Twee jaar genocide, België stond erbij en keek ernaar

Na de aanval van Hamas op 7 oktober 2023 keek de hele westerse wereld gechoqueerd toe hoe het eeuwenlange conflict tussen Israël en Palestina zich ontplooide tot een waar bloedbad. Israël reageerde met een ongekend harde militaire campagne en bombardeerde grote delen van Gaza. Naar schatting stierven bij deze aanvallen al meer dan 66.000 mensen, waarvan bijna een derde kinderen. Dit zijn echter enkel de geregistreerde slachtoffers, het is nog onzeker hoeveel mensen onder het puin liggen.

Politieke reactie

De internationale reacties op de aanval van Hamas lieten niet lang op zich wachten. De toenmalige president van de Verenigde Staten, Joe Biden, sprak zijn onvoorwaardelijke steun aan Israël uit. Ook de EU, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en België keurden de aanval van Hamas sterk af. 

Ook onze toenmalige premier, Alexander De Croo, sprak zijn steun voor Israël uit. Dat werd hem niet in dank afgenomen door Groen en de PS. Zij benadrukten dat hun gedachten zowel bij de Israëlische burgers als bij de Palestijnse burgers waren. Bart De Wever, toen nog burgemeester van Antwerpen, liet tijdens een herdenkingsmoment weten dat hij de kant van Israël koos. Dat was volgens hem "De kant van democratie, de kant van het licht. Tegen de krachten van tirannie en van de duisternis." Later nuanceerde De Wever zijn uitspraak en gaf hij aan dat zijn steun voor Israël en tegen terreur geen miskenning impliceert van het leed dat de Palestijnen ondergaan. 

Caroline Gennez van Vooruit gaf aan dat ze aan de kant stond van de slachtoffers en pleitte voor onderhandelingen. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez stond faliekant tegen deze onderhandelingen en vond het schandalig dat Gennez voorstelde om te onderhandelen met "terroristen". CD&V vond het niet slim om een kant te kiezen en veroordeelde vooral het geweld. 

Publieke opinie kantelt

Sinds 2023 is de publieke opinie in België stevig gekeerd van medeleven met Israël tot wijdverbreide verbijstering over het Israëlische geweld. Dat hebben ook de politieke partijen ondervonden. Ook de N-VA verliet haar uniform standpunt omtrent Palestina. 

De N-VA was dan ook verscheurd over Palestina toen het menselijk leed proporties aannam die ze niet meer konden negeren. Premier De Wever wilde de kerk in het midden houden, en dat niet enkel binnen de partij, maar ook binnen zijn regering. De PVDA zweepte immers het centrumlinkse Vooruit op om te ijveren voor pro-Palestijnse concessies, maar de MR onder Bouchez stribbelde tegen. Diens bewering dat er helemaal geen genocide in Palestina plaatsvond, omdat de Palestijnse bevolking was gegroeid sinds de Nakba, viel al helemaal niet in goede aarde bij zijn coalitiepartners. De kloof leek onoverbrugbaar.

Sinds 2023 is de publieke opinie in België stevig gekeerd van medeleven met Israël tot wijdverbreide verbijstering over het Israëlische geweld

Regeringscrisis(en)

Deze zomer vond er echter een kanteling plaats. Na lange gesprekken bereikten zowel de Vlaamse als de federale regering op 2 september een akkoord over het Belgisch standpunt tegenover de genocide in Gaza. Vlaams minister-president Matthias Diependaele liet optekenen dat hij "het niet fijn vond om over zo'n gevoelig thema heibel te hebben", maar dat hield hem uiteindelijk dus niet tegen om met de Vlaamse regering een standpunt in te nemen - wat overigens hoognodig was, aangezien de Vooruit en de CD&V dreigden met een wisselmeerderheid. 

De akkoorden over Gaza bevatten volgende beloften: er zal meer humanitaire hulp voorzien worden vanuit België, waarbovenop nog eens 350.000 euro wordt uitgetrokken om het Wereldvoedselprogramma van de VN te subsidiëren. Verder werd het voor de Israëlische ministers Itamar Ben-Gvir en Bezalel Smotrich voortaan onmogelijk om België binnen te komen en wordt de werking van het Vlaamse kantoor van Flanders Investment & Trade in Tel Aviv beperkt. Het is hoogstwaarschijnlijk dat een definitieve sluiting van dit kantoor vanwege economische belangen niet is goedgekeurd. Een erkenning van de Palestijnse staat leek toen nog ver weg te zijn, al gingen de Vlaamse en federale regering zich "engageren" om Palestina "op termijn te erkennen".

Een erkenning van de Palestijnse staat leek toen nog ver weg te zijn, al gingen de Vlaamse en federale regering zich "engageren" om Palestina "op termijn te erkennen"

Verenigde Naties 

In september vond een Algemene Vergadering van de Verenigde Naties plaats. Een jaarlijkse forum waar alle 193 lidstaten samenkomen om hun visie te delen en resoluties aan te nemen. Bijzonder aan deze editie was dat enkele Europese landen, onder leiding van Frankrijk, het bestaan van een Palestijnse staat gingen erkennen. Ook België sloot zich hierbij aan. Tijdens zijn toespraak in New York benadrukte Bart De Wever dat de Belgische erkenning van Palestina een krachtig diplomatiek signaal is, maar dat dit geen beloning mag zijn voor Hamas. Hij verwees daarbij naar de aanhoudende militaire operatie in Gaza en de "onbeschrijfelijke humanitaire crisis" die de regio teistert. België heeft volgens hem al aanzienlijke humanitaire inspanningen geleverd, met honderden miljoenen euro's steun en bijkomende noodhulp. Tegelijk stelde hij dat een daadwerkelijke erkenning pas kan volgen wanneer Hamas uit het bestuur is verdwenen en alle gijzelaars zijn vrijgelaten. De Wever noemde de recente uitspraken van premier Netanyahu, die elke Palestijnse staat afwijst, een extra reden om het recht op zelfbeschikking van de Palestijnen te bevestigen.