Wetenschapskort

Van animistische sjamanen tot gedragspsychologen en astrologiehippies: de psyche van de mens blijft een hoogst curieus studieobject. Hier volgt een selectie van enkele opmerkelijke ontdekkingen en gedachtegangen in de hedendaagse neuropsychologie.

Een glazen bol in je hersenpan

Gedurende een lange tijd beschouwde men de hersenen, en meer bepaald hoe die de buitenwereld percipieert en verwerkt, als een soort opnameapparaat dat zintuiglijke prikkels simpelweg assimileert en interpreteert. Recent is men echter beginnen inzien dat een dergelijke opvatting te simplistisch is; een nieuwe theorie diende zich aan. De hersenen zouden niet louter ontvanger zijn van info, maar een soort voorspellend algoritme dat mentale voorstellingen van de omgeving opbouwt en die toetst aan de prikkels die binnenkomen. Hoeveel zo'n voorspelling afwijkt van het waargenomen object of situatie, biedt de informatie die nodig is om in het vervolg betere voorspellingen te maken. Een dergelijk mechanisme wordt in de wereld van AI ook wel 'supervised learning' genoemd.

Onleesbaar schrijven of onschrijfbaar lezen?

De structurele complexiteit van de hersenen zorgt ervoor dat ongewone ziektebeelden zich kunnen voordoen, afhankelijk van waar in de hersenen schade wordt opgelopen. Zo is het heel goed mogelijk dat schade in de motorische cortex of taalgerelateerde hersenregio's schrijven onmogelijk maakt: zogenaamde 'agrafie'. Zo bestaat er ook 'alexie', of de onmogelijkheid om te lezen ten gevolge van opgelopen hersenschade. Dit is niet hetzelfde als dyslexie: dit omvat veeleer ontwikkelingsgerelateerde, persisterende leesproblemen. Deze op zichzelf staande gevallen kunnen soms ook in bizarre combo's voorkomen. Zo bestaan er mensen die, na een zinnetje te hebben neergeschreven, een vijftal minuten later hun eigen geschrift niet meer kunnen lezen! Helaas bestaat er tot op heden geen omvattende therapie.

Leeghoofden

De meeste mensen kennen de volgende situatie wel. Een kompaan beveelt doodleuk luidkeels dat je niet aan een roze olifant mag denken. Rarara, de volgende paar minuten kan je die clowneske, roze Dumbo niet uit je hoofd krijgen. Zo'n levendige, mentale inbeelding is echter niet iedereen gegund. Sommige mensen lijden namelijk onder een neurologische stoornis genaamd 'afantasie', oftewel de onmogelijkheid om zich mentaal visuele beelden voor te stellen. Zo'n een tot drie procent van de populatie zou hieronder lijden en de meerderheid zou er zich niet eens van bewust zijn, omdat ze niet merken dat ze een stoornis hebben. Hoe kan je immers lijden onder de afwezigheid van iets dat je wellicht nooit uitgesproken nodig hebt gehad. Onderzoek in deze wetenschapstak is echter pril, dus de grote waarom-vraag zal wellicht nog even onbeantwoord blijven.

Nog geen stemmen

Reactie toevoegen