Vals zingen in het openbaar is strafbaar in Leuven. Uw geliefkoosde paarden, ossen en honden kunnen elk moment door het leger opgevorderd worden. Het lijken banale regeltjes, maar er zijn een massale hoop wetten die niet meer mee zijn met hun tijd. Daar kunnen we iets aan doen!
In 1830 was de stoomtrein de nieuwste revelatie, was slavernij nog een gangbare zaak en mochten enkel adellijke, wijze mannen stemmen. Onze hedendaagse samenleving lijkt helemaal niet meer op die ten tijde van onze onafhankelijkheid. Toch ontstonden er in 1830 vele wetten die samen met de Belgische Grondwet nog tot op heden in gebruik blijven. Eén klein minpuntje: wetten lijken niet te beseffen dat tijden evolueren.
Het opstellen van een wet lijkt absoluut. Het is de ultieme overwinning van de pedante parlementariër; hun werk zal vereeuwigd worden in het Burgerlijk Wetboek. Hierdoor bestendigt een wet altijd de status quo. Wetten behouden is een gegeven, terwijl een wet veranderen altijd een gevecht zal zijn. Dat een wet bestaat, lijkt een neutraal fenomeen, terwijl het eigenlijk in dat opzicht bijna per definitie een conservatief gedachtegoed met zich meedraagt. Dat hoeft niet noodzakelijk zo te blijven.
Waarom wetten goedkeuren die oneindig blijven gelden?
Ik hoorde ooit over een denktank vol Nobelprijswinnaars die alle democratieën aanraadde om elke wet te beperken in de tijd. Het doel hiervan is om het hele raamwerk aan wetten dat ons land in leven houdt, in vraag te blijven stellen. Zo zou ons parlement morgen een nieuwe wet kunnen invoeren die alle Belgen van gratis openbaar vervoer voorziet, en ze zouden kunnen voorzien dat die wet zou gelden voor dertig jaar. Met een veranderende samenleving in het achterhoofd is dit de logica zelve. In 2051, wanneer de wet zou vervallen, zullen we met een totaal andere maatschappij te maken hebben, die andere noden zal kennen. Tegen dan moet de overheid misschien wel teleporteren subsidiëren? We weten nauwelijks hoe onze samenleving er over dertig jaar zal uitzien, dus waarom zouden we nu wetten goedkeuren die oneindig blijven gelden?
Een bestaande wet aanpassen of afschaffen kan nu uiteraard ook al, maar momenteel is dat zo ongewoon dat de moedige parlementariër die het probeert, op de muren van de status quo stoot. De provisie een einddatum op alle wetten te plaatsen in plaats van ze tot de oneindigheid te activeren, zorgt ervoor dat we als samenleving verplicht blijven nadenken over het hedendaags nut van onze wetten. De verplichting om te kiezen: opnieuw bestendigen, herzien in de nieuwe maatschappelijke context of verwerpen. Dit zou de maatschappij in staat stellen flexibel om te gaan met een alsmaar sneller veranderende samenleving. Het zou ons in staat stellen proactiever na te denken over de problemen van de toekomst, zonder tegengehouden te worden door de dwangbuis van tweehonderd jaar aan red tape die we met ons meezeulen.
Reactie toevoegen