Op 29 augustus presenteerde Neuralink hoe ze erop vooruitgegaan zijn. Een varkentje met een hersenimplantaat, een varkentje met twee implantaten en een varkentje dat een implantaat gehad heeft en nu niet meer als cyborg door het leven gaat. Ze zagen er alledrie heel gelukkig uit.
Neurawadde?
Het doel van Neuralink is een brain-machine interface te maken. Dat betekent grofweg dat ze een USB-aansluiting op je hoofd willen waardoor je een computer kan verbinden met de neuronen in je hersenen. Het bedrijf is het zoveelste kind van garagist Elon Musk, het wietrokende wetenschapsorakel dat vooral bekendstaat als CEO van Tesla en SpaceX. Al vind je de persoon misschien het vierde varken in de ruimte, hij werkt toch aan heftige technologie. Zoals veel van zijn andere projecten klinkt alles zeer sci-fi en zweverig, maar in feite is deze technologie niet geheel nieuw. Elektrische auto’s bestaan al sinds de jaren twintig, satellietinternet en raketten worden al langer gebruikt door het leger en al decennialang kunnen mensen met zware gehoorproblemen een cochleair implantaat laten installeren. Dat apparaatje zet geluid dat het ontvangt van buiten de schedel om in elektische impulsen waarmee het rechtstreeks de gehoorzenuw stimuleert, een heel gelijkaardig systeem als dat van Neuralink. De nieuwigheid die Neuralink ontwikkelt, ligt in de mogelijkheid om zowel zenuwinformatie om te zetten naar bits, als bits om te zetten naar pulsjes in neuronen. En dit allemaal netjes uitgevoerd door een gespecialiseerde chirurg-robot voor een paar duizend euro.
Hoe is dat zelfs mogelijk? Je leest gewoon de impulsen die je neuronen naar elkaar sturen af met elektroden, en stuurt soms een stroomstootje terug. De analoge info van zenuwpulsen zet je in een chipje ter grootte van een muntstuk om in bits die dan via bluetooth deze info naar je smartphone stuurt. De stroom wordt voorzien door een batterij, ook ter grote van een muntstuk, op te laden via inductie terwijl je in dromenland vertoeft. Elon noemt het "a fitbit in your skull with tiny wires."
The next big thing
Om te begrijpen waarom men nu precies een USB-poort in een mensenhoofd wilt plaatsen, komen het vakgebied van de neurologie en een theorie rond data-overdracht in beeld. Beiden worden momenteel beperkt door onze schedel.
De neurologie wil heel graag meer te weten komen over hersentjes, maar ze moeten dit nu grotendeels doen vanop een afstand van hun onderzoekssubject. Een FMRI (hersenscanner) of EEG (badmuts met elektroden) kunnen gebieden aanwijzen met een hoge activiteit, maar kunnen niet zien welk neuron er precies actief is. Daarvoor is het beeld te onscherp. Als wetenschappers informatie op celniveau zouden hebben, zouden ze veel grondiger onderzoek kunnen verrichten en vinden ze misschien nieuwe verklaringen voor complexe psychische kwetsbaarheden of andere fenomenen uit de hersenpan. Een andere motivatie om een poort naar de schedel te bouwen is data-overdracht, en vooral de snelheid daarvan. Een computer kan heel snel rekenen, en een mens kan heel snel herkennen en redeneren. Maar tussen de twee zit normaal een scherm met tekst, een filmpje of geluid. Dat medium als flessenhals vertraagt de informatie-overdracht tussen mens en computer. (Voor de nerds: Om future proof te zijn hebben mensen geen USB-poorten maar eerder een 'PCI express 6.0' poort nodig!)
Bovenmenselijk
Musks uiteindelijke doel van de snelheid van deze data-overdracht op te krikken, is een vervlechting mogelijk maken tussen menselijke en artificiële intelligentie. De mens die boven zichzelf uitstijgt, transformeert in het nieuwe type mens, de post-mens, met behulp van technologie. Dat is volgens Elon en co. the way to go. Deze overtuiging wordt in de literatuur aangeduid als transhumanisme.
Kathleen Gabriëls, computerethica verbonden aan de universiteit van Maastricht en UGent-alumna, wil een aantal zaken nuanceren in het debat. "In academische kringen zijn de doorbraken die aan Neuralink worden toegeschreven geen nieuwigheden. Al lang wordt er onderzoek verricht naar de mogelijkheid om met technologie in te grijpen op het brein, denk bijvoorbeeld aan robotarmen aangestuurd door hersenactiviteit of deep brain stimulation. Wanneer Elon Musk erbij betrokken is, staat er wel een schijnwerper op."
Het concept "mens" is dynamisch en zoals bij IVF zullen we hier in de toekomst anders naar kijken.
Is AI dan ethisch verantwoord? "Daar is een belangrijk onderscheid te maken tussen therapy en enhancement. Die grens is soms heel flou: bij Oscar Pistorius hielpen de beenprotheses hem op medisch vlak met lopen, maar dat deed hij ook sneller dan gemiddeld, een voordelig neveneffect. Veel mensen zullen denken dat de artificiële intelligentie die Neuralink wilt gebruiken, waarbij het in zijn puurste vorm over een verbetering van de mens gaat, een existentiële dreiging vormt waartegen we ons moeten wapenen." Daarbij maakt professor Gabriëls graag de vergelijking met de publieke opinie over IVF (in-vitrofertilisatie) toen de techniek nog in haar kinderschoenen stond. "Indertijd dacht men ook dat proefbuisbaby’s geen echte mensen waren, terwijl het nu, onder voorwaarden, toegankelijk is voor iedereen en men het niet meer publiekelijk veroordeelt. Dat laat vooral zien hoe dynamisch het concept 'mens' is en hoe we in de toekomst mogelijkerwijs ook anders zullen kijken naar deze technieken", bemerkt ze. Artificiële intelligentie die het einde van de mensheid betekent, blijft voorlopig wel sciencefiction: "Nick Bolstrom schrijft over machines die de mensheid per ongeluk wegvegen met oog op efficiëntiedrang, maar AI die doelbewust uitroeit is toekomstmuziek. Daarvoor zou een machine uit vrije wil moeten handelen en daar zijn we technologisch nog lang niet."
Universele toegankelijkheid en gelijkheid vormen de grootste kritieken omtrent AI-enhancement. Elon Musk beoogt betere menselijke samenwerking en communicatie, maar professor Gabriëls stelt zich daar toch vragen bij. "Over welke soort samenwerking gaat het dan? Puur economisch om het bbp te verhogen of slimmer worden als maatschappij? Zulke begrippen zijn een beetje hetzelfde als de 'succesvolle student'. Daarnaast lijkt deze enhancement eerder op competitieve voordelen, waar niet iedereen baat bij zal hebben en dus enkel werken wanneer de happy few ze krijgen." In welke mate Musk zijn zakje chips zal willen delen met de rest van de wereld blijft de grote vraag. De boodschap van Kathleen Gabriëls blijft duidelijk: denk na over AI, want we staan verder dan de meesten weet van hebben.
Reactie toevoegen