Een heks wordt vaak voorgesteld als een oude vrouw die met haar bezem in afzondering leeft. Of eerder een Malficenttype, een gevaarlijke vrouw die iedereen misleidt. Beiden zijn onjuist en door een politieke en misogyne agenda tot stand gekomen.
Punthoedjes en bezemstelen: wie was er heks?
De katholieke kerk heeft een grote hand gehad in de totstandkoming van een kwaadaardig beeld rond het figuur van de heks. Ze had het gemunt op vrouwen die veel kennis bezaten over geneeskunde, waardoor ze een belangrijke rol als genezer hadden binnen de gemeenschap. De kerk wantrouwde deze vrouwen, met het label van heks tot gevolg. Volgens de kerk was hekserij het werk van de duivel. Zo ontkrachtte de instelling niet alleen alle geloofwaardigheid van heksen, maar ook van heidense rituelen en praktijken. Volgens de clerici zouden de vrouwen zich tot de duivel keren en die ook vereren, waardoor ze zichzelf verdoemden. Maar erger nog, ze zouden ook onschuldige christelijke zielen verpesten door hen te verleiden en te bedriegen. Hekserij en heidense praktijken waren zo voor de kerk een directe aanval op het christendom.
Volgens de kerk was hekserij het werk van de duivel
Vandaag de dag delen we deze denkbeelden van geleerden uit eerdere tijdperken niet meer. Er bestaan veel twijfels of de mensen die werden veroordeeld als heks überhaupt aan maleficium of zwarte magie hebben gedaan. Recent onderzoek stelt ook dat gemeenschappen de vrouwen in kwestie niet per se uitsloten. Daarnaast is 'heks' een vage en onjuiste term. Wise woman is een beter alternatief, aangezien de vrouwen vaak veel kennis hadden van planten, voorspellende gaven zouden hebben of, in sommige gevallen, vroedvrouw waren. Ondanks het feit dat de vrouwen het label 'heks' kregen, waren ze vaak een aanspreekpunt voor dorpelingen.
Heksenvervolgingen als ontluikende misogynie?
Silvia Federici, Italiaans-Amerikaanse academica en feministisch-marxistisch activiste, stelt dat er een samenhang is tussen heksenvervolgingen en de opkomst van het kapitalisme. Dit systeem is afhankelijk van onderdrukking en voortplanting. Vrouwen die zichzelf buiten dit systeem organiseren, moeten gedisciplineerd worden.
75 tot 80 procent van de vervolgde heksen tussen 1450 en 1750 waren vrouwen. Niet iedereen is het echter eens met de perceptie van heksenvervolging als vrouwenvervolging. Christina Larner, een Britse historica die zich specialiseerde in heksenvervolgingen, pleit voor een zachtere interpretatie van de cijfers. Zij stelt dat dit niet met gender te maken had, maar eerder met de rol die vrouwen hadden binnen het kapitalistische systeem.
Reactie toevoegen