet op zijn taalgebruik letten. In de coulissen spreken sommigen van een strijd tussen De Wever en Francken. Dat kan ik niet bevestigen, daarvoor sta ik ondertussen al te ver van de partij. Ik kan me voorstellen dat Francken binnen de N-VA heel wat aanhang heeft en De Wever wel al wat fouten heeft gemaakt, maar hij blijft de onbetwiste leider van de partij en de enige garantie om het pad te bewaken waarvoor de N-VA werd opgericht." 

De N-VA belandt in de oppositie naast het Vlaams Belang.

"Ik hoop dat de N-VA een eigen discours blijft ontwikkelen, in plaats van het volgen van het Vlaams Belang. Ze moet zich nu positioneren tegenover de regering, maar ook tegenover het Vlaams Belang. Dat is moeilijk. Ik denk dat de N-VA qua stijl en discours op het slappe koord danst."

"Die kernpunten van mijn engagement zijn nu al minder aanwezig bij de N-VA en dreigen te verdwijnen bij de genese van een Forza Flandria"

Ziet U de N-VA een meerderheid vormen met het Vlaams Belang?

"Het Vlaams Belang gaat geen toegeving doen op 'links', bij wijze van spreken. Het samengaan van N-VA en Vlaams Belang zal nog meer verrechtsing bij de N-VA veroorzaken. Ik kan mij daar niet achter zetten. Humanitair blijft het sleutelwoord. Ik heb steeds de nadruk gelegd op de nuance, het humanitaire en de verdraagzaamheid. Die kernpunten van mijn engagement zijn nu al minder aanwezig bij de N-VA en dreigen te verdwijnen bij de genese van een Forza Flandria."

0
Gemiddeld: 5 (1 stem)

Reacties

Bericht: 
deze man, Karel van Hoorebeke, verdient dan ook een standbeeld! :)

Reactie toevoegen