"Voordat ik begon aan deze film dacht ik: 'iedereen is zo dom'"

Waar komt het idee voor de film vandaan?

"De manier waarop de camera wordt gebruikt en de gevolgen die dat heeft op menselijk gedrag en de samenleving is een onderwerp dat mijn co-regisseur en mij heel erg aanspreekt. Vanaf de start van Youtube zijn we eigenlijk allerlei beelden beginnen downloaden waarvan we dachten dat ze goede gespreksstarters zouden zijn over dit onderwerp. Zo is er bijvoorbeeld die scène met Guy Goma, de accountant die naar de BBC gaat voor een sollicitatiegesprek en dan per ongeluk in een liveprogramma terechtkomt en de rol van expert moet spelen. Ik vind dat zo'n geweldig voorbeeld van hoe mensen niet alleen goed het gedrag van anderen kunnen imiteren, maar ook van hoe een camera in de kamer hen er misschien toe dwingt om op een bepaalde manier te handelen. Want het rationele zou zijn geweest om gewoon te zeggen ze hem verward hadden met iemand anders."

"We willen veel mensen bereiken en hen laten zien waarom wij denken dat meer mediageletterdheid in deze tijd belangrijk is"

"Pakweg zeven jaar geleden begon je tekenen aan de wand te zien dat samenlevingen steeds meer gepolariseerd raken. In 2016, toen reality-tv-presentator Donald Trump president van de VS werd, ging dat heel snel. Volgens ons heeft dit veel te maken met het businessmodel van massamedia en sociale media. Toen begon bij ons het idee te rijpen om er een film over te maken. We willen veel mensen bereiken en hen laten zien waarom wij denken dat meer mediageletterdheid in deze tijd belangrijk is. We wilden dat op een manier doen die zowel onderhoudend, grappig, als reflectief is."

Is de film dan ook een beetje educatief bedoeld?

"Het is niet zo dat we onze visie opdringen. Het is meer een film waarin je beelden ziet uit de 200-jarige geschiedenis van de camera en de massamedia. We hebben een heleboel scènes gekozen en ze zo geordend dat het publiek zelf wat lijntjes kan trekken. Er is dus een historische boog vanaf het allereerste beeld tot waar we nu zijn. Maar er is ook een associatieve boog waarin we verschillende soorten beelden met elkaar laten botsen omdat we denken dat ze je aan het denken zetten over interessante verbanden."

In de film wordt geïmpliceerd dat de camera begon als iets dat de mensheid zou helpen. Hoe kijk je naar de rol die de camera tegenwoordig speelt?

"De film toont dat telkens wanneer er nieuwe technologie komt, je altijd beelden en artikels kunt vinden waarin mensen de hoop uitspreken dat een tijdperk van feiten aangebroken is. Wanneer de televisie opkwam hadden zowel mensen in de VS als in de Sovjet-Unie het droombeeld dat ze elkaar eindelijk zouden begrijpen, omdat ze van elkaar zouden zien hoe ze leven."

"Met het internet hadden we dan weer de hoop dat een tijdperk van ongeziene kennis zou aanbreken. Maar als je die zeer krachtige technologieën in handen van economische belangen laat, zal de ontwikkeling meestal een andere kant op gaan. Het uitgangspunt zal dan niet de burger zijn, maar de consument. Het is dus heel interessant om te kijken naar het businessmodel dat rond de technologie wordt gecreëerd en hoe dat model de drijvende kracht wordt achter de ontwikkeling van de technologie."

"Waarom zien we niets, waarom hebben we geen duidelijker beeld van de wereld?"

"Zo is er nu bijvoorbeeld AI die om de hoek komt kijken.We zouden dat positief moeten vinden als je denkt aan alle mogelijkheden die het ons biedt. Maar ik denk dat we allemaal heel erg bang zijn voor wat er gaat gebeuren. En ik vind dat ongelooflijk, want op zich is technologie altijd neutraal. Het is gereedschap dat we zelf uitgevonden hebben. Het is de motivatie erachter die goed of slecht kan zijn. Ik denk aan de clip in de film waar de Ierse president in de jaren 60 de televisie introduceert in zijn land met een toespraak. Hij zei: "Televisie is als atoomenergie. Het kan gebruikt worden voor iets geweldigs of voor iets heel, heel verschrikkelijks."

"Met de titel van de film, 'Fantastic Machine' zijn we niet ironisch. We denken effectief dat het een fantastische machine is. Maar er is iets om over na te denken. Er zijn tegenwoordig 45 miljard camera's op de wereld. Waarom zien we niets, waarom hebben we geen duidelijker beeld van de wereld? Het lijkt er meer op dat we de wereld steeds minder begrijpen. Dat is ook meteen de eerste vraag die we stellen in de film."

Er staat vandaag zoveel beeldmateriaal online, waaronder ook heel wat rare dingen. Hoe hebben jullie de selectie van fragmenten gemaakt?

"Als je tegenwoordig een paar uur doorbrengt op YouTube of TikTok bekruipt je al snel het gevoel dat de wereld gewoon knettergek is, weet je? Dat is zo omdat natuurlijk gedrag voor de camera er echt vreemd uitziet. Voordat ik begon aan de film dacht ik: 'Iedereen is zo dom'. Maar hoe meer ik aan de film werkte, hoe meer ik begreep dat mensen voor een camera overdreven gedrag vertonen omdat elk beeld tegenwoordig met elkaar concurreert."

"Dus als je gezien wil worden, en daar valt natuurlijk geld mee te verdienen, moet je de persoon zijn die in één of twee seconden de aandacht trekt. In de film heb je een filmpje van een meisje dat aan een 300 meter hoog gebouw in Dubai hangt. Dat is uiteraard het stomste wat je kan doen, maar er zit een logica achter. Ze heeft vandaag vijf miljoen volgers op Instagram, dus daarom heeft ze dat gedaan. Deze film maken heeft me een meer humanistische kijk op mensen gegeven. Ik denk dat we nooit de individuen de schuld moeten geven van het gedrag dat ze vertonen, we moeten de structuur achter het gedrag zien."