"Al wie dat niet deelt, is een sos"

Wetenschappelijk verantwoord als we zijn lanceerden we een enquête om inzicht te krijgen in de materie. De resultaten waren met 896 reacties acceptabel, en we verklaren dus graag dat wat volgt statistisch relevant is. Toch voor sommige richtingen. Tot dusver de wetenschappelijke disclaimer.

Eerst de algemene resultaten. Universiteitsbreed lijkt de hoeveelheid overtuigde altruïsten en egoïsten vrij normaal verdeeld: 21,3 procent antwoordt ‘ja’ op de vraag of ze notities zouden delen, 17,4 procent antwoordt ‘nee’. De rest opteert voor ‘soms’. Het aantal studenten dat resoluut aangeeft geen notities van anderen te gebruiken draait eveneens rond één vijfde. Slechts 7,9 procent geeft aan nooit notities te maken. 8,2 procent kiest er dan weer voor om de kapitalistische toer op te gaan en te betalen voor zijn of haar notities. Tot slot kleeft meer dan 60 procent van de studenten een score van 7 of 8 op de notities die ze van anderen verkrijgen.

Hoe variëren de studenten in de verschillende faculteiten ten opzichte van deze gemiddelden?

Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen

De Pol & Soc is een vrij normale faculteit. De cijfers zijn min of meer gemiddeld. De meeste studenten geven aan notities te delen omdat ze er andere notities voor in de plaats krijgen, of als studenten geldige redenen kunnen geven om niet aanwezig te zijn in de les. Een ander, niet te onderschatten deel, ziet niet in waarom ze hun notities niet zouden delen. Ze helpen er mensen mee die minder tijd hebben of minder goed kunnen plannen. Ook zijn ze eerder geneigd notities te geven aan vrienden, dan aan mensen die ze niet kennen. Ze geven vaak aan dat als iemand het vraagt, ze hun notities zullen delen, maar niet spontaan. Deze studenten zeggen dat notities over het algemeen wel worden gedeeld als je het vraagt, maar dan vooral onder de vrienden.

"Omdat anderen het recht hebben op de golf van mijn genialiteit mee te surfen"

Faculteit Wetenschappen

Ook de studenten wetenschappen maken en gebruiken notities, die worden verkregen via vrienden, kennissen en Facebookgroepen. De beoordelingen die ze geven aan notities liggen lager dan elders; namelijk tussen zes en zeven op tien, wat ook resulteert in slechts een kleine groep studenten die aangeven dat ze ervoor zouden betalen. Ze halen verschillende redenen aan waarom ze notities zouden delen: “Ik weet hoe het is om niet naar de les te gaan”, “Het is interessant om meerdere visies op bepaalde zaken te zien”, “veel handen maken licht werk”. Redenen om ze niet te delen zijn dan weer omdat niemand het vraagt, of omdat ze te lui zijn om het zelf te maken. Er wordt aangegeven dat er een positieve sfeer hangt in verband met het verkrijgen van notities en ze nooit te veel moeten zoeken.

Faculteit Letteren en Wijsbegeerte

Onze blandino’s zullen we moeten teleurstellen: ‘cause guys, you ain’t that special. Uit de enquête blijkt dat blandino’s op veel vlakken de trend volgen. Zowel op vlak van het zelf maken van notities als het gebruiken van notities van anderen, zijn ze opvallend gemiddeld. Ook lopen ze op vlak van het al dan niet delen van hun geliefde samenvattingen in de pas. Wat echter wel opvalt is dat uit de individuele reacties van veel blandino’s blijkt dat de meeste nee-schudders dit niet doen uit kwade wil, maar eerder omdat ze hun notities ‘te brak’ achten om gedeeld te worden of omdat ze al hun notities met de hand schrijven en te tam zijn deze in te scannen. De meeste richtingen aan de Blandijn hebben een Drive of website waarin de studenten enkele samenvattingen en notities terug kunnen vinden. Opmerkelijk is ook het fenomeen van de ‘studentencursussen’. Dat zijn meer kwaliteitsvolle samenvattingen, die door de studentenverenigingen zelf worden opgesteld en verkocht voor zo’n twee à drie euro. Over het algemeen lijkt de blandino dus wel goed te zitten in deze collectieve noteercultuur, alleen opvallend is dat een hoop Taal- & Letterkundestudenten blijk geven dat er bij hen niet zoveel gedeeld wordt. Al lijkt dit dus eerder het gevolg te zijn van de luiheid van de gemiddelde blandino, dan van het gebrek aan mogelijkheden.

