Fobieën explained

Hoogtevrees, angst voor spinnen of misschien een heilige afkeer voor het lezen van dikke (studie-)boeken? Het zijn alledaagse fenomenen, maar ken jij er de wetenschap achter? 

'Ongemotiveerde vrees', zo wordt een fobie beschreven door de Van Dale. In principe is angst een heel normale reactie van het lichaam, dat ons probeert te beschermen bij dreigend gevaar. In een gevaarlijke situatie triggeren de amygdalae, twee amandelvormige hersengebieden die er onder andere om bekendstaan zintuiglijke informatie aan gevoelens te koppelen, een angstreactie. Hierdoor wordt je lichaam klaargestoomd voor de gekende vecht-of-vluchtreactie, door vrijgeving van adrenaline. Dit brengt specifieke lichamelijke verschijnselen met zich mee: een verhoogde bloeddruk en hartslag, trillende handen, overmatig zweten, kortademigheid, en in extreme gevallen zelfs verstijving. Denk maar aan knikkende knieën wanneer je aan de rand van een afgrond staat of tijdelijke verlamming bij het vermeend opmerken van een slang tijdens een trektocht.

Wat een fobie echter van angst onderscheidt, is dat je bij een fobie angstgevoelens ontwikkelt voor situaties waar eigenlijk geen gevaar aanwezig is. Het is dus ongemotiveerd. Vaak is de persoon in kwestie zich hier wel van bewust: je weet heus wel dat het spinnetje in de hoek van de kamer je geen kwaad kan doen en dat het beestje vast banger is van jou dan jij van haar. Toch wordt er een ongegronde angstreactie in je lichaam opgewekt. Daarnaast spreekt men ook pas van een fobie wanneer het je dagelijkse leven belemmert, en je er vrijwel elke dag mee bezig bent.

Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen drie klassen fobieën. Zo is er agorafobie, ook wel bekend als 'pleinvrees' of 'straatvrees', wat slaat op de angst om de vertrouwde omgeving te verlaten. Ten tweede is er sociale fobie, een sociale angststoornis waarbij iemand grote angst en onzekerheid ervaart in alledaagse sociale situaties. Een laatste klasse bestaat uit de meer vertrouwde, specifieke fobieën, angsten die zich manifesteren in vaste situaties of bij bepaalde zaken of personen.

Je weet heus wel dat het spinnetje in de hoek van de kamer je geen kwaad kan doen

Waarom of hoe iemand een fobie ontwikkelt, kan niet altijd exact of eenduidig verklaard worden. Soms is het beleven van een traumatische ervaring een mogelijke oorzaak. Nadat iemand gebeten wordt door een hond, bijvoorbeeld, bestaat de kans dat die persoon vanaf dat moment ook kynofobie, een angst voor honden, ontwikkelt. Er zijn echter ook een resem aan andere factoren die een grote rol kunnen spelen, zoals aangeleerd gedrag door de omgeving, erfelijkheid, geslacht en leeftijd.

Hippopotomonstrosesquippedaliofobie, iemand?

Als we je zouden vragen om specifieke fobieën op te noemen, dan passeren bepaalde typische voorbeelden ongetwijfeld de revue: hoogtevrees, plankenkoorts (een fobie voor het spreken in het openbaar), vliegangst, claustrofobie (een fobie voor kleine ruimtes) en angst voor spinnen, insecten of andere dieren, je kent ze wel.

Wist je echter dat er ook zoiets bestaat als ​​paraskevidekatriafobie, een angst voor vrijdag de dertiende? Sommige mensen lijden aan het onhandige ablutofobie, angst voor het zich baden of wassen, of aan automatonofobie, een angst voor buiksprekers en wassen beelden. Lijd je aan anatidaefobie, een angst voor het in de gaten gehouden worden door eenden, dan kan je maar beter ver weg blijven van het Citadelpark. Als kers op de taart is er ook het ironische hippopotomonstrosesquippedaliofobie, de angst voor (letterlijk 'beestachtig' en 'monsterlijk') lange woorden. Schrijf deze alvast op om te scoren op je volgende quizavond!

Anatidaefobie, een angst voor het in de gaten gehouden worden door eenden

Ik heb een fobie, wat nu?

Indien je hinder ondervindt van een fobie, is het aangeraden om professionele hulp te zoeken: er zijn verschillende vormen van therapie die ingezet kunnen worden. Welke behandeling de voorkeur geniet, is sterk afhankelijk van het type fobie en waar je zelf mee klikt, en dient steeds in samenspraak met een professionele hulpverlener te worden bepaald. Eén zo'n vorm van therapie die vaak gebruikt wordt voor specifieke fobieën, is exposure therapy, waarbij je stapsgewijs in contact gebracht wordt met hetgeen je angst aanjaagt. Je brein wordt zo als het ware geherprogrammeerd door te leren dat bepaalde zaken helemaal niet eng zijn. Wist je trouwens dat er tegenwoordig daarvoor gebruik gemaakt kan worden van virtual reality? Het grote voordeel hierbij is dat de hele situatie en omgeving nauwkeuriger gecontroleerd kan worden. Het is belangrijk deze cruciale momenten niet onder het tapijt te vegen, maar deze aan te gaan en te confronteren. Hierover praten met familie en vrienden kan al helpen, of erover schrijven in een dagboek. Vooral professionele hulp zal jou verder kunnen helpen.

Dus de volgende keer dat je het op een gillen zet voor een spin in je kamer, weet je welke processen er aan het werk zijn. Of je de confrontatie met die achtpotige griezel al dan niet moet aangaan, kan je in het midden laten. Het belangrijkste is dat je leert omgaan met je angst op je eigen tempo. 

Indien je zelf veel angst of hinder van een fobie ondervindt, zoek dan zeker toenadering in een vertrouwde omgeving of contacteer je huisarts of een therapeut. Meer informatie kan je vinden op www.tegek.be

Nog geen stemmen

Reactie toevoegen