Hebben onze politici een plek in entertainment?

Theo Francken verwijt Conner Rousseau dat zijn deelname aan 'The Masked Singer' alle geloofwaardigheid van de politiek ondermijnt. Opiniestukken over politieke geloofwaardigheid en integriteit schieten als paddenstoelen uit de grond. Kranten ronselen de mening van de lezer met vragen neigend naar: "En wat vindt u? Heeft Rousseau zijn ziel aan de DPG-duivel verkocht?" Dat de timing van Rousseaus optreden wat ongepast was zullen weinigen − waaronder hijzelf − ontkennen, maar schuilt er geen vleugje elitarisme in het massaal veroordelen van passages van politici in populaire televisieprogramma's? Met zo'n anderhalf miljoen kijkers spreekt 'The Masked Singer' duidelijk een breed publiek aan. Uiteraard is zo'n passage dan electoraal interessant. Misschien zijn meer mensen bereid te luisteren naar de wilde plannen van de man achter het masker dan die van de man achter het parlementaire spreekgestoelte.

De politieke geloofwaardigheid voorbij? 

Politici die zich wagen aan entertainmentprogramma's zijn geen nieuw fenomeen. Het is de uitgelezen kans om hun persoonlijkheid in de verf te zetten. Johan Vande Lanotte, Yves Leterme en Jean-Marie Dedecker waagden zich aan een passage in 'Debbie en Nancy's Happy Hour'. Bart De Wevers droge moppen in 'De Slimste Mens ter Wereld' promoveerden hem stante pede tot Vlaanderens gezelligste Vlaams-nationalistische nonkel − hebben we die niet allemaal? Sindsdien passeerde zo goed als iedere partijvoorzitter − al zij het onder lichte druk van hun communicatieteam − in de stoelen van Van Looy in een poging hun imago op te krikken. Hun ogen schreeuwen: "Kijk! Wij lachen ook met mopjes van Geubels. Het is toch een clown, hé, die Geubels." Het zijn net mensen.

Trekt men de grens van politieke geloofwaardigheid niet eerder bij de aard van het doelpubliek?

Ook het alom bejubelde 'Het Huis' krijgt menig politieker over de vloer. Therapie met Eric Goens haalt kijkcijfers die gelijkaardig zijn aan die van 'The Masked Singer'. Waarom schreeuwt men geen moord en brand wanneer politici met tranende ogen naar kinderfoto's kijken? Gezellig met hun beste vriend een pintje drinken aan Eric Goens' azuurblauwe zwembad ... Toch ook net mensen?

Uiteraard is de aard van het programma volledig anders, maar uiteindelijk is het ook gewoon een poging om de mens achter de politieker in de verf te zetten. Op welk punt zet een politicus zijn geloofwaardigheid op het spel? Is dat op de magische boot van Gert en James? Of eerder wanneer ze in een konijnenpak kruipen? Om het even controversieel te maken: trekt men de grens van politieke geloofwaardigheid op dit moment niet eerder bij de aard van het doelpubliek? 

Politiek late night

Overal ter wereld komen politici op tv. Overal worstelt men met dezelfde vragen rond politieke legitimiteit en geloofwaardigheid. Zo kwamen de Nederlandse onderzoekers Boukes en Boomgaarden tot de constatatie dat de blootstelling aan politici in entertainmentprogramma's een impact heeft op het vertrouwen dat mensen in politici hebben. Een belangrijke voetnoot hier is dat het vertrouwen in politici na het zien van hun passage enkel verhoogt bij personen met een lage politieke kennis. Voor zij met een stevige politieke kennis vindt er net een omgekeerd effect plaats. Hierin spelen lichtvoetige talkshows een belangrijke rol. Op de ietwat luchtigere talkshows die ons medialandschap te bieden heeft − à la 'de Cooke en Verhulst show' − zijn interviews met politici doorgaans een stuk minder kritisch. Er heerst een soort overkoepelende vriendschappelijke sfeer. Politici keuvelen gezellig met andere bekende koppen. Een kritisch interview weegt op die dartele sfeer en daar zijn de kijkers helemaal niet naar op zoek. Dat neemt niet weg dat deze programma's wel een bepalende rol spelen in het beïnvloeden van publieke opinie, aangezien het doelpubliek van deze programma's ook net vaak mensen zijn met een lagere politieke kennis, zo benadrukken Boukes en Boomgaarden. 

Misschien vormt het profiel van Rousseau een soort gateway drug naar politieke interesse

En dat heeft Rousseau maar al te goed gezien. Waar de één het mediageil noemt, ziet de ander het als een geniale mediastrategie. Politieke communicatie is als koorddansen. Rousseaus performance kan zijn publieke persona vormen. Het biedt de kans om op een ietwat onorthodoxe manier te communiceren met kijkend Vlaanderen, ook met zij die 'De Afspraak' niet bekijken. Dat gaat niet enkel over het ronselen van stemmen, maar ook over politieke belangstelling wekken bij zij die nu met een politiek degout worstelen. Misschien vormt het profiel van Rousseau een soort gateway drug naar politieke interesse. Daar staat tegenover dat een performance van die aard de grenzen van politiek fatsoen opzoekt. Maar goed, dat doen zijn sneakers ook.