Nicolas De Wispelaere pleitte in zijn masterproef voor een heropleving van de publieke zwembadentraditie in Brussel. Zijn scriptie leverde hem de Vlaamse Scriptieprijs 2023 op, goed voor zo'n 2.500 euro.
Waarover gaat je masterproef?
"Ik wou het heel graag hebben over het tekort aan zwembaden in Brussel, en Parijs is een koploper in het verwerken van zwembaden in het stedelijke weefsel. Parijs heeft een grote rol gespeeld in de ontwikkeling van publieke zwembaden. Die zwembaden gaven de arbeidersklasse in de 19e en vroege 20e eeuw de mogelijkheid om zich te wassen. Zo werd een poging ondernomen om de hygiëne in de stad op peil te houden en van de stad een leefbare omgeving te maken, ondanks het feit dat men heel dicht op elkaar leefde."
"Ook Brussel heeft op dat vlak een rijke geschiedenis, maar we zien er vandaag veel minder overblijfselen van. De zwembaden zijn verdwenen, in slechte staat of zijn niet meer toegankelijk. In Parijs is die traditie van publieke zwembaden blijven bestaan. Vandaag zijn heel veel publieke zwembaden in Parijs ook nog steeds publieke douches, voor mensen die geen geld hebben voor warm water of mensen die dakloos zijn. Het gaat niet alleen over sport, het gaat ook over hygiëne, persoonlijke waardigheid en over samenleven in een grootstad."
"Een Brusselse leerling gaat gemiddeld acht uur per jaar zwemmen"
"Ik vroeg me dus af hoe Brussel kon leren van Parijs. Uiteindelijk hebben mijn promotor en ik acht zwembaden in Parijs als voorbeeld gekozen die architectuur inzetten om niet alleen de zwemervaring te verbeteren of om een mooi gebouw te hebben, maar ook om bepaalde sociale wensen waar te maken, zoals openheid, toegankelijkheid of net geslotenheid en intimiteit. In een tweede fase hebben we gekeken hoe de architectuur uit Parijs kon toegepast worden in Brussel."
Waarom is het belangrijk om genoeg zwembaden in een stad te voorzien?
"Er is al heel lang een tekort aan zwembaden in Brussel, wat resulteert in het feit dat scholen niet genoeg uren per week hebben om zwemlessen te organiseren. Een Brusselse leerling gaat gemiddeld acht uur per jaar zwemmen. Dat is natuurlijk niet genoeg. Daarnaast is er de klimaatopwarming, iets wat vooral grote steden, zoals Brussel, voelen. Voor Brusselaars is het zeer moeilijk om af te koelen tijdens hittegolven."
"Ironisch genoeg zijn het de mensen die het minste financiële middelen hebben en dus ook de minste mogelijkheid om die oververhitte stad te ontvluchten, die het meeste last hebben van de opwarming van steden. Vaak wonen die mensen in wooncomplexen die slecht geïsoleerd zijn en dus slecht voorzien zijn op allerlei klimatologische schommelingen. Het is eigenlijk de plicht van steden om zich voor te bereiden op opwarming en om iedereen de mogelijkheid te geven om zich af te koelen in de zomer."
Een van de mogelijke oplossingen die je in je masterproef aanreikt, is het mobiele zwembad. Kun je dat eens uitleggen?
"In de jaren 70 hadden de meeste Franse gemeenten op het platteland niet de mogelijkheid om hun leerlingen te leren zwemmen. De Franse regering heeft dat opgelost door een vijftigtal vrachtwagens door het land te sturen met onderdelen voor een zwembassin. Hierdoor had ieder dorp om de beurt een eigen zwembad waardoor leerlingen massaal konden leren zwemmen."
"Mijn favoriete publieke zwembad bestaat niet meer"
"Brussel zit eigenlijk in hetzelfde schuitje: er is een enorm tekort aan zwemwater. Ik stel voor om in afwachting van de bouw van nieuwe zwembaden, tijdelijke mobiele zwembaden te gebruiken. Dat kan dan op de speelplaats of op een buurtpleintje gezet worden. Tijdens de schoolvakanties kunnen ze dan ingezet worden als pop-up zwembad voor de hele bevolking."
Denk je dat een deel van je denkoefening realiteit kan worden?
"Ik gebruik architectuur niet als een middel om een concreet project op poten te zetten, maar de tekeningen, plannen en teksten in de masterproef kunnen worden ingezet als gespreksstarter. Als net afgestudeerde student heb ik niet de macht of het netwerk om meteen grote dingen gedaan te krijgen, maar door een masterproef te maken die tot de verbeelding spreekt, hoop ik wel dat het onderwerp in de kijker kan worden gezet. Ik droom hardop en probeer die droom tot bij mensen te krijgen die er wel iets aan kunnen doen."
Wat is je favoriete publieke zwembad en waarom?
"Mijn favoriete publieke zwembad bestaat niet meer. Dat was het Olympia in Brugge, waar ik heb leren zwemmen. Ik ging daar toen ik klein was bijna elke vrijdag naartoe met mijn papa en broer. Het was niet zoals moderne zwembaden vandaag. Je ervoer het water daar echt als een natuurkracht waar je in sprong. Dat is een heel mooie herinnering voor mij, ik vind het verschrikkelijk dat het gesloopt is."
Heb je al een idee wat je met het prijzengeld gaat doen?
"Ik ben naar Italië verhuisd voor mijn architectenstage. Het prijzengeld kwam heel mooi van pas om mijn appartement in te richten."
Reactie toevoegen