EU verbiedt onbetaalde stages

"Onbetaalde stages zijn uitbuiting van jongeren"

Een stage is voor studenten vaak de laatste stop voor ze op de arbeidsmarkt belanden, en door het gebrek aan een wettelijk kader is het voor velen op financieel vlak een onaangename periode. Het Europees Parlement besloot enkele weken geleden om daar een mouw aan te passen.

Afstuderen betekent voor velen het gevreesde moment waarop de universiteit ons zegt dat het welletjes is geweest en ons op straat zet, met enkel een papiertje rijker dan jaren geleden. Een groot probleem waar jongeren mee te maken krijgen wanneer ze op zoek gaan naar een eerste job, is de vraag naar ervaring. Vers van de schoolbanken kunnen heel wat studenten die niet voorleggen. Stages lijken daarom ideaal om de periode tussen de theoretische leerschool van de universiteit en de arbeidsmarkt die ervaring vereist te overbruggen. 

Er schuilt echter een grote ongelijkheid achter die stages. Het grootste deel van de stagiairs wordt namelijk niet betaald. Meer nog, in België bestaat er zelfs helemaal geen wettelijk kader voor. Je bouwt als stagiair geen sociale rechten op (zoals een pensioen of werkloosheidsuitkering) en vaak moet je zelf extra kosten maken om je stage te kunnen uitoefenen. Door een gebrek aan wettelijk kader is de stageplek niet verplicht je vervoer of eten terug te betalen. Erg koosjer klinkt dat niet, toch?

Where's the money, Lebowski?

Gelukkig lijkt dat te veranderen, want het Europees Parlement heeft enkele weken geleden een resolutie goedgekeurd die onbetaalde stages verbiedt. Wij spraken met Frédéric Piccavet, bestuurder bij het Europees Jeugdforum, de koepelorganisatie die jongeren vertegenwoordigt op Europees niveau en mee aan de wieg stond van deze resolutie. Hij benadrukt de sociale onrechtvaardigheid van onbetaalde stages. "Momenteel heeft de student geen recht op zekerheid, een kwaliteitsvolle ervaring, op loon, op opbouw van sociale rechten. Ondertussen krijgt het bedrijf er gewoon gratis werkkrachten bij. Dat is pure uitbuiting van studenten."

Frederic Piccavet

Om dit probleem aan te pakken, werkte het Europees Jeugdforum samen met enkele europarlementariërs aan een resolutie om onbetaalde stages te verbieden. Ze richtten hun pijlen op de onbetaalde stages buiten een studie, maar het Europees Parlement ging een stap verder en breidde hun voorstel uit naar alle stages. Dat betekent dat ook studenten die tijdens hun opleiding een stage voor credits doen, hun bankrekening zullen zien aandikken. De angst dat minder bedrijven hierdoor stages zullen aanbieden, vindt Piccavet onterecht. Hij benadrukt dat bedrijven gebonden zullen zijn aan een wettelijk kader en dat het voor hen nog steeds voordelig zal zijn om stagiaires aan te nemen. "Ze brengen nieuwe inzichten richting het bedrijf en ze zijn vaak ook een bron van nieuwe werknemers. Ondertussen stages organiseren die niet in wettelijke context plaatsvinden, dat is gewoon fout", vult hij nog aan.

Wachten op EU

Helaas is de Europese Unie een traag beestje. Een resolutie van het Parlement betekent nog niet dat stagiairs vanaf vandaag of morgen al betaald zullen worden. Europese wetgeving is een werk van lange adem. Een resolutie is een soort advies van het Parlement, waarmee ze aan de andere instellingen vraagt om zich over een bepaald probleem te buigen. De bal ligt nu bij de Europese Commissie om een wet te ontwerpen dat een sociaal kader en loon biedt aan jonge stagiairs. Eens dat ontwerp er is, kan het Parlement stemmen over de uiteindelijke wettekst. En ook de Raad van Ministers, waar ministers van alle lidstaten samen zitten, zal het voorstel van de Commissie bekijken en stemmen. 

De jongerenwerkloosheid neemt vier keer sneller toe dan gewone werkloosheid op de arbeidsmarkt

Wanneer de richtlijn over het verbod op onbetaalde stages eindelijk uit de Europese pijplijn is, moeten de nationale parlementen van alle 27 lidstaten het ook nog een keer omzetten in eigen wetgeving. En we staan als Belgen ook niet bekend om onze efficiënte administratie. De garantie dat je als groentje in het werkveld ook loon krijgt voor je werk, is nog zo'n vijf jaar van ons verwijderd. 

Vreugdekreten om deze resolutie lijken daarom wat voorbarig. Toch is het niet enkel de wetgeving afwachten, want er is ondertussen al heel wat aan het bewegen in de praktijk. In 2017 spande het Europees Jeugdforum een proces aan tegen de Belgische Staat bij de Raad van Europa om het gebrek aan bescherming van stagiairs aan te klagen. De Raad van Europa, een instelling die zich bezighoudt met het beschermen van mensenrechten, heeft toen het licht gezien en sindsdien betalen zij hun eigen stagiairs. Ook studenten die stage lopen in het Europees Parlement kunnen sinds 2019 op een loon en een sociaal kader rekenen. 

Werkloze uit den boze

Er beweegt al wat in het werkveld, maar de resolutie van het Europees Parlement komt zeker niet te vroeg. Een weg banen naar een eerste job is voor geen enkele student een makkelijke taak. Een pandemie en wereldwijde recessie maken de perikelen op de arbeidsmarkt voor pas afgestudeerden des te heviger. Heel wat van hen belanden hierdoor in een zeer precaire situatie. Sinds de start van de corona-epidemie is de jeugdwerkloosheid in de EU van 14,9 tot bijna 18 procent gestegen. Een stijging van drie procent in de loop van een half jaar, dat gaat over duizenden extra jongeren die op dit moment niet aan het werken of studeren zijn. Bovendien neemt de jongerenwerkloosheid vier keer sneller toe dan gewone werkloosheid op de arbeidsmarkt. 

Dit verontrustende feit is volgens Piccavet ook wat de Europarlementsleden in een hogere versnelling deed schakelen. "Het besef is gekomen dat deze crisis een ongelooflijke impact zal hebben op heel wat jongeren. Er zijn nu al veel afgestudeerden op de arbeidsmarkt die het moeilijk hebben. Het begint te dagen dat we iets moeten doen zodat zij aan werk raken. Vooral voor die tussenperiode: dat je hen daarin financieel steunt en dat er een wettelijk kader voor hen voorzien wordt."

Nog geen stemmen

Reactie toevoegen