Wij leven in een hokjesmaatschappij. We krijgen een sticker op ons hoofd gekleefd zodat we zouden passen in een door de samenleving gecreëerd vakje. Het lijkt bijna surreëel te denken dat mensen te vatten zijn in een verzameling van nietszeggende stereotypes.
Je bent hetero óf homo. Je bent liberaal óf socialist. Je bent pessimist óf optimist. De samenleving lijkt het af te schilderen alsof er geen tussenweg bestaat. Iemands persoon wordt steeds opnieuw afgebeeld als een aaneenschakeling van simplismes en het allegaartje van al die hokjes maken jou dan tot 'jou', als het ware. Ik weet dat het allemaal een mooie, sociologische verklaring heeft − iets met onbewuste stereotypering en sociale rollen − maar waarom gaat iedereen daar zo passief in mee? Het lijkt soms alsof we er niks aan wíllen veranderen, alsof we het allemaal verschrikkelijk moeilijk vinden om die bevredigende illusie waarin iedereen mooi in afgelijnde definities past, los te laten.
Herakleitos, een Griekse geleerde, is gekend voor zijn uitspraak 'panta rhei' oftewel 'alles stroomt'. Deze man die bijna drieduizend jaar geleden leefde, besefte al dat niets in het leven kan worden gevat als iets vaststaand. Alles beweegt. Categorieën creëren is bijgevolg zinloos omdat er nooit genoeg voorbeelden zullen bestaan die aan alle kenmerken voldoen om te kunnen spreken van een categorie. Schoolvoorbeelden bestaan waarlijk enkel in boeken. In de realiteit zijn we allemaal zwevende pionnetjes in een oneindig venndiagram. Het is de diverse verzameling van nuances, tussenoplossingen en grijze zones die ons vormgeeft. Spijtig genoeg wordt deze diversiteit steeds weer op de achtergrond geschoven en kiest men liever voor de makkelijke uitweg waarbij men mensen in een categorie tracht onder te brengen op basis van oppervlakkige observaties en afgezaagde stereotypen.
We moeten de complexiteit die ons kenmerkt, durven erkennen
Aan iedereen die zegt dat we het tijd moeten geven, dat we wel vanzelf zullen evolueren naar een maatschappijvorm waar geen etiketten meer worden opgeplakt: niets gaat vanzelf. In feite gaat het enkel over een switch in onze mindset. We moeten onze drang om steeds te willen categoriseren vervangen door een gewoonte om vrijer te zijn in ons denken. We moeten ondoordachte veroordelingen achterwege laten en de complexiteit die ons kenmerkt durven erkennen. Je hoeft niet te kiezen tussen de door de samenleving opgestelde politieke stromingen of seksualiteiten. Je kan ook zomaar wat freewheelen en een mengelmoes zijn van verschillende opties op het oneindige spectrum van de mensheid zonder dat daar een naam op geplakt moet worden. Het is onze verantwoordelijkheid om een verandering in gang te zetten waarbij we met z'n allen lekker kunnen panta-rheien, zodat we ons leven in vrede kunnen leiden met onze ingewikkeldheid. Laat u niet zomaar in een hokje plaatsen. Je bent veel meer dan zo'n goedkoop stereotype.
Reactie toevoegen