Hoe Ben Weyts een einde kan maken aan de UGentdemocratie

De rector zegt nee

Het voorstel van Ben Weyts werd al snel gevolgd door de beslissing om op 17 april een buitengewone vergadering te beleggen. Op die vergadering bleek duidelijk dat de Raad van Bestuur (RvB) het voorstel van Weyts niet genegen is. De Raad blijft vasthouden aan haar eerder ingediende voorstel, waarin de leden het engagement uiten om na te denken over een slankere samenstelling van de Raad van Bestuur, zonder evenwel het principe van participatie te verlaten.

"Mij lijkt het aangewezen en zelfs zeer wenselijk te zijn dat Vlaamse politici het vertrouwen schenken aan de UGent" - Rik Van de Walle

Rector Rik Van de Walle is het volkomen eens met de beslissing van de RvB en zegt dat hij die waar nodig zal verdedigen. "Mij lijkt het aangewezen en zelfs zeer wenselijk  dat Vlaamse politici het vertrouwen schenken aan de UGent en het door de Raad van Bestuur geformuleerde voorstel goedkeuren, in plaats van het voorstel van de Vlaamse Regering", laat hij in een reactie weten.

12 zetels schrappen?

Het voorstel van Weyts komt uiteraard niet zomaar uit de lucht vallen. Het begon allemaal toen de UGent in september 2022 een voorstel deed aan de Vlaamse regering voor een hervorming van het bestuurscollege, het hoogste orgaan van de universiteit naast de Raad van Bestuur.

Aangezien de UGent een rijksuniversiteit is, speelt de Vlaamse Overheid een grote rol bij het bepalen van de interne structuur. Zo moet elke structurele hervorming met betrekking tot de bestuursorganen van de universiteit met ⅔ meerderheid worden goedgekeurd in het Vlaams Parlement.

Op 15 februari 2024 reageerde Ben Weyts op het voorstel van de UGent, waarbij hij eveneens aandrong om ook de Raad van Bestuur af te slanken. Concreet stelde Weyts voor om het aantal bestuursleden in de RvB van 37 naar 25 te herleiden. Het aantal externe vertegenwoordigers zou ook met de helft dalen, waarbij 3 van de 5 externen van de Vlaamse Regering moeten komen. Welke specifieke zetels nog moesten wegvallen, liet hij in het midden liggen.

Geert Bourgeois, voorzitter van de RvB en partijgenoot van Ben Weyts, drong samen met een ander N-VA bestuurslid aan om dit voorstel te accepteren. Uiteindelijk beslisten de bestuursleden op 8 maart om een intern debat over het voorstel te starten, en dus niet direct in te gaan op het voorstel. Na overleg concludeerde het bestuur dat dit voorstel de Raad minder representatief zou kunnen maken en de UGentdemocratie mogelijks in gevaar zou brengen. Daar zakte minister Weyts zijn broek van af, hij vond deze beslissing namelijk onvoldoende.

Uniek participatief model

Tijdens de vergadering namen ook de stuvers een afwachtende houding aan. De gecontacteerde vertegenwoordigers stippen beiden aan dat het van belang is geen overhaaste beslissingen te nemen. Daarom pleitten ze tijdens de vergadering voor uitstel en doorverwijzing naar de groep Governance (ad hoc commissie van de UGent die beraadslaagt over de organisatie, het bestuursmodel en de verkiezingen, red.) voor een breder overleg. "De UGent heeft een uniek participatief model waarbij alle geledingen vertegenwoordigd kunnen worden. Dat vinden wij bijzonder belangrijk", merkt Pieter-Jan Debuyckere op, die toen als stuver in het bestuur zetelde.

"Hoewel we begrip hebben voor urgente situaties, mag dit niet de norm worden" - Hadewig Claeys, stuver in de RvB

In het bovengenoemde Apache-artikel klaagde een bestuurslid over de haastige communicatie over de buitengewone vergadering. Vooral voor studenten is het soms lastig om op de valreep tijd vrij te maken. De gecontacteerde stuvers sluiten zich hierbij aan, maar tonen tegelijk begrip door de dringende omstandigheden. "Hoewel we begrip hebben voor urgente situaties, mag dit niet de norm worden," zegt stuver Hadewig Claeys hierover.

Hoe zit het met de stem van de studenten?

Of de voorgestelde hervorming ook een impact zou hebben op de studentenparticipatie binnen het orgaan, is nog niet helemaal duidelijk. Wel laat Claeys ons weten waakzaam te zijn: "Het is voor ons van groot belang dat studenten een substantiële rol blijven spelen in de besluitvorming. Daarom zullen we erop toezien dat onze vertegenwoordiging niet wordt verminderd als gevolg van eventuele herstructureringen."

Wel biedt artikel II.320 Codex Hoger Onderwijs mogelijks een waarborg. Dit artikel bepaalt dat de Raad van Bestuur verplicht moet beraadslagen met de studentenraad over "ontwerpen van reglementaire bepaling" indien er minder dan 10% studenten in het bestuur zetelen. In de huidige situatie wordt die 10% bereikt, met vier studentenvertegenwoordigers in een bestuur van 37 mensen. Indien bij een hervorming aan het relatieve aandeel studenten geknabbeld wordt, zullen de studentenraad en de Raad van Bestuur dus vaker en systematischer met elkaar in overleg moeten gaan. Dit zou tot extra werk leiden voor beide organen.