Levende legende van de literatuur: Ta-Nehisi Coates

Black History Month is een maand waarin we zwarte levens vieren. Een schrijver die hier intens mee bezig is en de literaire wereld een beetje veranderd heeft, is Ta-Nehisi Coates.

The case for literature

Literatuur is altijd al een manier geweest om maatschappelijke problemen aan te kaarten. Veel schrijvers hebben dan ook pamfletten en boeken geschreven over slavernij − al dan niet in Amerika − en de gevolgen daarvan op zwarte levens. De literaire canons halen in dit verband vaak voorbeelden aan als 'Uncle Tom's Cabin', die steevast door witte mensen geschreven zijn. Een recente ontwikkeling is echter ook de zoektocht naar authentieke zwarte stemmen die dit probleem aangekaart hebben en nog steeds aankaarten. Van Olaudah Equiano, over James Baldwin en uiteindelijk bij Ta-Nehisi Coates: de literatuurgeschiedenis staat er bol van. Laat het nu net die laatste zijn wiens rijzen tot roem perfect illustreert hoe zwarte schrijvers voortbouwen op elkaar.

Wie is Coates

Ta-Nehisi Coates is een Amerikaanse schrijver, geboren als zoon van een uitgever en bibliothecaris. Coates groeide op in Baltimore, in een buurt die hij later zou beschrijven als zijnde 'niet de veiligste'. Het verhaal gaat dat zijn moeder hem essays liet schrijven wanneer hij zich als kind misdroeg, wat mogelijk zijn oneindig productieve schrijfhouding verklaart. Later zou hij, na een kort verblijf aan Howard University, voor een carrière in de journalistiek gaan.

Een recente ontwikkeling is ook de zoektocht naar authentieke zwarte stemmen die dit probleem aangekaart hebben en nog steeds aankaarten

De man stond vroeger echter vooral bekend om zijn blog, waar hij dagelijks posts schreef over onder andere Bill Cosby, Barack Obama en andere nieuwsfeiten. Ook zijn meningen over ras, politiek en geschiedenis kwamen aan bod. Zware onderwerpen dus, met de occasionele opinie over muziek of sport ertussen. Deze zware onderwerpen werden dan ook fel bediscussieerd door zijn lezers. In de commentaren onder zijn blogposts ging hij vaak in discussie met zijn lezers, waardoor hij zijn ideeën ontwikkelde en zijn blogposts steeds verfijnder werden. Dankzij hevig modereren van zijn kant, vormde zijn blog dan ook een plek voor beschaafde discussie tussen niet alleen hem en zijn lezerspubliek, maar ook zijn lezerspubliek onderling. Zo werd zijn blog al snel een van de meest gelezen blogs in Amerika en werden zijn posts aanvaard als columns voor onder andere The Atlantic, waar hij zich ondertussen opklom tot 'senior editor'.

Een doorbraak

Iedereen kan natuurlijk wel een blog onderhouden, maar dat maakt je nog steeds geen belangrijke schrijver. De eerste stappen daartoe werden gezet in deze blog, met name toen hij het steeds vaker begon te hebben over zijn ervaringen als zwarte man in Amerika. Dit combineerde hij met verregaande zelfstudie van allerlei − academische − literatuur die rond dat thema bestaat. Uiteindelijk kristalliseerde dit proces zich in wat velen beschouwen als zijn grote doorbraak: het artikel 'The Case for Reparations'. Hierin probeert Coates te tonen hoe het is om discriminatie mee te maken op dagelijkse basis, specifiek wat betreft de huizenmarkt. Dit doet hij door verhalen te vertellen vanuit het oogpunt van zwarte mensen die uitgesloten worden uit bepaalde regio's op basis van hun huidskleur. Dit heeft dan weer een verwoestend effect op de zwarte gemeenschap, want het leidt ertoe dat zij zich steeds in − vaak gevaarlijke − buurten moeten huisvesten.

Toni Morrison beschreef Coates als "iemand die het intellectuele gat vult dat James Baldwin achterliet"

Op die manier houdt dit proces een bepaalde vorm van segregatie in stand. Door deze persoonlijke manier van vertellen die onderbouwd wordt met harde statistieken, probeert Coates ervoor te zorgen dat mensen inzien wat voor blijvend effect de geschiedenis van de slavernij nog steeds heeft op de Amerikaanse maatschappij. Dit gebruikt hij dan op zijn beurt om Amerikanen er op te wijzen dat de zwarte gemeenschap nooit herstelbetalingen heeft gekregen voor het leed dat hen werd aangedaan, terwijl dit historisch gezien geen unicum is.

Between the World and Me

Het artikel werd zo populair dat Coates meteen een boekcontract sloot. In dit boek, getiteld 'Between the World and Me', gebruikt Coates nog steeds diezelfde persoonlijke stijl om over te brengen hoe het is om zwart te zijn in Amerika. De titel zelf is een referentie naar Richard Wright, een zeer bekende zwarte dichter en een icoon voor de beweging. De inhoud is dan weer thematisch en vormelijk gebaseerd op 'The Fire Next Time' van James Baldwin. Op die manier bouwt Coates dan ook voort op generaties aan zwarte schrijvers die hun ziel, en soms ook hun leven, hebben gegeven om de levens van hun gemeenschap te verbeteren. Het werk zelf is een autobiografie, geschreven in de vorm van een brief aan Coates' zoon en vertelt over hoe Coates zelf in aanraking kwam met discriminatie, met het gevoel dat zijn lichaam niet van hem was of dat zijn geschiedenis niet even belangrijk is als die van anderen. Dankzij deze uiterst persoonlijk en gevoelige vertelmethode, werd het boek dan ook spectaculair goed onthaald. Toni Morrison, nog zo'n levende legende uit de zwarte literaire canon, beschreef Coates naar aanleiding van dit boek zelfs als "iemand die het intellectuele gat opvult dat James Baldwin achterliet". Het boek won in 2015 zelfs de National Book Award for Nonfiction en sleepte het jaar erop bijna de Pulitzerprijs voor non-fictie in de wacht. Het is dan ook een must-read voor iedereen die deze maand op zoek is naar een boek dat emotioneel raakt, maar ook je blik verruimt naar andermans ervaringen.

Nog geen stemmen

Reactie toevoegen