I called the wetsdokter and he told me ...

Wetsdokter: wets in a name?

Een gerechtsgeneesheer, ook wel wetsdokter, is iemand die werkt in opdracht van een rechter of procureur. Deze tracht de medische vragen van een rechtzaak, die noodzakelijk zijn bij de interpretatie van het strafwetboek, op te lossen. Prof. dr. Van Parys geeft een herkenbaar voorbeeld: "Neem nu de eerste dagen in de Overpoort: iedereen is dan zat en bij een ruzie worden wel eens wat klappen uitgedeeld. Afhankelijk van de opgelopen letsels zullen er andere artikels uit het strafwetboek van toepassing zijn. In dit geval spreken we over artikel 399 en artikel 400 van het strafwetboek: slagen en verwondingen. Artikel 400 is enkel van toepassing wanneer er sprake is van het verlies van een orgaan. Er kan dus een neus gebroken worden, wat een mineur letsel is, maar als de gewonde ook hun geur verliest, dan wordt dat gezien als het verlies van een orgaan en zal artikel 400 van toepassing zijn. Een wetsdokter gaat dan na of er effectief sprake is van geurverlies en hoe ernstig de verwondingen zijn. Wij komen dus niet enkel tussen bij doden."

prof. dr. Van Parys in zijn natuurlijke habitat

Wetsdokters staan nooit alleen. Zij komen in actie op drie manieren: wanneer een huisarts vermoeden heeft van een verdacht overlijden, wanneer de politie iets niet pluis vindt, of wanneer een rechter specifieke medische vragen heeft die verder onderzoek vergen. Ze worden als het ware getraind om verdachte signalen op te vangen en te verklaren aan de hand van medisch-pathologisch onderzoek. Daarnaast werken ze ook samen met toxicologen om, bijvoorbeeld, een beeld te krijgen van het huidige drugsmilieu. De wetsdokter bezorgt dan de stalen, om vervolgens in onderling overleg het onderzoek verder te zetten.

Dage-lijkse kost

Is het bestuderen van lijken en letsels na enige tijd nogal saai? Volgens prof. dr. Van Parys geenszins: "De dagen variëren enorm. Je komt in verschillende milieus terecht, maar je komt nooit alleen. Zo moest ik vandaag onderzoeken of een slachtoffer met het shakenbabysyndroom definitieve schade had opgelopen. Daarna moest ik naar een bos waar botten waren gevonden om te onderzoeken of het om menselijke of dierlijke botten ging. Ik ben dus veel op de baan, maar moet ook geregeld dossierstudies doen." 

"Ik moest naar een bos om te onderzoeken of het om menselijke of dierlijke botten ging" – Van Parys

Prof. dr. Van Parys geeft aan dat hij elk onderzoek als een wetenschappelijke studie beschouwt. Een wetsarts brengt elementen aan die objectief vast te stellen zijn. "Ik blijf daar totaal neutraal in. Die dader is voor mij een object dat onderzocht moet worden. Ik ga helemaal niet veroordelen. Dat is niet mijn taak − daarvoor zijn er rechters. Voor mij zijn er twee soorten waarheden: een wetenschappelijke waarheid, maar ook een juridische waarheid. Die twee komen meestal samen, maar soms is dat niet het geval. Als wetenschapper heb ik het daar moeilijk mee, maar als democraat in een democratisch land leg ik me daarbij neer. Als wetsdokter gebruik je de wetenschap om tot oplossingen te komen. Wij doen niet aan giswerk."

"De perfecte moord is een moord die wij niet oplossen"

Er dreigt echter een serieus instroomtekort in deze sector: "De job wordt in de media vaak heel boeiend voorgesteld, maar de autoriteiten nemen het in feite niet serieus. Ik ga bijna met pensioen en word geconfronteerd met een gebrek aan opvolgers. Het is natuurlijk geen job voor iedereen; financieel is het tevens niet de meest interessante carrière. Er komt daarnaast ook veel nacht- en weekendwerk én een zware studie bij kijken."

Plaatsen delict die blijven plakken

"Familiedrama's blijven altijd bij. Een ouder die in het kader van een echtscheiding kinderen doodt, dat plakt aan je vast. Sommige situaties blijven bij omdat ze zodanig gewiekst waren. Ik heb daders gekend die geprobeerd hebben om ons om de tuin te leiden en wie we dan toch ontmaskerd hebben. Zo was er een man die tijdens de seks zijn partner had gewurgd en dan in koelen bloede zeer rap een touw nam, rond haar hals bond en haar ophing. Dan is hij twee dagen nadien wenend bij de politie gekomen om de vermissing van zijn partner aan te geven. Na doorgedreven onderzoek hebben we vastgesteld dat die vrouw niet zelf uit het leven was gestapt. Dat blijft een soort beroepsfierheid, dat we de dader hebben ontmaskerd. De perfecte moord is een moord die wij niet oplossen."