Van zatte nonkels tot Twitter: iedereen heeft een mening over politiek. Ondertussen proberen politicologen het fenomeen toch wat wetenschappelijk te benaderen. Hier volgt een korte selectie van bekende en minder bekende politicologische weetjes.
Oorlog voor liefde
Wat moet je als democratisch verkozen leider doen wanneer het volk je niet meer leuk vindt? Zeer simpel: voer een oorlog. Het 'rally 'round the flag-effect' is niet alleen het enige politicologische concept met een ietwat interessante naam, het is ook het gedocumenteerde effect dat een politieke leider een kortstondige, maar sterke stijging in hun populariteit ervaart wanneer het land in oorlog of internationale crisis verkeert. Hierbij wordt spontaan gedacht aan Bush II tijdens de periode na de aanslagen van 11 september, maar het concept dateert al van de jaren 1970. Politicologen zien twee mogelijke oorzaken. Ofwel wordt de leider op dat moment gezien als het symbool van nationale trots waar de bevolking zich achter schaart, ofwel zijn de oppositiepartijen op zulke momenten zeer stil en wordt het gebrek aan politiek conflict geïnterpreteerd als een regering die goed functioneert.
Alle kleuren van de regenboog?
In de Verenigde Staten vechten de Democraten en de Republikeinen, en in Nederland zitten zestien verschillende partijen in de Tweede Kamer. In België hebben we dan weer elf partijen met acht verschillende kleuren. Wanneer dit soort variaties in vraag gesteld wordt, kijkt de politicologie naar de wet van Duverger. Die oppert dat een land met een meerderheidsstelsel waar een bepaald geografisch kiesdistrict maar één enkele persoon kan verkiezen voor een parlement, meer zal neigen naar een tweedelig partijsysteem. Zo zien we dat landen als de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk eerder naar twee grote partijen neigen, dan landen met een representatief kiessysteem zoals België of Nederland. Maar niet getreurd, fans van de nuance: er zijn nog een heleboel uitzonderingen en andere factoren die ervoor zorgen dat deze wet eerder een handige aanbeveling lijkt.
Vox-Paradox
Nu de opkomstplicht voor de gemeenteraadsverkiezingen gesneuveld is, rijst de vraag: waarom gaan mensen eigenlijk stemmen? Volgens de 'rational choice-benadering' is het simpel: dat zullen ze niet doen. Een individuele stem heeft weinig impact, dus is een inspanning doen om te stemmen geen rationele keuze. Helaas voor hen, gaan er toch mensen stemmen. Zo ontstaat de 'paradox of voting'. Waarom stemmen als je stem toch geen impact heeft? Politicologen geven enkele mogelijke verklaringen. Omdat je gesocialiseerd bent te denken dat het je burgerplicht is, bijvoorbeeld. Of omdat je de gewoonte hebt gecreëerd bij je eerste paar verkiezingen. Ook het gevoel dat je stem tóch belangrijk is, bij een spannende verkiezing, bijvoorbeeld, lokt meer mensen naar het stembureau. De stemhokjes zullen dus vermoedelijk niet gauw leeg blijven bij de volgende verkiezingen.
Reactie toevoegen