In een gewoon jaar stuurt ongeveer 42 procent van de studenten zijn kat naar minstens één herexamen. Bij eerstejaarsstudenten is dat meer dan de helft. Dat is te veel voor UGent: er komt een tool waarmee studenten zich moeten inschrijven voor herexamens. Wanneer die er komt, is nog niet duidelijk.
Begin september was er even paniek in medialand: studenten zouden een stelletje werkschuwe leeggangers zonder plichtsbesef zijn, want ze daagden massaal niet op voor hun herexamens. Verschillende professoren getuigden over het hoge aantal lege stoelen en oningevulde examenbladen. Toen de controverse losbarstte, waren de herexamens nog volop aan de gang en waren er bijgevolg nog geen cijfers beschikbaar. Vandaag is de storm wat gaan liggen, en heeft de Directie Onderwijsaangelegenheden (DOWA) cijfers ter beschikking die een analyse mogelijk maken. DOWA vindt de cijfers te hoog en gaat tot actie over: inschrijven voor herexamens wordt binnenkort verplicht. Geen paniek, het systeem voor die inschrijvingen is nog volop in ontwikkeling en is volgende zomer nog niet van toepassing. Wanneer dat er wel komt, is nog niet duidelijk.
Minder afwezigheden tijdens COVID
De beslissing voor een systeem met verplichte inschrijving was al even genomen, maar volgens de DOWA-directrice wachtte UGent op het nieuwe roosteringssysteem TimeEdit, zodat een registratiesysteem vlot geïmplementeerd kon worden. Dit academiejaar komt het systeem er wellicht nog niet: "Dat zou snel moeten gaan. Maar het is wel de bedoeling dat het dit academiejaar ontwikkeld wordt en daarna ingezet kan worden", voorspelt DOWA-directrice Ilse De Bourdeaudhuij. De Directie ICT van UGent houdt zich met de ontwikkeling van de nieuwe tool bezig.
"De afwezigheden die we nu zien, zijn heel vergelijkbaar met wat we voor COVID hadden" - Ilse De Bourdeaudhuij
DOWA heeft een databank waarin ze bijhoudt hoeveel studenten per academiejaar voor minstens één herexamen afwezig waren. Die gegevens gaan over studenten in een bachelor- of masteropleiding en studenten in schakel- en voorbereidingsprogramma's. Manama's en postgraduaten worden niet meegerekend. DOWA-directeur De Bourdeaudhuij vergelijkt de cijfers van dit jaar met de zes voorgaande academiejaren. "Op die manier kunnen we kijken in welke mate ook COVID daar een rol in heeft gespeeld", legt ze uit. Uit de databank blijkt dat in de drie academiejaren voor COVID (2016-2017, 2017-2018 en 2018-2019) respectievelijk 42, 41 en opnieuw 42 procent van de studenten minstens één herexamen miste. In de academiejaren die UGent als 'de COVID-periode' beschouwt (2019-2020, 2020-2021 en 2021-2022) waren respectievelijk 37, 35 en 38 procent van de studenten afwezig. Het voorbije academiejaar (2022-2023) steeg hun aandeel weer naar 43 procent. "De afwezigheden die we nu zien, zijn heel vergelijkbaar met wat we voor COVID hadden", concludeert De Bourdeaudhuij.
Tijdens de coronaperiode zakte het percentage studenten dat niet opdaagde voor herexamens dus gevoelig. "Studenten die toen meededen aan de tweede zittijd, kregen hun leerkrediet terug. Die bijzondere maatregel was door de overheid ingesteld. Dat zou een beetje kunnen verklaren waarom toen meer studenten opdaagden. Een andere mogelijkheid is dat er in de echte lockdownperiode niet veel andere dingen gebeurden en dat studenten daarom kwamen", verklaart De Bourdeaudhuij.
"Tweede kans grijpen"
Het percentage lijkt dus gewoon teruggekeerd naar wat het voor de pandemie was. Dat betekent niet dat DOWA zich daar gewoon bij neerlegt. "42 à 43 procent van de studenten die afwezig zijn voor minstens één examen, dat is natuurlijk wel veel. Ook al is dat ongeveer hetzelfde als voor COVID, het blijft een hoog percentage. En dat vinden we heel jammer. We willen studenten oproepen om de tweede kans die ze krijgen met beide handen te grijpen", benadrukt De Bourdeaudhuij.
