UGent Architecturaal

‘Je hoeft niet ver te zoeken om schoonheid te vinden,’ klinkt als een opvallend slechte horoscoop. Toch is er iets van waar. Neem nu bijvoorbeeld de oude gebouwen waarin wij onze dagen wegslijten, dat zijn eigenlijk kleine pareltjes aan de Leie.

Stel je voor: je strompelt gehaast je faculteit binnen vijf minuten voor de les begint. Je hebt weer te weinig geslapen en hebt het gevoel dat je hoofd op het punt staat te ontploffen of leeg te lopen. Wat volgt zijn drie bikkelharde uren. Je ogen vallen een paar keer dicht, terwijl de prof een eindeloze uiteenzetting geeft over de geschiedenis van de regulering van wattenstaafjes. De prof stopt tien minuten later dan verwacht. Als je voelt dat hij op het punt staat eindelijk een einde te maken aan zijn ellenlange bloemlezing van de wattenstaaf, pakken jij en alle studenten rondom jou snel hun rugzak, die ze al tien minuten geleden gevuld hadden met al hun spullen.

Waarschijnlijk een situatie waarin veel mensen zich wel kunnen herkennen. Waarschijnlijk ben je je er echter niet van bewust dat je op deze korte tijd de kans gemist hebt uit eerste hand te genieten van een paar pareltjes van de (Gentse) architectuur. Van de modernistische gangen van de Blandijn en de classicistische zuilen van de Aula Academica, tot de hedendaagse stijl van het Ufo. Onze universiteit heeft een kleine schatkist aan architecturale wonderen.

Patrimonium

Een eerste vraag is misschien waarom wij überhaupt iets zouden moeten geven om al die gebouwen van onze geliefde UGent. “Om vele redenen natuurlijk”, wordt ons enthousiast verteld door Bart Verschaffel. Professor Verschaffel is filosoof van opleiding, maar is nu beter bekend als professor Architectuurtheorie en Architectuurkritiek. “Wat informatie betreft is het nogal moeilijk vandaag de dag uit te blinken als universiteit. Niet alleen is door het internet plots ieder boek binnen handbereik gekomen, maar ook hebben bijna alle universiteiten vandaag wel een supercomputer. Maar in zijn omgeving en zijn gebouwen, daarin kan een universiteit zich nog altijd onderscheiden.”

Dat we niet altijd even trots mochten zijn op onze lokalen maakt professor Verschaffel echter snel duidelijk. “Er is een periode geweest waarin de UGent haar gebouwen echt verwaarloosd heeft. De Boekentoren bevond zich in een erbarmelijke staat en de Plateau, een van de belangrijkste centra van Belgische wetenschap uit de negentiende eeuw, wordt ook zwaar verwaarloosd. Eigenlijk heeft de Plateau misschien echt eens een renovatie nodig.”

Toch vindt professor Verschaffel dat deze periode van verval eindelijk voorbij is. “De laatste jaren is er weer een soort wedstrijd ontstaan onder de universiteiten. Het is weer belangrijk om mooie gebouwen te hebben. De renovatie van de Boekentoren is bijvoorbeeld al een belangrijke stap in de goede richting en wij mogen erg trots zijn met een groots gebouw als het Ufo.”

"Eigenlijk heeft de Plateau misschien echt eens een renovatie nodig." - Verschaffel

Tour de Musée

Aula

De majestueuze Aula Academica werd ontworpen door ingeweken West-Vlaams architect Louis Roelandt. Begin negentiende eeuw krijgt hij de opdracht van de Rijksuniversiteit Gent om een prestigieus feestpaleis te ontwerpen. Nadat zijn ontwerp werd goedgekeurd, volgde op 4 augustus 1819 de eerstesteenlegging. Het neoclassistisch gebouw was af in 1826 en diende niet enkel voor universitaire aangelegenheden. Toen al vonden er verschillende tentoonstellingen en exposities plaats. De gevel kan voor Romeliefhebbers overigens bekend lijken: Roelandt putte namelijk inspiratie uit het pantheon in Rome, inclusief de acht kenmerkende Korintische zuilen. Binnenin is het pareltje de academieraadzaal, inclusief gepleisterd cassetteplafond. Dit hoge plafond was zowel een vloek als een zegen: het onderhoud van het plafond zelf, en ook de verlichting die erin verwerkt zit, bleek niet evident. Ook bladerden er stukjes plafond af naar beneden. Zou dit de reden zijn voor het net dat er recent onder is gespannen? Kunstkenners noemen de Aula wel eens een allegaartje van verschillende bouwstijlen, maar het valt niet te ontkennen dat het universiteitspaleis imposant is. De UGent hield overigens toen al rekening met recycleren: voor de inkomhal werden stenen gebruikt uit de ruïnes van de infirmerie die ooit in de Sint-Pietersabdij stond.