Faculteit Geneeskunde en Gezondsheidswetenschappen

De Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen is zoals wel vaker een beetje een geval apart. De meeste richtingen aan deze faculteit lijken vrij tevreden met de toestand van hun deelgewoonten: in iedere richting zijn er wel een paar notities en samenvattingen beschikbaar, mensen zeggen notities te krijgen als ze hierom vragen en geven deze over het algemeen een goede score. De grote uitzondering hierop is echter de opleiding Geneeskunde. Daar heerst er grote competitiviteit, aangezien maar een kleine top van de studenten zich mag specialiseren, een gegeerd toekomstplan voor veel van de studenten. De geneeskundestudenten gaven in onze enquête zo goed als unaniem te kennen dat er een gebrek is aan documenten waaruit ze kunnen leren. Meerdere studenten vertelden ons dat notities af en toe zelfs gesaboteerd worden. Sommige studenten zetten zo bijvoorbeeld een paar dagen voor een examen het lettertype van een document zo groot mogelijk, zodat anderen dit minder goed kunnen leren. Alleen studenten die in de Vlaamse Geneeskundige Kring zitten lijken toegang te hebben tot betere documenten, die niet met de mensen buiten de vereniging gedeeld worden. Geneeskundestudenten zelf omschreven deze situatie als “Ieder voor zichzelf”, “Super competitief” en in het algemeen erg storend en onaangenaam.

Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen

Bij de bio-ingenieurs blijkt een ware deelcultuur te hangen. Iedereen die heeft deelgenomen aan onze enquête maakt zelf notities en van diezelfde groep gebruikt 85 procent ook nog eens notities van anderen. Degene die aangeven dit niet te doen, lieten blijken dat dit enkel en alleen is omdat ze hun notities niet goed of duidelijk genoeg vonden voor anderen. Er moet ook wel gezegd worden dat er een ware vriendjespolitiek heerst binnen deze faculteit. De meeste studenten zeggen dat ze vooral notities delen met en krijgen van vrienden. ‘Geheimzinnig’ is een van de woorden waarmee de deelcultuur wordt beschreven. Deze opmerking kunnen we ook zo omschrijven, want medestudenten geven namelijk aan dat het een vrij open cultuur is en je enkel moet vragen om notities, vooraleer je ze werkelijk krijgt.

"Ik maak geen notities broer da is tijdverspilling"

Faculteit Diergeneeskunde

De diergeneeskundigen houden klaarblijkelijk meer van diertjes dan van elkaar. Net als aan enkele andere faculteiten is ook hier de sfeer eerder “enkel met mijn vrienden deel ik notities”. Hoewel ook wordt aangegeven dat vragen in de Facebookgroep snel en vriendelijk worden beantwoord, lijkt het daar grotendeels bij te blijven. Opmerkelijk is dat meerdere respondenten laten weten dat er een bizarre tot zelfs vijandige sfeer hangt rond het delen van notities. Hierbij kaart iemand “angst voor negatieve reacties” aan, en heeft een andere student zelfs het gevoel dat het taboe is om je notities te delen. Ondanks de gratis samenvattingen die dankzij de Diergeneeskundige Studentenraad op de website van de Vlaamse Diergeneeskundige Kring (VDK) te vinden zijn, lijken de echt goede samenvattingen enkel weggelegd te zijn voor de leden van datzelfde “super exclusieve VDK”.  Examenvragen van vorige jaren bereiken dan weer wel vlot iedereen die ze hebben wil via de Homo Veterinarius, wederom werk van de studentenraad.

Faculteit Ingenieurswetenschappen en Architectuur

De ingenieurs blijken uit de enquête de grootste notitiedelers te zijn. Maar liefst 9 op 10 ingenieursstudenten gaf aan dat ze wel eens notities delen. Dit ondanks het feit dat een aanzienlijk aantal van de ingenieurs in spe aangeeft dit niet te doen voor medestudenten die niet naar de les komen omdat ze liggen te kateren in hun bed. Ook staat deze faculteit in de top drie als het gaat om het gebruik van notities van andere studenten. Dit is ongetwijfeld mede te danken aan het succes van de VTK Wiki, een heuse website met beschrijvingen voor elk vak en boordevol oud-examens en opgeloste oefeningen. Bovendien worden studenten beloond met Deltabonnetjes als ze hun opgeloste oefeningen uploaden op de Wiki! De industrieel ingenieurs doen het met een minder fancy doch doelmatige website waarop notities gedeeld worden.

Faculteit Economie en Bedrijfskunde

De economen bevestigen met deze enquête de theorie die ze zelf ettelijke malen moeten studeren, namelijk dat het menselijk handelen gedreven wordt door eigenbelang. Ze laten dan ook zeer duidelijk merken dat ze hun notities enkel delen ”als ik er iets voor in de plaats kan krijgen”, met “mensen die meestal naar de les komen” of “enkel aan matties, da's die voor wat hoort wat lifestyle”. Hoewel ze de zeer handige website studelen.be hebben, verschijnen daar amper nieuwe documenten. Via vrienden en op Facebook gaat het vlotter, maar bij die laatste verschilt de algemene sfeer zeer duidelijk van jaar tot jaar. Specifiek bij de handelswetenschappers is er een opkomst bezig op vlak van betalende samenvattingen, maar over het algemeen blijft dit eerder uitzondering dan regel. Tot slot is ook de Homo Economicus (een bundeltje examenvragen van de afgelopen jaren verzameld door Stuveco) zeer geliefd, zeker nu dit sinds een jaar gewoon gratis verschijnt in de Facebookgroepen in plaats van manueel verkocht te worden.

Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen

Een korte periode van infiltratie in de eerstebachelorsgroep van de psychologen in spe, leert ons dat daar meer activiteit is dan in het Sint-Pietersstation om 18u. Vragen worden gesteld en beantwoord tegen lichtsnelheid, en ook samenvattingen liggen voor het rapen. De enquête leert ons dat dit vermindert in de hogere jaren, maar de vrijgevigheid blijft duidelijk aanwezig. Velen verwijzen naar de aanmoediging en ondersteuning van de Vlaamse Psychologische en Pedagogische Kring (VPPK) of delen hun notities onder het motto “Help elkaar erdoor!” Een kleine minderheid laat blijken geen fan te zijn van profiteurs, maar het merendeel van de niet-delers doet dit omdat hun notities te slordig zijn, ze eigen systemen hebben bij het noteren of zelfs uit onzekerheid voor fouten. Dropboxen worden spontaan gemaakt en gevuld met opnames en notities. Er wordt zelfs zo “met samenvattingen gesmeten” dat enkelingen het hebben over “kwantiteit boven kwaliteit”. Door deze generositeit is geld vragen een absolute no-go. Zulke verzoeken zullen dan ook zeer snel uit de groep worden verwijderd. Zoals een van de respondenten zeer mooi samenvat: “Ge kunt eraan zien dat 't menselijke mensen zijn.”

"Eva, fame changed u, maak uw notities free again"

De Faculteit Recht en Criminologie

Ah, de Rechten. We bekennen dat we vooringenomen waren en verwachtten in deze faculteit het toppunt van egoïsme aan te treffen. De enige vraag die ons nog interessant leek, was of het egoïsme aangeboren was dan wel tijdens de opleiding werd aangeleerd. Wat stelden we vast?

Eerste grote verrassing: er zijn 10 procent meer resolute weigeraars bij de Criminologie dan bij de Rechten. Maar liefst een vierde van de criminologen geeft aan nooit notities te delen. Voor de oorzaak kijken we naar de nurture-zijde: het meest genereus is het eerste jaar, en nadien gaat het bergaf. De criminologen beseffen dit zelf ook: waar in het eerste jaar nog twee derde vindt dat de sfeer goed zit, is dat tegen het derde jaar al tot slechts de helft gedaald.

De rechten gaat tegen deze stroom in - en eigenlijk tegen die van de meeste faculteiten. Een eerstejaars rechtenstudent is, om vriendelijk te blijven, een asociale zak. 36 procent wil zijn notities nooit delen. Maar in de volgende jaren wordt het beter: in het tweede jaar gaat het nog slechts om 20 procent, en in de derde bach zelfs maar 7,7 procent. In de master stijgt het aantal nee-stemmers terug een beetje, naar de universiteitsbrede normaallijn. Of dit aan de opleiding ligt, dan wel aan genetische factoren, ligt open: een derdejaars informeert ons dat zijn jaar uitzonderlijk vrijgevig is (wat klopt in onze statistiek), en voor menig masterstudent was het vroeger beter (terwijl de master veel beter scoort dan het huidige eerste jaar). In de master klaagt zelfs zo goed als iedereen: de woorden 'individualistisch', 'competititief”, en 'ieder voor zich' komen vaak terug, en ook in het huidige eerste jaar is twee derde ontevreden. Maar er is hoop. Zo veel rechtenstudenten zijn ontevreden, dat wij alleen maar kunnen aanraden: rechtenstudenten, verenigt u.

Faculteit Farmaceutische Wetenschappen

Voor de Farmacie dwingt onze methodologische gestrengheid ons toe te geven dat we veel te weinig respons kregen om er zinnige uitspraken over te doen. We zullen hier dus volstaan met de opmerking dat geen enkele van de acht farmaciestudenten aangaf principieel geen notities te willen delen. En uiteindelijk willen we ook wel graag geloven dat onze apotheker het beste met iedereen voorheeft.

Tips voor een succesvolle notitiedeling

- Zet een centraal systeem op poten. De lokale FK-kring of de studentenraad zijn hiervoor het best geplaatst: zij kunnen voor extra kwaliteitscontrole zorgen en garanderen dat de notities regelmatig geüpdatet worden. Het bestaan van een website op zich volstaat niet: er zijn voldoende voorbeelden van websites als studelen.be die na verloop van tijd in verval zijn geraakt.  Let wel op dat dit systeem toegankelijk is voor alle studenten, en niet alleen voor de kringleden.

- Bottom up-organisatie is mogelijk wanneer er voldoende vertrouwen onder je medestudenten heerst. Notities worden dan spontaan onder vrienden of in Facebookgroepen gedeeld, of - in het best functionerende geval aan de universiteit in de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen - spontaan op een drive geplaatst. Heerst er daarentegen een competitieve of wantrouwige sfeer, dan zal dit niet volstaan en is centralere sturing nodig.

- Onthoud dat het merendeel van de studenten op zich wel bereid is notities te delen. Zelfs in de faculteit met de meeste negatieve sfeer - de Faculteit Recht en Criminologie - is een groot deel van de studenten eigenlijk ontevreden over de bestaande situatie. Studenten vallen ook aan te moedigen met systemen als de Deltabonnetjes van de VTK.