TFW the EU bans your memes

De discussies rond het Migratiepact hebben aangetoond dat het gros van de bevolking vaak niet echt weet hoe de vork precies in de steel zit wanneer het aankomt op regelgeving, al dan niet internationaal. Ook de Richtlijn inzake auteursrechten in de digitale eengemaakte markt is de pineut van verkeerde berichtgeving waardoor mensen onterecht denken dat de Europese Unie een ‘memeban’ heeft ingevoerd en al grijpen naar hun virtuele vuurtoortsen en spitvorken. De richtlijn telt 24 nieuwe artikelen, maar vooral artikel 13 komt vaak terug in de media. Wij bieden met plezier enige duiding, maar voor de bezige bijen die geen tijd hebben om twee pagina’s door te nemen al een tl;dr: meme gerust nog even verder.

He protec?

Een eerste misverstand - vooraleer in te gaan op de inhoud die zo problematisch wordt bevonden - is dat de richtlijn al gestemd zou zijn, waardoor ze noodgedwongen opgenomen moet worden in de nationale wetgeving van elke lidstaat van de EU. Hebbe 'k ik hier ergens een vergadering gemist, of zo? Waarschijnlijk ooit wel ergens, maar we kunnen hier heel duidelijk over zijn: enkel het voorstel voor de richtlijn is goedgekeurd door het Europees Parlement. Dit voorstel zal nu besproken worden door de Raad van de EU, de Europese Commissie en het Europees Parlement, waarna de richtlijn pas goedgekeurd kan worden. In 2019 wordt er een beslissing verwacht. 

GeOorlOoFde UiTzoNdeRinGeN

Over naar de fel bekritiseerde inhoud van deze richtlijn, en meer bepaald de 'memeban'. De richtlijn heeft als doel extra bescherming voor makers van creatieve werken, gaande van films tot muziek tot teksten, die gedeeld worden op het internet. Het verbaast dan ook niet dat grote platenmaatschappijen en bekende artiesten voorstander zijn van de nieuwe richtlijn. Ook onze eigenste Kris Wauters zou zich pro getoond hebben. Misschien werd het massaal ongeoorloofde gebruik van al die bekende Clouseau-nummers hem te veel. Dankzij de richtlijn kan het creatieve materiaal niet zonder toestemming, en vaak de daaraan gekoppelde verloning, worden gebruikt. Memes zijn natuurlijk vaak gebaseerd op copyrighted content, maar de oplettende lezer ziet dat dit veel verder gaat dan enkel memes. 

Momenteel bestaan er al regels over auteursrechten, die tevens ook de uitzonderingen - wanneer er dus geen toestemming gevraagd moet worden - erop bepalen. De belangrijkste uitzondering is waarschijnlijk die van de parodie. Zo'n parodie moet voldoen aan twee voorwaarden: ze moet duidelijk verschillen van het originele werk en er moet humor in vervat worden. Het leven is aan de grappigen! Wanneer makers van creatieve werken een ongeoorloofd gebruik van hun werk zien, en wanneer geen van de uitzonderingen dus van toepassing is, kunnen zij onder meer het platform waarop het werk gedeeld is vragen om dit te verwijderen. 

The floor is geen auteursrechtelijke inbreuken 

Dit laatste is tevens het onderwerp van artikel 13 van de voorgestelde richtlijn. Indien dit goedgekeurd wordt, moeten de platforms zelf proactief copyrighted content verwijderen, zonder bericht van de oorspronkelijke artiest. Voor alle duidelijkheid, dit gaat om content die een inbreuk pleegt op de auteursrechten van de oorspronkelijke artiest, en ook de uitzonderingen, met inbegrip van de parodie-uitzondering blijven gelden. Socialemediakanalen zoals Facebook en YouTube zullen verantwoordelijk gehouden worden wanneer zij dit niet doen en zouden zelfs tot betaling gedwongen kunnen worden. Dat verklaart meteen het gigantische protest bij gigant Google, die stelde YouTube offline te halen indien de richtlijn er komt. De richtlijn zou niet enkel gelden voor nieuwe content, ook het ongeoorloofd gebruik van auteursrechtelijk bescherm materiaal in oude content moet verwijderd worden indien de kanalen claims willen vermijden. Vergelijk het met de stress die je ervaart wanneer je tijdens het zwartrijden op de bus plots controleurs ziet opstappen. Maal duizend. Honderdduizend misschien zelfs.

Bedrijven met platforms waar heel veel copyrighted materiaal wordt gedeeld, bij uitstek dus YouTube en Facebook, hebben de mankracht niet om elke post te checken om te zien of er een copyrightinbreuk is. Om hieraan tegemoet te komen zullen ze bots moeten maken om dergelijke inbreuken geautomatiseerd te detecteren. Deze bots zullen - uit angst voor claims - waarschijnlijk strenge criteria hanteren bij het scannen van alle content, waardoor het goed mogelijk is dat posts zonder auteursrechtelijk beschermd materiaal ook geflagged worden. 

Good guy Google

Zo'n absurd strenge regelgeving zou volgens critici leiden tot een dreiging voor de vrijheid van meningsuiting. Ook YouTube werpte zich in haar campagne tegen de richtlijn op als beschermer van dit hoge goed. We betwijfelen of zo'n groot bedrijf daadwerkelijk inzit met ons recht om onszelf te kunnen uitdrukken en vrezen dat het hen toch eerder om de centjes te doen is. Zo'n *kuch* memeban *kuch* raakt hen minstens op twee verschillende manieren in de portemonnee. Eerst en vooral: hoe fucking onaantrekkelijk zouden socialemediakanalen eruitzien als al het gecopyrighte materiaal onverbiddelijk verwijderd wordt? De inkomsten die grote spelers zouden verliezen door de leegloop ten gevolge hiervan kunnen niet min zijn. Daarnaast zouden de platformen zelf verantwoordelijk zijn, en dus aansprakelijk gesteld kunnen worden, voor het in de gaten houden van alle uploads. De oorspronkelijke artiest zal niet eerst moeten rapporteren, waardoor het platform een proactieve houding moet aannemen, wat nu bijna niet het geval is. Hoewel het dus lijkt alsof individuen en de grote technologiebedrijven aan hetzelfde zeel trekken, qua motivatie schuilt er wel meer achter dan naïevelingen zouden denken. *Insert meme over kapitalisme, nu het nog kan*