Zo veel boeken, zo weinig tijd

Iedereen die wel eens door het assortiment van een lokale boekhandel heeft gesnuisterd, herkent dit gevoel. Metershoge rekken vol fictie en non-fictie, proza en poëzie, nieuwe uitgaves en oude klassiekers; de mogelijkheden lijken eindeloos. Zo veel boeken, maar zo weinig tijd … Een realiteit die weinig bibliofiel ongeroerd laat en niet zelden leidt tot een stresserend gevoel. Schamper ging te rade bij enkele experts: Ief Stuyvaert, de uitbater van Bookz&Booze en Brenda Vanhoutte van Boekhandel Walry. Hoe gaan deze boekenwurmen om met de gigantische hoeveelheid literair materiaal waarmee ze dagelijks geconfronteerd worden?

Omarm de overvloed!

Ief Stuyvaert

"Te veel boeken willen lezen is uiteraard een zeer herkenbaar gevoel", aldus Stuyvaert. "Maar dat heeft minder te maken met het existentiële en meer met de opzet van een lokale boekhandel. Ik verkoop alleen wat ik zelf goed vind, dus maak ik er een erezaak van om zoveel mogelijk zelf gelezen te hebben. Dat brengt dus niet per se stress met zich mee. Er is zo veel keuze en zo weinig tijd; het is zinloos om daarover te piekeren. Als ik me al schuldig voel omdat ik een bepaald boek niet heb gelezen, is het om een positieve reden. Zo vond ik 'Het achtste leven' van Nino Haratischwili fantastisch. Ze heeft ook een tweede boek geschreven, 'De kat en de generaal', maar ik heb schrik dat ik het minder goed ga vinden, terwijl ik haar nu de beste schrijfster ter wereld vind."

Vanhoutte treedt hem daarin bij. "Het is juist zeer geruststellend dat ik me nooit hoef te vervelen en dat ik uit mijn enorme stapel boeken altijd kan kiezen wat er bij mijn gemoed past. Al valt de stroom uit, ik heb altijd iets te doen."

Fear of missing out?

Brenda Vanhoutte

Vanhoutte bemerkt soms wat keuzestress bij klanten, al hoeft dat niet per se ongezond te zijn. "Je hebt gedecideerde lezers die in het begin van de week of in het weekend komen, wanneer ze alle recensies gelezen hebben: zij weten perfect wat ze willen. Daarnaast is er ook een grote groep die het fijn vindt om overrompeld te worden door wat er in de rekken te vinden valt. Op het einde van hun bezoek moeten zij dan een keuze maken en die is logischerwijze moeilijk."

"Een boek is geen hapklare Netflix-aflevering." − Ief Stuyvaert

Willen mensen een goede keuze maken of hebben ze vooral schrik om een foute keuze te maken? De waarheid ligt waarschijnlijk ergens in het midden. "Mensen willen vooral geen tijd verliezen", zegt Stuyvaert. "Een boek is geen hapklare Netflix-aflevering, maar iets heel tijdsintensief. Als een boek van duizend pagina's je uiteindelijk toch niet zo goed bevalt, ben je tien dagen kwijt. Langs de andere kant willen liefhebbers ook gewoon zoveel mogelijk genieten van de leestijd die hen is toegemeten. Dan wil je de beste verhalen niet over het hoofd zien."

1001 boeken die je (niet per se) moet gelezen hebben

Hoe voorkomen de boekhandelaars dat ze zelf door de bomen het bos niet meer zien? "Ikzelf ga steeds op mijn intuïtie af," zegt Stuyvaert. "Meestal beslis ik zelfs gewoon aan de hand van de cover of achterflap. Als je elke keer je buikgevoel volgt en besluit om te lezen wat je op dat moment interesseert, kan je eigenlijk nooit een foute keuze maken. Er bestaan naslagwerken in de stijl van '1001 boeken die je moet gelezen hebben', en het is begrijpelijk om je daardoor te laten leiden, maar voor je het weet ben je twintig jaar verder en is er ondertussen zoveel nieuw materiaal verschenen dat misschien wel meer de moeite waard was geweest."

"Al valt de stroom uit, ik heb altijd iets te doen" − Brenda Vanhoutte

"Vaak lees ik werken die met de actualiteit te maken hebben of boeken die op dat moment bij mijn leven passen", stelt Vanhoutte. "Ik heb steeds een hele stapel aan de kant liggen zodat ik op het moment zelf kan kiezen waar ik het meeste zin in heb. Daarnaast heb ik toch ook een bucketlistje met klassiekers waarvan ik vind dat je ze als boekhandelaar zeker gelezen moet hebben. Daar staan nu enkele Russische schrijvers op, en als Nederlandse heb ik als kind een andere leeslijst gehad, dus ook mijn kennis over Vlaamse schrijvers wil ik graag nog wat bijspijkeren."

De boekhandelaar als curator

Stuyvaert raadt aan om je bij de keuze voor een boek zo weinig mogelijk te laten beïnvloeden door recensies of interviews, omdat die naar zijn mening heel sturend zijn. "Ik heb heel erg genoten van 'Monster', het nieuwe boek van Roderik Six. Daarna las ik een interview met hem dat mij niet overtuigd zou hebben om het boek te lezen. Er werd te veel over de plot gepraat en daarnaast heb ik het boek helemaal anders ervaren dan bedoeld was, veel donkerder. Hetzelfde met de 'Otmars zonen' van Peter Buwalda. Alles wat 'Bonita Avenue' goed maakte was zodanig uitvergroot dat het een pocherig en pedant werk is geworden. Maar dat las je nergens, overal werden vier of vijf sterren gegeven, omdat recensenten elkaar graag naar de mond praten."

"Een boekhandelaar fungeert als een soort voorproever" − Ief Stuyvaert

Als je je eigen oordeel toch niet vertrouwt, dan kan je nog altijd terugvallen op de expertise van de boekhandelaar. "Heel veel vrienden vertrouwen mij als ik hen een boek aanraad, omdat ik het zelf gelezen heb," verklaart Stuyvaert. "Een boekhandelaar fungeert als een soort voorproever. Eigenlijk wordt de keuzestress je ontnomen, omdat ik als een soort curator de boeken selecteer die bij jou passen. Vaak wandelen mensen buiten met een boek waar ze nooit aan gedacht zouden hebben. Zoiets is alleen maar mogelijk binnen de expertise en beleving van de lokale boekhandel."

Het beste boek waar je nog nooit van gehoord hebt

Welke verborgen parels zijn ze doorheen de jaren op het spoor gekomen? Vanhoutte stelt 'Voorbij de grenzen' van Rudi Meulemans voor. "Een heel mooi boek, dat voor mij al enkele jaren onovertroffen is. Het is niet zo'n bekende schrijver, maar er zijn maar weinig boeken waarin ik met potloodstreepjes zoveel mooie zinnen heb aangeduid." Stuyvaert raadt 'Hotel Lonely Hearts' van Heather O'Neill aan. "Een schitterend boek dat jammer genoeg volledig onder de recensieradar is gebleven. Ik vond het schitterend en heb het dan ook veelvuldig aangeprezen bij mijn klanten."