In deze rubriek stellen we proffen open vragen, waarop ze vrank en vrij mogen antwoorden. We interviewden Bruno De Wever, hoogleraar geschiedenis en publiekshistoricus, over politiek activisme aan de universiteit.
Heeft u het politieke engagement van studenten aan de universiteit zien veranderen door de jaren heen?
"Het is opvallend dat het politieke engagement van studenten in de loop der geschiedenis sterk verbonden is geweest met Vlaamse bewegingen. Op een bepaald moment in de jaren 70 was er bijvoorbeeld de VNSU, een studentenorganisatie gelieerd aan de toenmalige Volksunie (Vlaams-nationalistische politieke partij, red.). Ook waren organisaties als KVHV (Katholiek Vlaams Hoogstudenten Verbond, red.) en NSV (Nationalistische Studentenvereniging, red.) heel dominante verenigingen in Antwerpen, waar ik mijn eerste jaren doorbracht. Daarnaast waren er duidelijk linkse studentengroeperingen, die ook zeer luidruchtig waren, maar die in Antwerpen toch onderlagen tegenover de eerder rechtse tot uiterst rechtse studentenverenigingen. Hier in Gent kwam ik wel in een iets ander studentenmilieu terecht. Hier zag je dat de eerder links georiënteerde studentengroeperingen dominant waren."
"In 1978 was er de 'strijd tegen de 10.000' tegen het optrekken van het inschrijvingsgeld tot 10.000 frank. Ik denk niet dat er in de geschiedenis van studentencontestatie een moment was dat heviger en gewelddadiger was dan toen. In vergelijking met andere Europese landen was dit bedrag nochtans bijzonder weinig, maar het was in ieder geval iets dat de studenten persoonlijk aanbelangde. Maar progressieve standpunten stelden dat hoger onderwijs gratis zou moeten zijn. Toen lag de problematiek heel dicht bij de studenten. Daartegenover gaat studentenprotest vandaag heel vaak over de grotere problemen in de wereld, zoals bijvoorbeeld klimaatverandering."
"Een aantal nieuwe problematieken zijn sindsdien sterk naar voren gekomen. Ecologie, in de ruime zin van het woord, is een thema dat alleen maar belangrijker is geworden. Een problematiek die vroeger niet onbestaande was, maar veel minder prominent aanwezig was. Daarnaast is er de genderproblematiek: man versus vrouw, de positie van vrouwen en de positie van mensen die zich niet in die twee genders herkennen. Dat is niet volstrekt nieuw, want je had vroeger ook al vrouwelijke studentenagitatie, maar niettemin zwakker dan wat vandaag het geval is."
"Universiteiten zijn als de dood voor slechte publiciteit. Dat kunnen ze missen als kiespijn."
Hebt u de indruk dat de protesten van vandaag effectief wegen op het beleid van de universiteit? Wordt er naar de student geluisterd?
"Dat denk ik wel. Er waren al acties rond universitaire medewerkers, meestal professoren die hun grenzen niet kennen, die toxisch gedrag vertoonden. Het is wel gebleken dat daarnaar geluisterd wordt. Oké, het gaat volgens sommigen misschien niet snel genoeg. Dan kom je terecht in de wereld van procedures, van juridische geplogenheden, van woord en wederwoord, commissies die zich daarover moeten buigen, dus dat gaat traag. Het heeft niet altijd de uitkomst die de actievoerders zouden wensen, maar dat is maar goed ook, want de taak van een universitair bestuur is toch nog wat anders dan de taak van iemand die iets wil aanklagen. Dat zijn verschillende werelden, die soms met elkaar botsen. Ook omdat universiteiten als de dood zijn voor slechte publiciteit. Dat kunnen ze missen als kiespijn."
"De rijkswacht heeft toen met rubberkogels geschoten en het waterkanon werd permanent ingezet."
Bent u zelf in uw studententijd actief geweest bij protesten?
"Ja. In mijn allereerste weken als eerstekandidatuurstudent (oude naam voor bachelorstudent, red.) geschiedenis, namen we al meteen deel aan een bezetting van de Arenaweide in Antwerpen, waar het toenmalige gemeentebestuur van Deurne de bouw van een aantal sociale woningen plande. Dat was de periode waarin de groene beweging zich begon te vormen. Ik was daar aanwezig omdat mijn vrienden ertussen vertoefden. Was ik gedreven door zeer grote overtuiging? Niet echt. Het ging er wel heftig aan toe en er zijn wel wat schermutselingen geweest met de rijkswacht en de politie. Mijn vrienden vonden het allemaal heel spannend, ik vond het eigenlijk maar niks, want ik had veel erger meegemaakt. Ik had betoogd in Schaarbeek tegen Roger Nols, ik had betoogd in de Voerstreek tegen José Happart en ik had betoogd in Moeskroen. Ik was daar aanwezig met het Taal Aktie Komitee. De rijkswacht heeft toen met rubberkogels geschoten en het waterkanon werd permanent ingezet. En achteraf beschouwd, waar ging die betoging op de Arenaweide eigenlijk over? Nu bekijk ik dat met kritischere ogen dan toen."
Vindt u dat een prof zich neutraal moet opstellen in een auditorium of is het eerlijker om als prof uw mening mee te geven?
"Ik vind dat je neutraal moet blijven, maar je kan neutraal zijn en toch je mening geven. Het is geen probleem dat je over bepaalde standpunten duidelijk in je kaarten laat kijken, maar zeg er dan duidelijk bij dat het een standpunt is. Over het algemeen is neutraliteit belangrijk, zolang het maar geen impotente neutraliteit wordt. Je kunt een soort neutraliteit nastreven waardoor je niets meer kan zeggen. Nee, je moet de stand van het wetenschappelijk dossier kennen. Er zijn bepaalde problematieken waar debat over bestaat en waar je soms een standpunt kunt innemen waarvan je weet dat het gegrond is."
Ter afronding, wat is het eerste dat u gaat doen als u op pensioen bent?
"Meer van hetzelfde, in eerste instantie. Ik heb nog heel wat lezingen op de planning staan en in oktober word ik verwacht op twee zware studiedagen. Op een wat langere termijn wil ik wel een aantal dingen afbouwen. Ik heb twee kleinkinderen en er is een derde op komst. Die gaan zeker veel aandacht krijgen. Binnenkort ga ik meer tijd kunnen vrijmaken voor hen."
Reactie toevoegen