Deze opdracht was overigens de lancering van Roelandts carrière. Hij werd benoemd tot stadsarchitect en krijgt hierdoor het alleenrecht op het ontwerpen van publieke Gentse gebouwen. Hierdoor heeft hij een bepalende rol gespeeld bij de vormgeving van het stadszicht. Zo heeft hij een deel van de Braunschool, waar nu de Faculteit Recht en Criminologie gehuisvest zit, ontworpen. Ook het Justitiepaleis, de Opera en de Sint-Annakerk zijn van zijn hand. We vragen ons af wat hij zou vinden van de plannen voor het openen van een supermarkt in dit laatste meesterwerk.

Roelandt putte inspiratie uit het Pantheon in Rome

Ufo

In 2010 werd het Universiteitsforum, kortweg Ufo, afgewerkt. Doordat de UGent nu haar eigen bouwheer is kan ze nu een volledig andere kant uitgaan. Het verschil met de gebouwen die universiteit in de jaren zeventig neerpootte is treffend. Volgens de ‘Nieuwe Eenvoud’ ontwierpen Stéphane Beel en Xavier De Geyter deze blikvanger, die de Sint-Pietersnieuwstraat een nieuw uitzicht moest geven en de samenhang tussen de verschillende universiteitsgebouwen moest benadrukken. Ook de ligging van het gebouw is toonaangevend voor de nieuwe ideologie die de universiteit en de stad hanteren: na de periode van stadsvlucht wordt er nu voor gekozen om de studenten weer in de stad onder te brengen. Een extraatje is de mobiele wand, ook wel gekend als de ‘vin’ die boven het UFO uitsteekt, die auditorium de Meyer kan verdelen in twee kleinere auditoria. Tenminste, dat was de bedoeling. Bij de opening werkte de wand niet, wat volgens sommigen te wijten was aan een constructiefout, volgens de universiteit zelf aan het feit dat ze ‘nog onafgewerkt’ was.

Plateau

Roelandts opvolger en stadsarchitect Adolphe Pauli nam het ontwerp van het Plateaugebouw op zich. De ganse universiteit was destijds gevestigd in de gebouwen waar momenteel de Faculteit Recht en Criminologie gevestigd is. Fun fact voor de mensen die al op deze faculteit hebben vertoefd: de vier vleugels gezien vanaf de binnenkoer huisvestten de vier oorspronkelijke faculteiten van de Rijksuniversiteit Gent, met name de Rechten, Letteren, Geneeskunde en Wetenschappen. Gezien de groei aan richtingen en studenten was uitbreiding nodig, maar de universiteit kon dit niet betalen in het dure stadscentrum. Het arme Bataviabeluik moest het ontgelden en werd gesloopt voor de bouw van het grote Plateaucomplex in 1883.

Door verloedering leek de gevel van het neoclassictische gebouw pikzwart te zijn, maar na een minutieuze gevelrenovatie onthulde de Plateau haar oorspronkelijke kleuren. De parel is gemaakt van blauw-grijze arduinsteen en kalkzandsteen en wordt bedekt met verschillende koepelvormige daken. De binnenkant van het complex heeft de renovatie niet gehaald, en ligt er nog steeds erbarmelijk bij. Doordat het gebouw de evolutie van de verschillende wetenschappelijke richtingen niet kon bijhouden werden er al snel kantoren bijgebouwd, verdiepingen gesplitst of zelfs verdiepingen bijgebouwd, zoals het geval was bij de Volksterrenwacht Armand Pien. Het doolhof van de Plateau was onderwerp van de, inmiddels verwijderde, Facebookpagina Verborgen plaatsen in het Plateaugebouw. Op deze pagina werden verschillende foto’s geplaatst van, zoals de naam verklapt, verborgen plekjes. Nadat een student, tijdens een nachtelijke verkenningstocht geïnspireerd door de foto’s, te val kwam door een glazen dak en overleed werd de pagina op vraag van de universiteit verwijderd.

Nog geen stemmen

Reactie toevoegen