Ook professor Hendrik De Bie, lesgever aan de faculteit Ingenieurswetenschappen en Architectuur, betreurt dat zoveel studenten de mogelijkheid van een herkansing laten schieten: "Studenten zijn de grootste verliezers in dit verhaal. Door niet te komen, missen ze weer een kans om een examen af te leggen en misschien te slagen, of om meer vertrouwd te worden met hoe een examen voor een bepaald vak eruitziet. Want zeker voor bachelorvakken in grote richtingen zit er een zekere voorspelbaarheid in de examens."
"Studenten zijn de grootste verliezers in dit verhaal" - professor Hendrik De Bie
De Bie was een van de professoren die op sociale media over afwezigheden voor zijn herexamens getuigde en zo ongewild het vuur aan de lont van het mediakruitvat stak. Ziet hij in de vele afwezigen een teken van de verdorvenheid van onze jeugd? "Ik denk dat buitenstaanders het misschien erger vinden dan wij intern. Mensen die niet weten hoe studeren er vandaag aan toe gaat, denken misschien dat studenten aan elk examen moeten meedoen", nuanceert De Bie.
"Voor mij als lesgever is dat in wezen geen probleem", gaat De Bie verder. "De zaal is gereserveerd, de plaatsen zijn voorzien en ik heb een stapel papier die nu kladpapier is. Mocht er geen enkele student opgedaagd zijn voor een bepaald vak, dan had ik mijn examen voor volgend jaar al liggen (lacht)." Dat betekent evenwel niet dat de afwezigheden geen negatieve impact hebben. "Qua organisatie is er wel een probleem. Voor veel van mijn vakken mogen studenten een computer gebruiken. Het aantal zalen met computers is beperkt, dus de planning is een puzzel met examens op verschillende momenten. Als studenten niet opdagen, dan had de organisatie efficiënter gekund."
Eerste bachelor hoogste afwezigheden
De organisatorische en logistieke problemen die De Bie beschrijft, zijn een van de zaken die het nieuwe inschrijvingssysteem zal moeten vermijden. Studenten registreren zich daarin online voor herexamens. "Zo hebben we een realistische schatting van het aantal studenten dat aanwezig zal zijn", legt De Bourdeaudhuij uit.
"Vanuit het standpunt van de student is het net slim om een aantal examens te laten vallen en credits te halen die volgend jaar renderen" - professor Hendrik De Bie
Voor het vak dat professor De Bie in de eerste bachelor onderwijst, kwam zelfs meer dan een derde van de studenten niet opdagen voor het herexamen. Hij kan opgelucht ademhalen, want dat ligt hoogstwaarschijnlijk niet aan hem. "Als je alleen naar de eerstebachelorstudenten kijkt, gaat het niet meer om 42 à 43 procent van de studenten die minstens één herexamen overslaan, maar over 57 à 58 procent", vertelt De Bourdeaudhuij. In het eerste bachelorjaar beslissen veel studenten tijdens het jaar dat zij de opleiding niet meer zullen voortzetten. "Die 'stoppers' schrijven zich niet vaak uit en blijven dus gewoon in de opleiding", zegt De Bourdeaudhuij.
Volgens De Bie zijn ook niet alle afwezigheden van studenten te wijten aan "het goede weer", zoals begin september op VRT Radio 1 beweerd werd. "Een deel van de studenten gaat misschien meer langs bij de trajectbegeleiding. Als ze al weten dat ze van richting veranderen, gaan ze ook zeer efficiënt kiezen in de tweede zit. Ze kiezen dan wat nog credits oplevert in een volgende richting. Vanuit het standpunt van de student is het net slim om een aantal examens te laten vallen en credits te halen die volgend jaar renderen."
Odile De Vos en Kylian Schalembier, bestuurders Onderwijs bij de Gentse Studentenraad, volgen zowat de mening van professor De Bie. Het is inderdaad even schrikken dat er een dalende participatiegraad is, maar volgens hen is dat niet noodzakelijk slecht nieuws. Studenten kiezen volgens hen misschien selectiever aan welke examens ze zullen deelnemen in tweede zit, om zo hopelijk voor meer vakken te kunnen slagen.
Reactie toevoegen